رییس سازمان بورس خبر داد
راه‌اندازی ۳ ابزار معاملاتی جدید در بازار سرمایه
گروه بورس - علیرضا باغانی: «دیگر مجوز کارگزاری جدید صادر نمی‌شود»، «بورس روانه فرابورس می‌شود»، «کارمزد کارگزاران از معاملات تغییری نمی‌کند»، «افزایش ساعات معاملات در حال بررسی است» و «شرایط کنونی بورس با روح بازار سرمایه همخوانی دارد، خبرها و اظهارنظرهای جدید مقام نظارتی بازار سرمایه برای فعالان بورس و فرابورس است.»
علی صالح‌آبادی که همزمان با تحولات اخیر بورس طی دو هفته گذشته، با دنیای اقتصاد سخن می‌گفت، با اشاره به روند کنونی حاکم بر بورس گفت: هنگامی که معاملات روزانه در بورس بیش از ۱۰۰ میلیارد تومان است، نمی‌توان گفت که وضعیت بازار خوب نیست، چراکه گردش معاملات در بازار سرمایه نشان می‌دهد که به‌رغم عرضه‌های سنگین، خریدار نیز وجود دارد. وی افزود: بورس امسال شاهد انجام معاملات اختیار معامله و دو نوع صکوک خواهد بود.
وی گفت: بخشی از اتفاقات روزهای کنونی بازار، ناشی از ذات بازار سرمایه است، ولی زمانی باید نگران بود که ارزش معاملات تک‌رقمی شود و در بازاری که روزانه بیش از ۱۰۰ میلیارد تومان سهام معامله می‌شود، نگرانی خاصی وجود ندارد.
دیگر مجوز کارگزاری صادر نمی‌شود
رییس هیات‌مدیره سازمان بورس و اوراق بهادار در برابر این سوال که با توجه به فعالیت تنها ۸۸ کارگزاری در بازار سرمایه ایران، آیا سازمان بورس برنامه‌ای برای صدور مجوز جدید برای کارگزاران دارد؟ گفت: در سال ۸۴، قبل از ایجاد سازمان و زمانی که من دبیرکل سازمان کارگزاران بورس بودم، به چند کارگزار مجوز فعالیت داده شد و چندین مجوز فعالیت کارگزاری نهایی شد، اما از سال ۸۵ به بعد مجوز جدید فعالیت کارگزاری صادر نشده است.
وی با اشاره به شرکتهای کارگزاری در دیگر کشورهای جهان گفت: در کشور مالزی که ارزش روزانه معاملات آن به ۳۰۰ تا ۴۰۰ میلیارد تومان بالغ می‌شود، تنها ۳۵ شرکت کارگزاری فعالیت دارند، اما در ایران تعداد کارگزاری‌ها زیاد است در همین حال، تفاوت عمده شرکتهای کارگزاری در دنیا با کشور ایران خدمات گسترده و متفاوت کارگزاران است.
صالح‌آبادی به آغاز رتبه‌بندی کارگزاران بورس از ۲ سال گذشته تاکنون اشاره کرد و افزود: در سفری که به مالزی انجام شد، به این نتیجه رسیدیم که نباید تعداد کارگزاری‌ها افزایش یابد، بلکه کارگزاری‌های موجود باید تقویت شده و گسترش یابند، از این رو از سال ۸۷ تاکنون روی رتبه‌بندی کارگزاران کار شد.
رتبه‌بندی، خوب‌ها و بدها را نمایان کرد
وی افزود: رتبه‌بندی کارگزاران و آمارهای جدید نشان می‌دهد که فعالیت کارگزاری‌ها در بازار سرمایه در حال توسعه است و با معیارهای در نظر گرفته شده برای رتبه‌بندی کارگزاران، این شرکت‌ها به سمت دریافت مجوزهای جدید و افزایش کیفیت خدمات خود هستند تا جایی که تعداد کارگزاران دارای رتبه الف ما به ۱۱ کارگزاری رسیده و ۶۹ کارگزاری دارای رتبه الف تا ج در کشور داریم.
این مقام مسوول در بازار سرمایه ایران با بیان اینکه در سال‌های گذشته برخی کارگزاری‌ها تنها دارای یک ایستگاه معاملاتی بودند، گفت: نگاه ما به کارگزاری‌های موجود در بازار سرمایه این است که باید به یک سوپرمارکت بزرگ تبدیل شوند، سوپرمارکتی که انواع خدمات مالی مرتبط با بازار سرمایه را به مشتریان خود با کیفیت بالا ارائه می‌کند. در واقع نگاه سازمان بورس این است که به جای رشد کمی تعداد کارگزاری‌ها، شرکتهای موجود را تقویت و گسترش دهد. در این شرایط، شرکت‌هایی هم که مایل به گسترش نیستند، خود به خود از دایره رقابت حذف می‌شوند.
کارگزاری‌های دکانی حذف می‌شوند
وی با تاکید بر اینکه سازمان بورس در حال حاضر برنامه‌ای برای ارائه مجوز فعالیت کارگزاری ندارد، گفت: در شرایط کنونی به نظر می‌رسد که با توسعه کارگزاری‌های موجود و حذف کارگزاری‌هایی که به صورت دکان اداره می‌شوند، با تحولات بزرگی در صنعت کارگزاری مواجه باشیم. ضمن اینکه برنامه جدی سازمان بورس، بالا بودن هزینه‌های ثابت کارگزاران از جمله حق دسترسی به سامانه معاملات و ... است، تا از این طریق کارگزاری‌هایی که هنوز کوچک هستند، مجبور به گسترش شوند و موقعیت خود را ارتقا دهند.
رییس سازمان بورس و اوراق بهادار در پاسخ به این پرسش که خرید و فروش مجوز کارگزاری در شرایطی که ارائه مجوز کارگزاری ممنوع است، چگونه انجام می‌شود، گفت: خرید یا فروش مجوز کارگزاری از نظر سازمان بورس مانعی ندارد؛ اما سازمان بر نحوه خرید و فروش مجوز کارگزاری نظارت می‌کند و کارگزاری نیز باید به افرادی فروخته شود که صلاحیت حرفه‌ای داشته باشند.
معامله کارگزاری آزاد است
وی در برابر سوالی دیگر که آیا سازمان بورس بر قیمت خرید یا فروش کارگزاری‌های نظارت خواهد داشت، گفت: سازمان بورس تنها بر صلاحیت حرفه‌ای مدیران کارگزاری و نحوه معاملات آنها نظارت خواهد کرد و کارگزاری به هر قیمتی که بر سر آن توافق شده باشد، می‌تواند معامله شود.
سخنگوی سازمان بورس و اوراق بهادار در ادامه اظهاراتش در پاسخ به این پرسش که آیا برخی خبرهای مطرح‌شده در خصوص تغییر کارمزد کارگزاران از معاملات صحت دارد، گفت: کارمزد کارگزاران از معاملات تغییری نخواهد کرد، اما در حال مذاکره هستیم، تا بخشی از درآمد کارگزاران از محل مشاور عرضه و پذیرش، کارمزد صندوق و ... تامین شود.
در جهان چقدر کارمزد از مشتری می‌گیرند؟
وی با اشاره به کارمزد معاملات در کشورهای مختلف جهان گفت: در پاکستان کارمزد معاملات ۴ دهم درصد تا یک درصد است که براساس توافق مشتری با کارگزار این کارمزد پرداخت خواهد شد. همچنین در اردن کارمزد کارگزاران از معاملات ۴ تا ۶ دهم درصد ارزش معاملات است، حال آن که در کشور اندونزی ۲ دهم تا ۳ دهم درصد در خرید و ۳ دهم تا ۴ دهم درصد ارزش معامله در فروش از مشتری کارمزد به نفع کارگزاری اخذ می‌شود.
همچنین در مالزی در معاملات زیر ۱۰۰ هزار رینگت، ۷ دهم درصد و در معاملات بالای ۱۰۰ هزار رینگت کارمزد معاملات ۳ دهم درصد است.
در کشور برزیل نیز کارمزد کارگزاران توافقی است و در فیلیپین هم ۶۳/۱ درصد ارزش معاملات کارمزد است که ۴ برابر کارمزدهای بورس کشور ایران است. وی گفت: در بررسی‌های انجام‌شده بین بورس ایران و کشورهای ذکرشده، کارمزد معاملات کشورهای پاکستان و فیلیپین بالاتر از ایران است، از این رو کارمزد معاملات در کشور ما جای بررسی دارد.
وی گفت: در صورتی که کارگزاران بتوانند بخشی از درآمدهای خود را از محل مشاوره پذیرش عرضه و کارمزد صندوق تامین‌کنند، در کارمزد آنها از معاملات می‌توان بازنگری کرد.
آپشن امسال راه‌اندازی می‌شود
رییس سازمان بورس و اوراق بهادار در ادامه از راه‌اندازی معاملات آپشن در سالجاری خبر داد و افزود: پس از راه‌اندازی موفق فیوچرز طی سال گذشته، در سال ۹۰ از ابزار دیگری همچون آپشن سهام (اختیار معامله) نیز رونمایی می‌شود. وی درباره نحوه و زمان راه‌اندازی بازار آپشن گفت: گام نخست برای راه‌اندازی این بازار برداشته شده است و آن پیاده کردن این معاملات بر روی نرم‌افزار جم است. این موضوع در شرایطی انجام می‌شود که سامانه معاملات با مشکل جدی مواجه نشود. وی گفت: با این حال ترجیح ما این است که معاملات آپشن به جای نرم‌افزار آتی، روی نرم‌افزار جم پیاده‌سازی شود. از سویی دیگر، نرم‌افزار جم در معاملات آنلاین تجربه خوبی داشته است. وی پیش‌بینی کرد: معاملات آپشن سهام در نیمه دوم سال جاری راه‌اندازی می‌شود.
مشکلات عرضه‌های اولیه
صالح‌آبادی در پاسخ به سوالی مبنی‌بر اینکه آیا سازمان بورس با توجه به شرایط خاص عرضه‌های اولیه و تشکیل صف خرید سنگین برای نمادهای تازه وارد بازار، در مکانیزم عرضه‌های اولیه طی سالجاری تغییری صورت خواهد داد، گفت: در حال حاضر یکی از مشکلات جدی عرضه‌های اولیه، درصد سهام اندکی است که از سوی سهامدار عمده عرضه می‌شود که در نهایت درصد پایین سهام عرضه شده به تشکیل صف فروش سنگین نماد منجر می‌شود، در حالی که باید تلاش شود که سهام شرکت‌ها با سهم شناور آزاد بالایی در بورس عرضه شود، ولی این احتمال وجود دارد که الزام سهامدار عمده مبنی‌بر عرضه سهام به مقدار بالا در بورس به مانع جدی پذیرش نیز تبدیل شود.
وی به بررسی دو روش برای حل مشکل صف‌های خرید سنگین و کامل شدن معاملات در عرضه‌های اولیه اشاره کرد و گفت: یکی از روش‌های قابل بررسی در این خصوص، افزایش میزان عرضه اولیه است که متناسب با اندازه شرکت‌ها می‌تواند انجام شود به طوری که شرکت به نسبت سهامی که دارد باید سهام شناور داشته باشد. هر چه سرمایه بالاتر می‌رود، عرضه سهام هم بیشتر می‌شود. در همین حال، می‌تواند در دستورالعمل عرضه‌های اولیه بازنگری صورت گیرد که این کار در سالجاری انجام خواهد شد و با توجه به قدیمی بودن دستورالعمل عرضه‌های اولیه طی سالجاری مقررات عرضه تغییر خواهد کرد.
وی گفت: برای حل مشکل عرضه‌های اولیه راه سومی نیز وجود دارد و آن عرضه سهام شرکتهای کوچک که سهام شناور آزاد پایین دارند در فرابورس است؛ چراکه ادبیات فرابورس هم همین است که پذیرش شرکت‌ها در آن آسان‌تر انجام می‌شود. فرابورس نیز بازارهای متنوعی دارد که می‌تواند شرکت‌ها را تحت شرایط مختلف پذیرش کنند، با این حال، به نظر می‌رسد که مقررات پذیرش در هر دو بازار بورس و فرابورس باید مورد بازنگری قرار گیرد.
وی با تاکید بر اینکه افزایش قیمت، سهام شرکت‌ها در عرضه‌های اولیه ناشی از عرضه محدود سهام است، گفت: در شرایطی که سهام شرکت در عرضه اولیه در حجم اندکی عرضه می‌شود، میزان شفافیت آن هم تاثیرگذار است و سهام پس از عرضه با رشد قیمت قابل‌توجهی مواجه می‌شود، اما در حالی که رشد قیمت ناشی از عدم‌عرضه سهام است، در بازار احساس می‌شود که این سهم در این سطح ارزش ذاتی داشته است. در این شرایط البته بورس به سهامدار عمده برای عرضه فشار می‌آورد، اما در هر حال، آن رشد قیمت در بازار اتفاق می‌افتد. این مقام مسوول در برابر این سوال که آیا حذف محدودیت دامنه نوسان برای نمادهای تازه وارد بازار سرمایه می‌تواند در جهت رشد منطقی قیمت سهام و جلوگیری از صف خرید سنگین راهگشا باشد؟ گفت: این موضوع هم یک راهکار محسوب می‌شود، ولی حذف دامنه نوسان می‌تواند با معاملات سنگین آن نماد بر شاخص بورس تاثیر بگذارد و اگر تاثیر آن نماد در شاخص لحاظ نشود واقعی بودن شاخص مورد سوال قرار می‌گیرد، پس این راهکار قابل‌اجرا نیست و باید بررسی دقیق‌تری در خصوص آن صورت گیرد.
احتمال افزایش ساعت معاملات
رییس هیات‌مدیره سازمان بورس و اوراق بهادار درباره احتمال تغییر ساعات معاملات بورس گفت: در حال حاضر افزایش ساعات معاملات بورس در دست بررسی است؛ چراکه بعد از ساعت معاملات بخش عمده‌ای از زمان، بابت تخصیص‌ها و ابطالی‌ها گرفته می‌شود و مالکیت‌ها عصر هر روز مشخص می‌شود، بنابراین شاید افزایش ساعت معاملات به طور دائمی در برخی مواقع بتوانند در چارچوب مقررات انجام شود، ضمن اینکه بررسی افزایش ساعات معاملات به لحاظ فنی نیز باید مورد بررسی قرار گیرد.
دو صکوک جدید به بازار می‌آید
سخنگوی سازمان بورس و اوراق بهادار در ادامه از اجرایی شدن ابزارهای جدید صکوک مضاربه و مرابحه در سال ۹۰ سخن گفت و تصریح کرد: برنامه سازمان بورس در سالجاری اجرایی شدن صکوک مضاربه و مرابحه است.
بورس روانه فرابورس می‌شود
علی صالح‌آبادی در پاسخ به این سوال که آیا در سالجاری با توجه به قانون برنامه پنجم مبنی‌بر معامله سهام شرکتهای سهامی عام تنها از طریق بازار سرمایه، احتمال ورود شرکت بورس اوراق بهادار به بورس وجود دارد، گفت: سهام شرکت بورس اوراق بهادار در بورس عرضه نخواهد شد، چراکه بورس خود مجری عملیات بورس است. بنابراین تصمیم گرفته شده که سهام این شرکت در بازار پایه فرابورس ایران معامله شود و این کار در سالجاری انجام خواهد شد، اما عرضه آن به صورت حراج و عرضه اولیه نیست؛ چراکه رقابت خریداران در این روش مشکل است، ضمن اینکه هدف از در پیش گرفتن این روش حفظ ترکیب فعلی سهامداران شرکت بورس است.
سال افزایش سرمایه‌ها در بورس
وی افزایش سرعت رسیدگی به درخواست افزایش سرمایه شرکت‌ها را در سالجاری مورد اشاره قرار داد و افزود: با توجه به فرصت‌های مناسب بورس برای تامین مالی، طی سالجاری به درخواست افزایش سرمایه شرکت‌ها با سرعت بیشتری رسیدگی خواهد شد تا شرکتهای پذیرفته‌شده در بورس از فرصت تامین‌مالی از طریق افزایش سرمایه بهره‌مند شوند. وی افزود: در سال گذشته شرکتهای بورسی ۹ هزار و ۸۰۰ میلیارد تومان افزایش سرمایه دادند و پیش‌بینی می‌شود که در سالجاری افزایش سرمایه شرکتهای بورسی به بالای ۱۰ هزار میلیارد تومان برسد.
وی با اشاره به موافقت افزایش سرمایه بانک‌ها گفت: در سال گذشته به دلیل حساسیت موضوع نسبت کفایت سرمایه بانک‌ها با افزایش سرمایه بانک‌ها موافقت شد و در سالجاری نیز به درخواست‌های افزایش سرمایه زودتر رسیدگی خواهد شد.
ارسال نظر