بورس کالا ناجی بورس تهران؟

گروه بورس- شروین شهریاری: بازار سهام تحت تاثیر افزایش نگرانی‌های عمومی در حوزه سیاسی و ابهام در چشم‌انداز آتی، هفته سختی را پشت سر گذاشت و با سقوط ۳/۴ درصدی شاخص یکی از تلخ‌ترین هفته‌های کاری تاریخ بورس را رقم زد. در این وضعیت نامساعد، عرضه اولیه نابهنگام شرکت اصل چهل و چهاری پالایش نفت بندر عباس نیز موجب شگفتی فعالان بورس شد. به این ترتیب تغییرات شاخص کل از ابتدای سال وارد محدوده قرمز رنگ شد تا زیان ۳/۳ درصدی سرمایه‌گذاران به طور میانگین از آغاز سال را نشان دهد. از آنجا که از رفتار بازار سهام معمولا به عنوان یک متغیر پیش یاب در عرصه اقتصادی یاد می‌شود وضعیت کنونی را باید به منزله هشداری تلقی کرد که از سوی بازار سرمایه به مسوولان‌ اقتصاد کلان ارسال شده است؛ هشداری که ضرورت واکنش برنامه‌ریزی شده و منسجم مسوولان برای مواجهه با رکود تورمی موجود و چاره‌اندیشی برای احیای اقتصاد کشور و ترمیم اعتماد سرمایه‌گذاران داخلی را در بطن خود دارد. در همین حال، اخبار غیر‌رسمی از ایجاد هماهنگی بین بازیگران بزرگ بازار سرمایه جهت کنترل شرایط حکایت دارد؛ اقدامی که نتایج آن به صورت جمع‌آوری صف‌های فروش در روز گذشته قابل رصد بود. از این منظر انتظار می‌رود بازار آرامش نسبی خود را در هفته آتی باز یابد.

وقتی بازار می‌ترسد!

بورس تهران همچون همه بازارهای مالی جهان عرصه نمایش احساسات انسانی نسبت به وقایع اقتصادی است. از مشهودترین و تکرارشونده‌ترین احساسات در این حوزه می‌توان به خوش‌بینی و ترس سرمایه‌گذاران اشاره کرد. این دو انگیزه بسیار قوی موجب می‌شود تا واکنش سهامداران در مقاطعی از زمان از منطق اقتصادی خارج شده و رفتارهای مبتنی بر هیجانات انسانی عنان بازار را در اختیار گیرند. رفتار فعلی بورس تهران مصداق خوبی از این حالت است. در هفته جاری، سهام کلیه صنایع بدون تفاوت در قوت و ضعف هریک با فروش سنگین و سقوط قیمت مواجه شدند. در این میان، حتی شرکت‌هایی که روی کاغذ از وضعیت موجود منتفع می‌شوند (نظیر صنایع بدون وابستگی خارجی) شانه به شانه سهام وابسته به صادرات (که نگرانی‌های احتمالی در خصوص مشکلات تجارت پیش روی آنها است) قرار گرفته و رقص قرمز رنگ نوسان قیمت سهام را رقم زدند. این سقوط گروهی یکی از بارزترین نشانه‌های غلبه ترس است که تبعات آن به شکل هجوم فروشندگان و فرار خریداران نمایان می‌شود. از آنجا که علت ایجاد این وضعیت یک عامل روانی است برای مهار آن نیز باید از انگیزه‌های روانی مدد گرفت. بدیهی است افزایش مشارکت سرمایه‌گذاران حقوقی در تقویت تدریجی (و نه ناگهانی) طرف تقاضا به ویژه در سهام ارزنده ای که سودآوری آنها مورد تهدید جدی نیست می‌تواند یکی از گام‌های اولیه جهت تعدیل جو هراس و بازگرداندن آرامش به بازارباشد؛ روندی که البته حرکت در راستای آن از دیروز کلید خورده است.

در مجمع دومین شرکت بزرگ بورس چه گذشت؟

یکشنبه هفته جاری، سهامداران ملی مس در مجمع سالانه گرد هم آمدند تا عملکرد سالانه «فملی» را بررسی و تصویب کنند. در این مجمع که با تقسیم سود ۷۰۰ ریالی همراه بود اخباری امیدوار‌کننده مبنی بر عدم مشکل شرکت در فروش و وصول مطالبات مطرح شد که بر اساس صورت‌های مالی نیز قابل تایید است. همچنین در این مجمع از بهره‌برداری از طرح ۳۰۰ هزار تنی تولید کنسانتره در سال ۹۲ خبر داده شد که موجب خودکفایی و عدم نیاز به خرید این ماده اولیه از سوی شرکت خواهد شد. علاوه بر این، در واکاوی دلایل رشد سنگین هزینه‌های شرکت در بخش دستمزد (حدود ۵۰ درصد) مطرح گردید که اجرای قانون طبقه‌بندی مشاغل منجر به افزایش دریافتی کارکنان در سال گذشته شده است و این روند در سال جاری تکرار نخواهد شد. همچنین رشد ۴ برابری هزینه حقوق بهره‌برداری از معادن (از ۳۵ میلیارد تومان در سال ۸۹ به ۱۵۴ میلیارد تومان در سال ۹۰) نیز عمدتا مربوط به افزایش قانونی حقوق پرداختی مزبور بوده است که این رشد در سال جاری به میزان حدود ۴۰ درصد مورد انتظار است. با توجه به رشد قیمت‌های فروش در مقایسه با بودجه اولیه، «فملی» احتمالا نسبت به تعدیل سود ۵۰۲ ریالی به ازای هر سهم برای سال مالی ۹۱ در گزارش سه ماهه اقدام خواهد کرد؛ برآوردهای کارشناسی نشان می‌دهد در صورت ثبات شرایط کنونی، رقم ۱۰۰۰ ریال حداقل سود مورد انتظار هر سهم «فملی» در سال ۹۱ است.

سیگنال‌های مثبت بورس کالا برای بازار سهام

در هفته مورد گزارش، همگام با اوج‌گیری مجدد قیمت دلار به محدوده ۱۹۰۰ تومان، عرضه‌های تولیدکنندگان بورسی در بازار کالای ایران دستخوش تحولات مثبت شد و تقاضای محصولات فلزی افزایش یافت. در بازار فولاد، شمش خوزستان کماکان در قیمت فوق‌العاده ۱۰۶۰ تومان در هر کیلو به فروش رسید که با عنایت به افت اخیر ۱۰ درصدی ارزش شمش فولاد در منطقه (تا سطح ۵۵۰ دلار در هر تن) جالب توجه است. این شرکت همچنین میانگین قیمت فروش محصولات خود را برای سه ماهه نخست سال ۹۴۷ هزار تومان در هر تن اعلام کرده است. با توجه به تعیین قیمت سنگ آهن داخلی بر مبنای قیمت شمش فولاد خوزستان، انتظار می‌رود هر سه شرکت فولاد خوزستان، چادرملو و گل گهر تعدیلات مثبت مناسبی را در گزارش سه ماهه به بازار اعلام کنند. نکته قابل تامل دیگر، انتشار آمار ۹۶۴ هزار تنی تولید گندله در سایت اینترنتی شرکت چادرملو در فصل بهار است که یک رکورد برای «کچاد» محسوب شده و از امکان تولید گندله با ظرفیت بیش از میزان اسمی (۴/۳ میلیون تن در سال) حکایت می‌کند. در بازار مس نیز قیمت کاتد ملی مس به‌رغم کاهش قیمت‌های جهانی این هفته نزدیک به دو درصد بالا رفت و به محدوده ۱۳۶۰۰ تومان در هر کیلو رسید. در مورد آلومینیوم هم که اخیرا شاهد سردی خریداران بود طرف تقاضا تقویت شد و با رشد اندک قیمت محصولات حدود ده هزار تن محصول آلومینیومی (بیش از سه درصد مصرف کشور در سال) در یک هفته به فروش رسید که در نوع خود جالب توجه است. در این گروه، سرمایه‌گذاران در انتظار تعدیل پیش‌‌بینی سود ایرالکو در گزارش سه ماهه هستند که با عنایت به اتکای شرکت بر صادرات در سه ماه اول احتمالا قابل ملاحظه نخواهد بود. در مجموع می‌توان انتظار داشت آثار رشد شدید قیمت‌های فروش در بورس کالا به تدریج به صورت افزایش تصاعدی سودآوری در گزارش‌های عملکرد شرکت‌ها نمایان شود؛ وضعیتی که با توجه به افت قابل ملاحظه قیمت‌ها می‌تواند موجب ایجاد جذابیت خرید سهام به‌رغم ریسک‌های محیطی موجود در کوتاه‌مدت شود.