نزول بازار؛ آهسته و پیوسته

عکس:‌آکو سالمی

گروه بورس- شروین شهریاری: سرمایه‌گذاران بازار سهام پس از دریافت نتایج مذاکرات بغداد نشانه‌هایی مجدد از احتیاط و عقب نشینی خریداران را شاهد بودند تا با تجربه کاهش قیمت در کلیه روزها و افت ۲/۱ درصدی شاخص در مقیاس هفتگی به انتظار مذاکرات هسته‌ای آتی در مسکو بمانند. در این میان، ایجاد برخی گمانه‌زنی‌ها در خصوص احتمال تعویق اجرای فاز دوم هدفمندی یارانه‌ها انگیزه لازم را به معامله گران کوتاه مدت داد تا صف‌های خرید و رونق نسبی را در بعضی صنایع انرژی بر شکل دهند.

علاوه بر این، فعالان بورس نیم نگاهی هم به تحولات ارز در این هفته داشتند؛ جایی که ارزش ریال با افتی ۵ درصدی (معادل حدود ۱۰۰ تومان) در سطح ۱۷۷۰ تومان تثبیت شد. به این ترتیب حاکمیت فضای انتظار و رکود فعلی در بورس تهران را باید یک واکنش منطقی به تغییرات پردامنه در عرصه‌های سیاسی و اقتصادی موثر بر بازار دانست که احتمالا تا زمان تثبیت شرایط محیطی کماکان پابرجا خواهد بود.

استقبال بازار از تعویق هدفمندی

انتشار خبر جابه‌جایی مدیران سازمان و ستاد هدفمندی یارانه‌ها به مسوولیت‌های اجرایی دیگر در این هفته موجب شد تا شایعه تعویق اجرای فاز دوم هدفمندی که از مدتی پیش در بازار مطرح شده قوت گیرد.

ماجرا از این قرار است که پس از عدم تامین نظر دولت در افزایش شدید منابع قانون یارانه‌ها (که به افزایش شدید قیمت‌های انرژی می‌انجامید) گروهی بر این باورند که دولت انگیزه خود را برای اصلاح تدریجی قیمت‌های انرژی (مطابق سناریوی مدنظر مجلس) از دست داده است. علاوه بر این، سخنان وزیر اقتصاد مبنی بر عدم وجود مصوبه در دولت برای اجرای قانون مزبور نیز بر قوت گمانه‌‌زنی‌ها در این باره افزوده است. این شرایط در هفته جاری بهانه‌ای به دست خریداران داد تا سهام انرژی بر را مورد توجه قرار دهند. اثرپذیرترین صنعت از این وضعیت طبیعتا گروه سیمانی بود که با رشد دسته‌جمعی قیمت‌ها جهش ۶/۹ درصدی در مقیاس هفتگی را در شاخص خود تجربه کرد. همچون گذشته، استقبال از سهام این صنعت بدون غربالگری خاصی انجام شد و کلیه سهام سیمانی فارغ از ضعف و قوت هر یک با رونق و رشد قیمتی مواجه شدند.

سیمانی‌ها علاوه بر انتفاع از عدم اجرای هدفمندی به علت رشد ۵۰ درصدی قیمت فولاد نسبت به سال گذشته از مزیت قابل ملاحظه جایگزینی سیمان نسبت به آهن در ساخت‌و‌ساز نیز برخوردار شده‌اند که این مساله در کنار جذابیت صادرات (با قیمت بیش از ۱۰۰ دلار در هر تن به عراق) مشکل مازاد عرضه و فروش شرکت‌ها را مرتفع کرده است.

دیگر گروه تاثیر‌پذیر از تعویق احتمالی هدفمندی گروه فلزات اساسی است که افت ۴/۱ درصدی شاخص آن در هفته مورد گزارش حکایت از عدم واکنش بازار به این خبر در بین فلزی‌ها دارد. با این وجود، برخی شرکت‌های خاص نظیر ایرالکو که قیمت انرژی را به عنوان یک عامل حیاتی در تغییر سودآوری خود می‌بینند از روند رکود کلی گروه مستثنی بوده‌اند.

«فایرا» که بیش از ۱۰۰ میلیارد تومان هزینه سالانه برق مصرفی را با قیمت‌های فعلی متحمل می‌شود، در این هفته در مدار مثبت قرار داشت و رشد ۴ درصدی قیمت سهم را ثبت کرد. به‌رغم استقبال از سهام انرژی بر به نظر می‌رسد بازار در مورد اجرای هدفمندی دچار قضاوت زودهنگام شده و اصلاح هر چند خفیف قیمت حامل‌های انرژی در سال جاری هنوز به عنوان یکی از گزینه‌های محتمل مطرح است.

زمانی برای غافل‌گیری‌های بزرگ!

انتشار گزارش ۱۲ ماهه بعضی شرکت‌های بزرگ بورس و عدم تطبیق محتوای آنها با پیش بینی‌های قبلی بعضا موجب غافل‌گیری سرمایه‌گذاران شده است. در مهم‌ترین رویداد از این نوع، در حالی که برخی انتظار سود‌سازی ذوب آهن اصفهان در سال ۹۰ را داشتند این شرکت زیان ۲۴۹ ریالی را به ازای هر سهم اعلام کرد که از ۱۴۳ ریال زیان مورد پیش‌بینی شرکت هم بیشتر است. از دلایل عمده این رویداد می‌توان به تسعیر تعهدات ارزی شرکت با نرخ دلار ۱۲۲۶ تومان اشاره کرد که زیان حدود ۸۰ میلیارد تومانی برای شرکت در سال گذشته را موجب شده است.

گزارش اخیر با جلب توجه سرمایه‌گذاران به مشکلات ساختار مالی شرکت، خوش بینی‌های افراطی اولیه نسبت به سهام «ذوب» را تعدیل کرد. در رویدادی دیگر، شرکت مپنا در اقدامی نادر بدون طی مراحل عادی افزایش سرمایه به ثبت افزایش سرمایه خود مبادرت کرد تا دارندگان حدود ۲۵ میلیون حق تقدم استفاده نشده شرکت با بلاتکلیفی ناشی از عدم فروش حق‌تقدم‌های خود و لحاظ نشدن حقوق آنها در طی فرآیند افزایش سرمایه مواجه شوند.

تبعات این مساله و ضرر و زیان سهامداران طبیعتا باید توسط سازمان بورس (که مجوز افزایش سرمایه را صادر کرده و طبق قانون باید تعهد فروش حق تقدم استفاده نشده را از سهامدار عمده دریافت کرده باشد) پیگیری شود که از روند اجرایی آن تا کنون خبری منتشر نشده است. از سوی دیگر، اعلام گزارش ۱۲ ماهه حفاری شمال نیز برای سهامداران شرکت تا حدی غافل‌گیرکننده بود. در حالی که «حفاری» تا پایان نه ماهه موفق به ثبت حاشیه سود ناخالص ۴۱ درصدی شده بود، این رقم با کاهش قابل ملاحظه به ۲۴ درصد در سه ماهه پایانی سال رسید و نشانه‌ای از افزایش سریع‌تر هزینه‌ها از درآمدها را در زمستان سال ۹۰ به نمایش گذاشت. این روند که عمدتا به دلیل رشد هزینه‌های پیمانکاری رخ داده موجب تعدیل منفی شش درصدی نسبت به بودجه اعلامی «حفاری» و تحقق سود ۳۳۹ ریالی به ازای هر سهم شد. در دیگر سهام مورد توجه بازار برخی شایعات درباره تعدیل مثبت کمتر از حد انتظار ملی مس در گزارش ۱۲ ماهه در این هفته شنیده می‌شد که البته برای تائید آن باید چشم به راه گزارش سالانه شرکت در هفته‌های آتی بمانیم.

یونان و سناریوهای سه‌گانه

شاید در قرون قبل از میلاد مسیح، کشور یونان به لحاظ علم و فلسفه دارای اهمیتی جهانی تلقی می‌شد اما پس از آن دوران، کمتر کسی فکر می‌کرد که روزی این کشور ۱۱ میلیون نفری بار دیگر در کانون توجه کل دنیا قرار گیرد.

اکنون نگاه همه کارشناسان اقتصادی و سرمایه‌گذاران جهان به انتخابات پارلمانی یونان در ۲۸ خرداد دوخته شده است تا مردم این کشور سرنوشت اقتصادی خود و تا حدی اتحادیه اروپا و جهان را در کوتاه مدت تعیین کنند. بانک مشهور آمریکایی گلدمن ساکس در این هفته اقدام به ارائه سناریوهای سه‌گانه برای آینده یونان برای مبنای نتیجه انتخابات نمود که بر اساس آن دولت جدید یونان یا به سرعت از حوزه یورو خارج می‌شود یا توسط اروپاییان اخراج می‌شود یا به حضور خود ادامه می‌دهد؛ بدون آنکه زیر بار برنامه‌های ریاضتی برود.

از نظر گلدمن، سناریوی اول موجب انقباض دو درصدی اقتصاد اروپا و افت ۵ درصدی بازارهای سهام قاره سبز می‌شود. اثر سناریوی دوم ملایم تر است و به صورت افت یک درصدی اقتصاد و عدم تغییر قیمت‌های سهام اروپایی منعکس می‌شود؛ هر چند در کوتاه مدت ممکن است نوسانات نزولی به طور موقت ایجاد شوند. در سناریوی سوم، اقتصاد اروپا با انقباض مواجه نمی‌شود اما کمک‌های اتحادیه به این کشور به تدریج قطع می‌شود تا برای خروج احتمالی یونان در یک شرایط آرام‌تر (که یقینا سال ۲۰۱۲ نخواهد بود) در آینده آماده شوند. از نظر این بانک، با عنایت به هزینه گزاف خروج یونان از یورو برای این کشور و نیز اروپاییان، حالت سوم در عمل اتفاق می‌افتد که به معنای ماندن موقت یونان در یورو و آرامش و حتی رشد بازارها پس از آن است. این بانک همچنین وقوع سناریوی اول (خروج سریع یونان بنا بر خواست خودش) را دارای کمترین احتمال می‌داند. در هر حال به نظر می‌رسد سرمایه‌گذاران بورس تهران برای تعیین روند آینده اقتصاد جهانی (که دارای تاثیر مستقیم بر قیمت فلزات و نفت است) باید منتظر نتایج انتخابات یونان و رویکرد حزب حاکم این کشور در هفته‌های آتی بمانند تا مشخص شود که آیا خوش‌بینی بانک گلدمن (که معمولا پیش‌بینی‌های معتبری ارائه می‌دهد) به واقعیت می‌پیوندد یا با تندروی حاکمان جدید یونان، پیکر رنجور اقتصاد جهانی با تکانه‌ای جدید مواجه خواهد شد.