علی رضایی‌زاده

بازار سهام ایران به دلایل متعدد درون و برون سازمانی هنوز فاصله‌های معنا داری تا تبدیل شدن به بورسی کارآمد و توسعه یافته دارد. یکی از این دلایل سیاسی بودن و تحت تاثیر قرار گرفتن اجتناب‌ناپذیر بورس تهران از تصمیمات اقتصادی دولت است. مسوولان اقتصادی دولت به همراه مدیران بورس می‌توانند با الگوبرداری از بورس‌های برتر برای حل این مشکل تلاش کنند.

همچنین عدم اجرای قانون جدید، به گونه‌ای است که تاکنون تنها شورای عالی بورس و سازمان بورس اوراق بهادار شکل گرفته است. به منظور تحقق این امر باید با بهره‌مندی از مشاوران و مسوولان اجرایی توانمند نسبت به اجرای دیگر مفاد قانون جدید اقدام کرد.

مشکل دیگر بازار غیرشفاف بودن اطلاعات و دارندگان اطلاعات نهانی و اسیر شدن سهامداران جزء در دست این گروه از یکسو و از سوی دیگر وجود بی اعتمادی اکثریت سهامداران به بورس وشکست و تجربه تلخ سهامدارانی است که در دو سال گذشته وارد این بازار شده‌اند، برای رفع این مشکل می‌توان از طریق اطلاع‌رسانی، آموزش، فرهنگ‌سازی و تبیین جایگاه واقعی بورس در اقتصاد کشور نسبت به اعتماد سازی و جلب سرمایه‌های راکد اقدام کرد تا حداقل با سرریز شدن نیمی از نقدینگی ۹۰هزار میلیارد تومانی جامعه به بورس، بخشی از تورم مهار و کنترل شود. تجربه‌ای‌ که اکثر کشورهای جهان اول دارند.

یکی دیگر از دلایل ناکارا بودن بازار وجود قوانین دست و پاگیر در سرمایه‌گذاری خارجی و عدم موفقیت در جذب سرمایه‌های ایرانیان مقیم خارج و سرمایه‌گذاران خارجی است که می‌توان با حذف بوروکراسی‌ها و تشویق عملی در مسیر مثبت ورود سرمایه‌ها به کارآمد شدن بازار کمک کرد.

مساله بعد عدم وجود هماهنگی در نهادهای مرتبط با سازمان بورس و اوراق بهادار مانند سازمان خصوصی‌سازی، سازمان امور مالیاتی، سازمان گسترش و ... است که متاسفانه در طول چند سال گذشته به دلیل جزیره‌ای عمل کردن چنین نهادهایی آسیب‌های جبران‌ناپذیری به بورس وارد شده است.

اما مهم‌ترین مساله اتکا نکردن سازمان بورس به داشته‌های پیدا و پنهان و عدم خروج از سایه دولت است. برای حل این مشکل باید با تاسیس هرچه زودتر شرکت سهامی بورس، حذف عوامل دولتی در شورای عالی بورس، انتخاب رییس بورس توسط بخش غیردولتی، میزان وابستگی بورس به دولت را کاهش داد. در این رابطه مدیران سازمان بورس با عنایت به اجرای اصل ۴۴ و محور قرارگرفتن بورس در اجرای این اصل می‌توانند از بهترین فرصت برای کسب امتیاز از دولت و تجهیز خود اقدام کنند. به خصوص‌ اگر به رکود حاکم در دیگر بازارها و تشنگی سرمایه‌گذاران به استفاده از سرمایه توجه ویژه‌ای‌ شود.

مساله بعد، استفاده از آخرین تکنولوژی‌های نرم‌افزاری و به کارگیری از سیستم معاملاتی به روز و فراهم کردن مقدمات هرچه زودتر شرکت‌های برتر ایران در دیگر بورس‌ها و پذیرش شرکت‌های خارجی در بورس تهران با هدف ارتباط با بورس‌های دیگر کشورها است تا از این طریق زمینه‌های جهانی شدن بورس تهران فراهم شود.

همچنین ‌افزایش شرکت‌های بورسی و بازگشایی نمادهای متوقف می‌تواند با قرار گرفتن حداقل ۹۰‌درصد شرکت‌های بورس در تابلوی معاملات، حق انتخاب سهامداران و درصد اعتماد آنها را افزایش می‌یابد. توجه بیش‌ از پیش دولت به بورس و حمایت منطقی و تفویض برخی از اختیارات به این حوزه و تفکیک بازار پول از سرمایه می‌تواند ویترین اقتصادی کشور را به مانند دیگر ویترین‌های واقعی شکیل و جذاب‌ و معرف شایسته اقتصاد کشور کند. دولت نهم با استفاده از تجربه‌های سال‌های گذشته و بورس‌ها می‌تواند در طول سه سال باقیمانده، عملکردی مثبت از خود به جا بگذارد.