دنیای اقتصاد - فاطمه اسماعیلی: بررسی وضعیت ۳۲۴ نماد حاضر در تابلوی معاملات بورس تهران از منظر نسبت متوسط قیمت بر درآمد (P/ E) نشان می‌دهد در حال حاضر این نسبت در ۲۱۱‌نماد معاملاتی بالای ۷ (متوسط P/ E بازار در شرایط کنونی) است (آمار مربوط به پایان خرداد سال جاری است). از آنجا که این نسبت، بیانگر بازده مورد انتظار از خرید سهام شرکت‌ها است، می‌توان گفت که وضعیت فعلی P/ E شرکت‌ها حاکی از افزایش انتظارات سهامداران است. در واقع رشد سریع‌تر قیمت یک سهم (صورت کسر) نسبت به رشد سودآوری آن (مخرج کسر) بر این موضوع تاکید دارد که سهامداران همچنان نسبت به آینده سودآوری شرکت‌ و بهبود وضعیت آن امیدوارند. به‌عبارت دقیق‌تر، خریدارانی که وارد معاملات سهام با نسبت قیمت بر درآمد بالا شده‌اند، انتظار دارند، رشد سودآوری شرکت‌های موجود در سبد سهامشان موجب تعدیل نسبت مذکور شود. علاوه بر این رابطه مستقیمی میان نسبت قیمت بر درآمد و ریسک شرکت‌ها وجود دارد، به‌طوری که ورود به شرکت‌های با P/ E بالا ریسک بیشتری می‌طلبد.از جنبه تئوری P/ E یک سهم به ما می‌گوید که سرمایه‌گذاران چند ریال حاضرند به ازای هر ریال سود یک شرکت پرداخت کنند. به همین جهت به آن ضریب سهام نیز گفته می‌شود. به عبارت دیگر اگر P/ E یک سهم ۲۰ باشد، به این معنی است که سرمایه‌گذاران حاضرند ۲۰ ریال برای هر ریال از سود این سهم بپردازند. گزارش فعلی بر اساس آخرین قیمت‌ها و سودآوری شرکت‌ها در پایان خرداد تهیه شده است.

سهام بورسی از منظر P/ E

براساس آخرین قیمت‌های سهام در پایان خرداد ۹۶، بیشترین نسبت قیمت بر درآمد (P/ E) مربوط به یکی از شرکت‌های فعال در گروه مواد و محصولات دارویی است. شرکت داروسازی داملران با برآورد سود ۵ ریالی در سال مالی جاری نسبت قیمت به درآمد ۱۱۵۳ مرتبه‌ای را به خود اختصاص داده است و از این منظر جایگاه اول بیشترین نسبت P/ E را به خود اختصاص داده ‌است. رتبه دوم نیز به سایپا شیشه تعلق دارد. نسبت P/ E «کساپا» با سود پیش‌بینی شده ۲ ریالی هر سهم برای سال مالی۹۶ ،۱۰۴۱ مرتبه است. سهام گروه کارخانجات کاشی و سرامیک حافظ نیز با نسبت ۵/ ۸۷۲ در جایگاه سوم بیشترین میزان P/ E شرکت‌ها قرار گرفته است. در مجموع در حال حاضر ۲۰ نماد با نسبت قیمت بر درآمد بالای ۱۰۰ واحد در تابلوی بورس مورد معامله قرار می‌گیرند و ۱۲۸ نماد با نسبت P/ E دو‌رقمی و بالاتر از ۱۰ واحد در بازار سهام فعالیت می‌کنند. همچنین طبق آمارهای موجود، ۱۵۱ نماد معاملاتی در بورس تهران، دارای P/ E زیر ۱۰ واحد هستند (درخصوص P/ E شرکت‌هایی که برای هر سهم خود زیان پیش‌بینی کرده‌اند، نسبت قیمت بر درآمد تعریف نمی‌شود و در حال حاضر ۲۴ نماد بورسی در این گروه قرار دارند).

نگاهی به وضعیت برخی صنایع بورسی

براساس آخرین قیمت سهام شرکت‌ها در پایان خرداد ۹۶، بیشترین نسبت قیمت بر درآمد مربوط به صنعت کاشی و سرامیک است. بر این اساس گروه منسوجات با ۸ نماد فعال و نسبت قیمت بر درآمد ۸/ ۱۴۳ مرتبه در صدر صنایع بورسی قرار گرفته است. رتبه دوم بالاترین نسبت P/ E در میان صنایع بورسی نیز با نسبت ۳۲/ ۱۱۷ به گروه «سایر محصولات کانی غیرفلزی» با ۱۱ نماد فعال اختصاص پیدا کرده است. یکی دیگر از موارد مهم میزان سهام شناور شرکت‌ها است. سهام شناور آزاد بخشی از سهام یک شرکت است که در بازار قابل معامله بوده و با اهداف مدیریتی از سوی سهامداران کنترل‌کننده نگهداری نمی‌شود. بر این اساس عرضه و تقاضای این بخش از سهام به واسطه دخالت در فرآیند معاملات روزانه، تعیین‌کننده قیمت بوده و قابلیت نقدشوندگی سهام را فراهم می‌کند. بر‌اساس اطلاعات موجود، تا پایان خرداد، بیشترین میزان سهام شناور آزاد به کارخانه‌های تولیدی و صنعتی ثابت خراسان با داشتن ۸۸ درصد سهام شناور اختصاص یافته است و پس از آن سه شرکت بانک خاورمیانه با ۷۵ درصد، تامین ماسه ریخته‌گری با ۷۲ درصد و کشت و صنعت پیاذر با ۷۰ ‌درصد سهام شناور، بالاترین حجم سهام شناوری را در این بازار دارا هستند. در این میان سهام شناور آزاد ۲۱‌نماد بورسی مقادیری زیر یک درصد را به خود اختصاص داده‌اند که عمدتا از نمادهای سیمانی‌ و غذایی تشکیل شده‌اند.

خودرویی‌ها: گروه خودرو و ساخت قطعات یکی از گروه‌های بزرگ و فعال بازار سهام است که در بسیاری از مقاطع، در جهت‌گیری و حرکت بازار تاثیر‌گذار بوده است. ارزش بازار این گروه ۱۷۰ هزار میلیارد ریال است و بیش از ۵ درصد از بازار کل را در اختیار دارد. در مجموع از میان ۳۰ شرکت حاضر در گروه «خودرو و ساخت قطعات» ۴ شرکت در گزارش منتهی به ۳۱ خرداد سال جاری زیان شناسایی کرده‌اند. این شرکت‌ها به ترتیب شامل ایران خودرو‌دیزل، صنعتی محورسازان ایران خودرو، رینگ‌سازی مشهد و سایپا دیزل می‌شوند. همچنین ۱۱ شرکت در این گروه نسبت قیمت به درآمد زیر ۱۰ داشته‌اند. در مجموع بالاترین P/ E این گروه را تولید محور خودرو (حدود ۹۵۵)با برآورد سود ۴ ریالی به خود اختصاص داده است.

خاکستری‌های بورس: گروه سیمان، آهک و گچ ۳۱ شرکت را در خود جای داده است. ارزش این گروه بیش از ۶۲ هزار میلیارد ریال است و حدود ۲ درصد از بازار را در اختیار دارد. سیمان فارس و خوزستان بزرگ‌ترین شرکت حاضر در این گروه است که بیشترین ارزش بازاری گروه سیمان، آهک و گچ یعنی ۸ هزار و ۱۵۱ میلیارد ریال را از آن خود کرده است. ۳ شرکت از زیرمجموعه‌های این گروه طی گزارش منتهی به خرداد سال جاری خود، زیان شناسایی کرده‌اند. همچنین ۱۳ شرکت حاضر در گروه سیمان، آهک و گچ نسبت قیمت به درآمد بالای ۱۰ واحد داشته‌اند که بیشترین نسبت P/ E ( حدود۱۴۰) به شرکت سیمان ایلام اختصاص دارد.

شیمیایی‌ها: در گروه محصولات شیمیایی ۲۹ ‌شرکت قرار گرفته‌اند و ارزش بازار این گروه حدود ۶۷۵ هزار میلیارد ریال است. بزرگ‌ترین شرکت در این صنایع پتروشیمی خلیج‌فارس است که ۲۵ درصد ارزش بازار گروه را در اختیار دارد ( این شرکت در مجموع نیز بیشترین ارزش بازار را به میزان ۲۳۱ هزار و ۶۰۰ میلیارد ریال در میان ۳۲۴ شرکت بورسی از آن خود کرده است). بیشترین میزان P/ E این گروه به شرکت بین‌المللی محصولات پارس به میزان ۵/ ۱۲۳‌واحد تعلق دارد. همچنین از میان ۲۹ شرکت حاضر در گروه محصولات شیمیایی، ۴ شرکت در گزارش منتهی به ۳۱ خرداد ۹۶ زیان شناسایی کرده‌اند که شامل پتروشیمی فارابی، تولید مواد اولیه الیاف مصنوعی، شیمیایی پارس پامچال و پلی اکریل ایران می‌شود.

مواد و محصولات دارویی: دارویی‌ها با دارا بودن ۲۸ نماد فعال در زیر‌مجموعه، ارزش بازاری برابر با ۱۳۹ هزار و ۳۴۱ میلیارد ریال به خود اختصاص داده‌اند. شرکت دارویی برکت بزرگ‌ترین سهامدار این گروه است و ۱۶ درصد از سهام گروه دارویی را از آن خود کرده است. شرکت سرمایه‌گذاری دارویی تامین نیز با ارزش بازاری افزون بر ۱۸ هزار میلیارد ریال بیشترین میزان ارزش بازار در گروه مواد و محصولات دارویی را به خود اختصاص داده است. در میان ۲۸ شرکت حاضر در گروه مواد و محصولات دارویی هیچ شرکتی در آخرین گزارش خود زیان شناسایی نکرده است‌ و بیشترین میزان پیش‌بینی سود نیز به داروسازی اسوه تعلق دارد. «داسوه» به ازای هر سهم خود ۳۳۴۷ ریال سود پیش‌بینی کرده است. ۷ شرکت حاضر در این گروه نسبت قیمت به درآمد بالاتر از ۱۰ داشته‌اند که بیشترین نسبت P/ E حدود ۱۱۵۳ مرتبه متعلق به شرکت داروسازی داملران است. کیمیدارو کمترین میزان P/ E گروه (حدود ۵/ ۴) را داشته است.

رصد ریسک در بازار سهام