علی اشرف افخمی
مدیرعامل بانک صنعت و معدن

وقتی چهارشنبه هفته گذشته خبر حملات کور تروریستی به مرقد حضرت امام (ره) و مجلس شورای اسلامی منتشر شد، بورس تهران از این خبر تاثیر منفی پذیرفت و عرضه سهام توسط سفته‌بازان و برخی سهامداران خرد موجب سقوط بیش از 500 واحدی شاخص آن هم ظرف یک ساعت و نیم شد. شاید این اتفاق مانند رفتار سایر بورس‌های منطقه که اثر شوک‌های سیاسی به تشکیل صف‌های طویل فروش سهام، ریزش قیمت و در نهایت شاخص منجر می‌شود، طبیعی به نظر بیاید.

اما سوال اینجاست که آیا وضع کشور ما با کشورهای دیگر منطقه که دارای ساختار سیاسی بسیار شکننده هستند، قابل قیاس است که روند بورس ما هم از الگوی آنها پیروی کند؟

به نظر نگارنده پاسخ منفی است. زیرا جمهوری اسلامی ایران طی دهه‌های پس از پیروزی انقلاب اسلامی با انواع تهدیدات و تهاجمات از ناحیه قدرت‌های استکباری و عاملان دست‌نشانده منطقه مواجه بوده، لکن هر بار سرفراز از آزمون سخت بیرون آمد. به یاد داریم که 8 سال جنگ تحمیلی و اعمال تحریم‌های گوناگون نتوانست خللی در اراده ملت بزرگ ایران وارد آورد و بالعکس به ثبات و استحکام ساختار سیاسی و اقتصادی کشور انجامید. حماسه 29 اردیبهشت و حضور کم‌نظیر مردم پای صندوق‌های رای که بیانگر بلوغ سیاسی، حرکت مردم سالارانه و نماد وحدت ملی بود.

از این رو، برای مقابله با سقوط قیمت سهام و شاخص بورس در شرایطی که با شوک‌های مقطعی امنیتی یا سیاسی مواجه می‌شود باید تمهیداتی را اندیشید و سناریوهایی را از قبل طراحی کرد.

از جمله این تمهیدات می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

1- با رصد رفتار سفته‌بازان، آنان را شناسایی و به موقع آنها را از مداخله منفی در بازار سهام برحذر داشت.

2- با آگاهی بخشیدن به سهامداران خرد، آنان را به خویشتنداری از فروش سهام و اجتناب از تشکیل صف فروش ترغیب کرد چرا که این موضوع در نهایت به سودآوری آنان منتهی می‌شود. 3- می‌توان صندوق بیمه‌ای را به منظور جبران خسارات ناشی از سقوط سهام در اثر تحولات خاص سیاسی و امنیتی ایجاد کرد به نحوی که به سهامداران خرد اطمینان داد تا در این‌گونه موارد با عجله مبادرت به فروش سهام خود نکنند.

4- از سهامداران حقوقی که معمولا از دانش حرفه‌ای و تخصصی کافی برخوردارند خواسته شود که از عرضه سهام در شرایط بحرانی مقطعی دوری کنند و برعکس حامی جمع‌آوری سهام عرضه شده احتمالی شوند.

5- از تشکیل صندوق‌های بازارگردان به منظور توسعه و تثبیت بازار حمایت کرد تا در چنین مواقعی به ایفای نقش بپردازند. ششم آنکه حمایت‌های مالی و بازیگران دولتی و عمومی در چنین شرایطی به ایفای وظیفه و رسالت ملی خود در حمایت و صیانت از بازار سهام بپردازند.به اعتقاد من در شرایط دشوار و شوک‌های اقتصادی، سیاسی یا امنیتی، همگام باید بازار سهام و بورس کشور را حمایت کنیم و تصویری مستحکم، منسجم و با ثبات از اقتصاد کشورمان را در معرض دید جهانیان قرار دهیم و زمینه تداوم جلب سرمایه‌گذاری خارجی را نیز فراهم‌سازیم. نیک می‌دانیم که ثبات و آرامش در بازار سهام به نفع همه خواهد بود.