دنیای اقتصاد، فاطمه اسماعیلی: نماگر بورس تهران اولین روز زمستان را مثبت آغاز کرد و با رشد ۱۲۷ واحدی تا سطح ۸۰ هزار و ۲۵۰ واحدی صعود کرد. با رشد حدود ۲/ ۰ درصدی شاخص کل، بازدهی بورس تهران از ابتدای سال جاری یک بار دیگر از محدوده زیان خارج شد. بر این اساس بازدهی بازار سهام از ابتدای سال به ۰۴/ ۰ درصد رسید. با وجود این همچنان حجم و ارزش معاملات در جریان معاملات روز گذشته در سطوح پایین‌تر قرار گرفت. موضوعی که به گفته کارشناسان بازار سهام تا حدود زیادی به ضعف نقدینگی در بازار بازمی‌گردد. بررسی‌های «دنیای اقتصاد» نشان می‌دهد ارزش معاملات دیروز بورس تهران به کمترین سطح از ۲۱ شهریورماه رسیده است.

سایه کمبود نقدینگی بر بورس

همان‌طور که اشاره شد ضعف و کمبود نقدینگی در فضای معاملات دیروز بورس تهران به خوبی مشهود بود. کمبود نقدینگی در بازار علاوه‌بر کاهش ارزش معاملات، بازار سهام را با چالش قابلیت نقدشوندگی روبه‌رو می‌کند. نسبت نقدشوندگی توضیح‌دهنده توانایی بازار در جذب معاملات بزرگ بدون ایجاد نوسان شدید در قیمت‌ها است و با تقسیم جمع ارزش معاملات یک بازار بر متوسط ارزش کل آن بازار در یک دوره زمانی محاسبه می‌شود. یکی از موضوع‌های اساسی در سرمایه‌گذاری، میزان نقدشوندگی دارایی‌ها است. نقش این عامل ارزش‌گذاری دارایی‌ها را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد و از جمله عوامل موثر بر افزایش ریسک دارایی‌ها است. با این حال برخی معتقدند که با آغاز فصل زمستان و شروع انتشار گزارش‌های ۹ ماهه و همچنین پایان سال مالی کارگزاری‌ها و سرمایه‌گذاری‌هایی که پایان سال مالی آنها آذرماه است، می‌توان انتظار داشت نقدینگی تازه‌ای به بازار تزریق شود.

توقف بازارهای جهانی با سیگنال چین

در روزهای اخیر بازارهای جهانی تحت‌تاثیر برخی شاخص‌های اقتصادی چین و همچنین تقویت شاخص دلار در مسیر نزولی قرار گرفتند. این روند پس از آن که آکادمی علوم اجتماعی چین پیش‌بینی رشد اقتصادی این کشور را در سال ۲۰۱۷، به میزان ۲/ ۰ درصد کاهش داد، آغاز شد. از طرف دیگر انتشار شاخص تورم مسکن این کشور در ماه نوامبر به میزان ۶/ ۱۲ درصد، باعث شد تا نگرانی‌ها از ایجاد حباب مسکن چین تشدید شود. این موضوع نشان‌دهنده تاثیر سیاست‌های انقباضی دولت چین در جهت کنترل تورم این بخش است. دولت چین به شدت از روند رو به رشد بدهی‌ها و تورم مسکن هراس دارد و سعی دارد با کنترل وام‌های پرداختی، این شاخص را تعدیل کند. در این میان تضعیف بیش از پیش یوآن چین در برابر دلار آمریکا باعث شد تا روند صعودی قیمت فلزات و دیگر کالاها در بازارهای جهانی متوقف شود؛ به‌طوری‌که قیمت دو فلز مس و روی زیر سطح روانی خود قرار گرفت (افت ۵/ ۵ درصدی قیمت مس در ماه دسامبر و تثبیت قیمت روی زیر سطح ۲۷۰۰ دلار). به قطعیت می‌توان گفت چین یکی از مهم‌ترین بازیگران بازارهای جهانی است. این کشور بزرگ‌ترین مصرف‌کننده کالا در جهان است. به‌عبارت دیگر کشور چین، بیش از نیمی از زغال سنگ، نزدیک به ۵۰ درصد آلومینیوم و نیکل، بیش از ۴۰ درصد روی، مس، سنگ آهن و سرب استخراج شده در جهان را مصرف می‌کند. این در حالی است که در عین حال خود چین تولیدکننده و صادرکننده کالا نیز است؛ بنابراین کاهش نرخ یوآن زمینه‌ساز کاهش قیمت فلزات و کالاهای جهانی شده است. دیروز نیز با وجود رشد قیمتی در نمادهای حاضر در گروه معدنی - فلزی (کگل و فملی) شاهد تشکیل صف‌های فروش در این نمادها بودیم. از دیگر رخدادهای اقتصادی چین که طی روزهای اخیر بازارهای جهانی به‌ویژه فلزات اساسی را متلاطم کرد، رشد نرخ بهره اوراق در این کشور بود. بر این اساس تشدید فشار فروش اوراق قرضه دولتی این کشور، نگرانی‌ها از خروج سرمایه را تشدید کرد تا متاثر از این اتفاق رشد قیمت‌ها در بازارهای جهانی متوقف شود.

تحلیف ترامپ نزدیک شد

کمتر از یک ماه و نیم به ورود ترامپ به کاخ سفید به‌عنوان رئیس‌جمهوری جدید آمریکا باقی مانده‌ است. نتیجه انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا که از همان ابتدا نگرانی‌هایی را درخصوص برجا ماندن توافق به وجود آورد، حال با اظهارات ضد و نقیض دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آینده آمریکا تا حدودی تشدید شده است. در عین حال سرمایه‌گذاران با نگاهی تردیدآمیز به سیاست‌های ترامپ نگاه می‌کنند و به نظر می‌رسد هر گونه تصمیمی از سوی فعالان اقتصادی دنیا مشروط بر این است که رئیس‌جمهور جمهوری‌خواه آمریکایی‌ها به چه میزان قصد و توانایی اجرایی‌کردن شعارهای انتخاباتی خود را دارد.

روند آتی بازار سهام در گرو دو رویداد

طی روزهای اخیر در قدمی رو به جلو شاهد بازگشایی برخی نمادهای تاثیرگذار در روند معاملات بودیم. طبیعتا رفع توقف نمادها عاملی برای بازگشت بورس به روال گذشته است و حال پس از نشست ویژه دولت با هدف بررسی وضعیت نماد بانک‌ها در بورس، می‌توان به بازگشایی تدریجی سایر نمادهای بورسی امیدوار بود. از آنجا که بانک‌ها بیشترین اثر را در تعیین میزان نقدشوندگی سهام دارند، با ورود دوباره این نمادها فضای معاملات بورس تهران نیز متاثر می‌شود. در این میان از نقش گزارش‌های ۹ ماهه شرکت‌ها نیز نمی‌توان غافل شد. به نظر می‌رسد انتشار یک به یک گزارش‌های ۹ ماهه شرکت‌ها در ماه‌های باقی‌مانده از سال نقش بسزایی در روند شکل‌گیری آتی بازار داشته باشد.

نگاهی به آمار معاملات

نماگر بورس تهران معاملات روز چهارشنبه را با رشد ۱۲۷ واحدی (معادل ۲/ ۰ درصد) به پایان رساند و در عدد ۸۰ هزار و ۲۵۰ واحدی قرار گرفت. شاخص کل هم‌وزن (اثرگذاری یکسان نمادها) نیز با رشد حدود ۵/ ۰ درصدی روبه‌رو‌ شد. بازار سهام در پایان معاملات این روز (با احتساب معاملات بلوکی و اوراق مشارکت) شاهد دادوستد ۷۵۳ میلیون سهمی در حدود ۴۳ هزار نوبت معاملاتی بود تا ارزش کل معاملات این روز بازار سهام به حدود ۱۰۳ میلیارد تومان بالغ شود. معاملات مثبت در نماد معاملاتی شرکت‌های معدنی و صنعتی گل گهر، پتروشیمی خارک، ایران خودرو و ملی صنایع مس ایران بیشترین تاثیر بر رشد شاخص را بر عهده داشتند. در مقابل نماد معاملاتی شرکت‌های گسترش نفت و گاز پارسیان، سرمایه‌گذاری نفت و گاز پتروشیمی تامین و شرکت ارتباطات سیار با معاملات منفی خود مانع از رشد بیشتر شاخص کل بورس شدند. عنوان بیشترین افزایش قیمت در این روز به ترتیب به نام نماد معاملاتی شرکت‌های بورس اوراق بهادار تهران، الکتریک خودرو شرق، سیمان بجنورد و تراکتورسازی ایران ثبت شد. در مقابل نماد معاملاتی شرکت‌های سپنتا، سیمان هرمزگان، سیمان غرب و درخشان تهران بیشترین کاهش قیمت چهارشنبه بورس را به خود دیدند. همچنین دیروز سهامداران برای خرید اوراق صندوق سرمایه‌گذاری پارند پایدار سپهر، اوراق صکوک مرابحه سایپا، اوراق صکوک ساخت توسعه ملی و اوراق صکوک مرابحه سایپا طولانی‌ترین صف‌های خرید را به ثبت رساندند. در سوی دیگر نیز خروج گروهی از سهامداران از توسعه معادن روی ایران، اوراق صندوق سرمایه‌گذاری پارند پایدار سپهر، سیمان قائن و اوراق صکوک مرابحه سایپا سبب شد تا سنگین‌ترین صف‌های فروش در این نمادها شکل گیرد. همچنین سهامداران شرکت ملی صنایع مس ایران با معامله حدود ۳۳ میلیون سهمی بیشترین حجم معاملات را در این نماد رقم زدند. بیشترین ارزش معاملات نیز به معاملات نماد شرکت پارس خودرو به میزان ۴۰ میلیارد ریال تعلق گرفت.

ضعف نقدینگی در فضای تردید بورس