«دنیای اقتصاد» محرک‌ها و ضد‌محرک‌های لیدرهای بازار سهام را بررسی می‌کند
سه سکانس از بزرگان بورس
در شرایط کنونی، رشد شاخص بازارهای جهانی کالا احتمال چرخش نگاه‌ها و جذب نقدینگی را به نیمه کالایی بورس تهران افزایش داده است. رشدهای چشمگیر قیمت در بازارهای کالایی در روزهای اخیر بار دیگر فعالان بازار را به بهبود سودآوری شرکت‌های وابسته به بازارهای پایه در بورس تهران خوش بین کرده است.
در شرایط کنونی، رشد شاخص بازارهای جهانی کالا احتمال چرخش نگاه‌ها و جذب نقدینگی را به نیمه کالایی بورس تهران افزایش داده است. رشدهای چشمگیر قیمت در بازارهای کالایی در روزهای اخیر بار دیگر فعالان بازار را به بهبود سودآوری شرکت‌های وابسته به بازارهای پایه در بورس تهران خوش بین کرده است. رشد بازارهای کالایی می‌تواند جذابیت سهام وابسته در بورس تهران را به دنبال داشته باشد. این در حالی است که کارشناسان بازارهای جهانی نسبت به پایداری قیمت‌ها در ماه‌های آینده تردید دارند. از سوی دیگر نرخ دلار در بازار آزاد نیز همچنان زیر سطح ۳۵۰۰ تومان نوسانات اندکی را تجربه می‌کند. انتظار اثر مثبت رشد بازارهای کالایی در سودآوری شرکت‌های بورس تهران وجود دارد، اما اثرات واقعی این موضوع نیازمند نگاه بلندمدت تر سرمایه‌گذاری است. علاوه بر احتمال افق قیمت‌های جهانی کالاها از سطوح کنونی، رفتار سهامداران این گروه نیز می‌تواند بر خود این گروه و همچنین سایر نمادهای بازار اثرگذار باشد. با توجه به ارزش بالای بازار نمادهای وابسته به بازارهای کالایی در بورس تهران، رشد قیمتی در این سهم ها، نقدینگی بیشتری را می‌طلبد. از سوی دیگر، با سیگنال‌های خروج از رکود در سهام کالایی‌ها احتمال افزایش عرضه از سوی حقوقی‌ها نیز وجود دارد. با وجود عوامل منفی اما رشد قیمت‌های هیجانی ممکن است موج هیجانی را در این گروه ایجاد کند. در شرایطی که با اصلاح شدید خودرویی‌ها لیدرمحوری این گروه کمرنگ شده بود، ممکن است موج هیجان این بار به گروه‌های کالایی کشیده شود. در این میان البته فشار عرضه حقوقی ها، احتمال بازگشت قیمت در بازارهای کالایی و همچنین نشانه‌های ضعف در بازار ارز به‌عنوان اهرم دوم سودآوری شرکت‌های کالایی و صادراتی، می‌توانند مانعی برای رشد قیمت سهام این شرکت‌ها باشند.
رشد پایدار شاخص کالایی؟
افزایش تقاضای چین محرکی قوی برای محصولات فلزی ایجاد کرده است. در این خصوص، قیمت هر تن فولاد در بازار جهانی به بیش از 400 دلار رسیده است. این موضوع موجب افزایش قیمت سنگ آهن به‌عنوان ماده اولیه تولید فولاد، تا سطح 70 دلار (با خلوص 62 درصد) در هر تن شده است. با انعکاس رشد قیمت‌ها در بازار جهانی، قیمت مقاطع فولادی نیز در کشورمان روند رو به رشدی را تجربه کرده است. مس قیمت‌های بیش از 5 هزار دلار در هرتن را تجربه کرد. در بازار نفت نیز هر بشکه نفت برنت به بیش از 45 دلار رسید. گرچه با رشد نسبی ارزش دلار آمریکا فشار را بر بازارهای کالایی شاهد بودیم، اما همچنان قیمت کالاها در سطوح بالاتری نسبت به دوران افول خود در اوایل سال جاری میلادی قرار دارند. امیدواری نسبت به بهبود اقتصادی چین، به‌عنوان بزرگ‌ترین مصرف‌کننده کالا، رشد شاخص بازارهای کالایی را به دنبال داشته است. در حالی که با کند شدن رشد اقتصادی چین و کاهش تقاضا و از سوی دیگر با مازاد عرضه موجود، شاخص بازارهای کالایی روند نزولی را در سال‌های اخیر در پیش گرفته بودند، اما خوشبینی به رسیدن رشد اقتصادی مورد هدف در این کشور بار دیگر در بازار جهانی کالا منعکس شده است.
در شرایط کنونی قیمت هر تن سنگ آهن رشد بیش از 80 درصدی از دسامبر 2015 را تجربه کرده است و به بیشترین قیمت از ژانویه 2015 رسیده است. با افزایش تقاضای فولاد و رشد قیمت این فلز در بازار جهانی حاشیه سود فروش مناسبی پس از مدت‌ها در این بازار مشاهده می‌شود. قیمت هر تن فولاد با رشد بیش از 80 درصدی نسبت به دسامبر 2015 مواجه شده است. در این شرایط، تولیدکنندگان فولاد نیز به منظور کسب سود مقدار تقاضای خود را برای ماده اولیه (سنگ آهن) افزایش داد‌ه‌اند. هر تن مس نیز با رشد 16 درصدی نسبت به کمترین قیمت خود در ماه‌های اخیر (4300 دلار به ازای هر تن) مواجه شده است. قیمت روی نیز در روزهای اخیر به بیش از 1900 دلار در هر تن رسید. رشدهای کنونی بازارهای کالایی خوشبینی‌ها را نسبت به پایان دوران رکود این بازارها ایجاد کرده است، این در حالی است که کارشناسان بازارهای جهانی نسبت به پایداری قیمت‌های کنونی ابراز تردید کرده‌اند. در این خصوص، موسسه گلدمن ساکس با اشاره به این موضوع که اثر بنیادی پایداری در تغییر بازارهای کالایی مشاهده نمی‌شود، پیش‌بینی کرده است که بازیابی واقعی قیمت جهانی کالاها در سه ماه سوم سال رخ می‌دهد. کارشناسان همچنین به این موضوع اشاره کرده‌اند که رشد کنونی قیمت‌ها ناشی از افزایش تقاضای چین بوده است، در شرایط کنونی پایداری قیمت‌ها نیازمند تداوم حضور این تقاضا در بازارهای کالایی است که بسیار دشوار است. بر این اساس، گلدمن ساکس احتمال افت قیمت هر تن سنگ آهن به 35 دلار در هر تن را محتمل دانسته است (افت 50 درصدی از قیمت‌های کنونی).
فشار دلار بر بازارهای کالایی
موضوع قابل توجه دیگر در بازارهای جهانی احتمال فشار دوباره دلار بر قیمت کالا است. قیمت‌گذاری کالاها در بازار جهانی بر اساس دلار است. رشد ارزش دلار در برابر سایر ارزها بر قیمت کالاها فشار وارد می‌کند. روز گذشته نیز با سیگنال‌هایی از تشدید سیاست‌های انبساطی از سوی بانک اروپا و همچنین ژاپن شاهد افت ارزش یورو و ین در برابر دلار بودیم. به این ترتیب، رشد شاخص دلار آمریکا باعث افت اندک قیمت کالاها از سقف روزهای اخیر خود شد. احتمال افزایش نرخ بهره از سوی فدرال رزرو آمریکا نیز ممکن است بار دیگر رشد شاخص دلار آمریکا را به دنبال داشته باشد. در این خصوص، گلدمن ساکس بر اساس وضعیت مناسب بازار کار آمریکا به احتمال افزایش نرخ بهره در سه مرحله اشاره کرد. پایان سال گذشته میلادی با افزایش نرخ بهره در نشست پایانی فدرال رزرو آمریکا و احتمال تداوم افزایش چهارباره نرخ بهره از سوی این کمیته در سال ۲۰۱۶ شاخص دلار آمریکا به بیش از ۱۰۰ واحد رشد کرد. رشد ارزش دلار در شرایط ضعف عوامل بنیادی فشار را بر قیمت کالا تشدید کرد. در ماه‌های اخیر اما با نشانه‌های ضعف اقتصاد جهانی تردیدهایی درخصوص ادامه افزایش نرخ بهره آمریکا بیان شد. صورت جلسه‌های نشست‌های اخیر بانک مرکزی آمریکا نیز با توجه به ضعف اقتصاد جهانی حاکی از کند شدن روند افزایش نرخ بهره بود. این موضوع باعث شد، شاخص دلار آمریکا در شرایط کنونی تا سطح ۹۴ واحد کاهش یابد. در شرایط کنونی و با نشانه‌های تقویت اقتصاد آمریکا ممکن است دوباره موج افزایش نرخ بهره را شاهد باشیم که می‌تواند اثرات منفی خود را از جنبه افزایش ارزش دلار به بازار کالایی منعکس کند.
علاوه بر این، با رصد بازارهای کالایی از سمت شاخص بازار نفت، نیز می‌توان کاهش احتمال پایداری قیمت‌ها را مشاهده کرد. در این خصوص، بررسی‌های «دنیای اقتصاد» از همبستگی قیمت نفت با بازارهای کالایی مانند فرآورده‌های نفتی و همچنین فلزات اساسی و محصولات پتروشیمی حاکی از افزایش این نسبت در سال‌های اخیر است. در این خصوص، در بازه ۲۰۱۴ تا ۲۰۱۶ مس همبستگی بیش از ۹/ ۰ درصدی را با قیمت نفت داشته است. محصولات پتروشیمی به خصوص پلیمرها نیز تغییرات با همبستگی بیش از ۹/ ۰درصدی را با نفت داشته‌اند. فرآورده‌های نفتی نیز با ضریب همبستگی نزدیک به یک همراه با نفت نوسان می‌کنند. بر این اساس، می‌توان تغییرات قیمت نفت را به‌عنوان شاخص بازار کالایی معرفی کرد. در شرایطی که کارشناسان بازار نفت به احتمال بازیابی پایدار قیمت‌ها در نیمه دوم سال جاری میلادی اشاره کرده‌اند، به نظر می‌رسد رشد شدید قیمت‌های جهانی دیگر کالاها نیز دشوار باشد. در آخرین گزارش آژانس بین‌المللی انرژی به کاهش سطح مازاد عرضه از سطح ۵/ ۱ میلیون بشکه به سطح ۲۰۰ هزار بشکه در سه ماه چهارم سال اشاره شده است. در شرایط کنونی و با وجود رشد مقطعی نفت، همچنان عوامل بنیادی مانند تداوم ضعف اقتصاد جهانی و همچنین تداوم مازاد عرضه و عدم همکاری تولیدکنندگان بزرگ نفت در کاهش سطح تولیدات فشار را بر قیمت نفت نگه داشته است. بر این اساس، از این منظر نیز رشدهای کنونی به نظر مقطعی بوده و به نظر می‌رسد رشد پایدار شاخص بازارهای کالایی نیز در شرایط کنونی مقطعی باشد. بر این اساس، سرمایه‌گذاران بورس تهران نیز باید سهامداری با نگاه بلندمدت در گروه کالایی را در دستور کار خود قرار دهند.
چرخش لیدر به کالایی‌ها؟
زمستان 94 با امید به بهبود وضعیت اقتصادی کشور با عبور از سد تحریم‌ها، نماگر‌های بازار سهام روند صعودی را در پیش گرفتند. در این میان، تمرکز حجم اخبار مثبت در کنار موج هیجان فعالان در برخی گروهها مانند خودرو رشدهای شگفت‌انگیز و البته غیر منطقی را برای این گروهها به دنبال داشت. در هفته‌های اخیر و از ابتدای سال بازار روند اصلاحی را در پیش گرفته است، دراین میان، مطابق با انتظارات، شدت این اصلاح در گروه خودرو بیشتر بود. میل سهام در حرکت به سمت ارزش ذاتی بار دیگر فشار را بر گروه خودرویی افزایش داده است. حجم صف‌های فروش در این گروه تا مقدار زیادی تحلیل رفته است، اما روند معاملات این گروه حاکی از کاهش تمایل سرمایه‌گذاران به سهامداری در این گروه است.
در ماه‌های گذشته میان کارشناسان بازار سهام این موضوع مطرح بوده که با پایان رالی خودرویی، کدام گروه توانایی لیدری بازار را خواهد داشت. رشد کنونی قیمت‌های جهانی احتمال چرخش فعالان بازار به سمت سهام کالایی را ایجاد کرده است. این عامل با چاشنی هیجان می‌تواند رشد بیش از حد قیمتی سهام را به دنبال داشته باشد و سناریوی مشابه گروه خودرویی را رقم زند (افت 26 درصدی شاخص گروه خودرویی) و درنهایت نیز اصلاح جدی قیمت‌ها را به دنبال داشته باشد. با این حال، احتمال عرضه‌های سنگین در نماد کالایی، مانند عرضه‌های سنگین که در نمادهای «کگل»، «ومعادن» و همچنین «فملی» در هفته گذشته مشاهده شد، وجود دارد. علاوه بر این، ارزش بالای این نمادها نسبت به نمادهای خودرویی بیشتر است و در نتیجه نیازمند نقدینگی بیشتری برای حرکت‌های صعودی مداوم است. بر این اساس، تکرار رشد مشابه گروه خودرویی و لیدر شدن این گروهها دشوار به نظر می‌رسد.
ضعف اهرم دوم کالایی‌ها
نرخ دلار در هفته‌های گذشته نوسانات اندکی زیر سقف ۳۵۰۰ تومان را تجربه کرده است. سیاست‌های دولت در بازار ارز و افزایش عرضه از سوی صرافی بانک‌ها به‌عنوان بازارسازان ارزی، مانع از رشد نرخ دلار شده است. این موضوع باعث شده فعالان بازار نیز با نزدیک شدن نرخ به سقف مزبور عرضه را دستور کار خود قرار دهند. در حالی که کارشناسان اقتصادی بر لزوم هماهنگی ارزش دلار در بازار داخل با واقعیت‌های اقتصادی تاکید داشته‌اند، به نظر می‌رسد سیاست‌های ناظر بر این بازار سدی مستحکم در برابر دلار ایجاد کرده است. در شرایط کنونی نیز با افزایش درآمدهای ارزی دولت در پی برداشته شدن تحریم‌های بین‌المللی (افزایش مقدار صادرات نفت) و همچنین رشد قیمت کالاها به خصوص نفت، سمت عرضه ارز قدرتمند به نظر می‌رسد. در نتیجه، با وجود حمایت عوامل بنیادی از دلار، فشار عرضه مانع از رشد نرخ این ارز شده است. پایین نگه داشتن نرخ دلار اثر منفی بر درآمد شرکت‌های کالایی و صادراتی خواهد داشت. به این ترتیب، تنها عامل مثبت برای شرکت‌های کالایی بورس، قیمت‌های جهانی است. در شرایطی که کارشناسان بر احتمال بازگشت دوباره قیمت‌های جهانی تاکید داشته‌اند، عدم حمایت ارز نیز می‌تواند بار دیگر بر سودآوری شرکت‌های کالایی فشار وارد کند.
ارسال نظر