محمدحسین بابالو: کاهش حجم معامله پلیمرها در بورس کالا در کنار تضعیف قیمت‌ها در بازار داخلی را می‌توان مهم‌ترین رخدادهای این روزهای بازار محصولات پتروشیمی دانست، هرچند که احتمال کاهش قیمت‌های پایه نیز به عقب‌نشینی خریداران کمک کرده است. هم‌اکنون اغلب فعالان بازار منتظر هستند تا قیمت‌های پایه جدید اعلام شده و مهم‌ترین فاکتور در تعیین جهت بازار مشهود شود. با توجه به کاهش قیمت‌های جهانی محصولات پتروشیمی پس از کاهش متوسط بهای جهانی نفت خام و همچنین افت بهای دلار به نسبت قیمت‌های پایه پیشین، بازار منتظر کاهش قیمت‌ها است؛ ولی هنوز مشخص نیست که این انتظار تا چه میزان محقق خواهد شد. با توجه به افزایش قیمت‌های پایه در هفته‌های گذشته، احتمال کاهش بهای پلیمرها در بورس کالا چندان هم غیرمنطقی به‌نظر نمی‌رسد. افول حجم معامله پلیمرها در بورس کالا

حجم معامله پلیمرها در هفته پیش به‌طرز شکننده‌ای کاهشی شد و با ثبت معامله ۲۶ هزار و ۱۸۶ تن به کمترین حد از انتهای تیرماه تاکنون کاهش یافت. این کاهش به آن معنا است که در ۶ ماه گذشته، پایین‌ترین حجم خرید پلیمرها در بورس کالا را در هفته گذشته شاهد بودیم که ضربه بزرگی برای بازار به‌شمار خواهد آمد. اهمیت این افت حجم معاملات در شرایطی است که به روزهای پایانی سال و زمان اوج تقاضای فصلی محصولات نهایی نزدیک شده‌ایم که وخامت اوضاع را بیش از پیش هویدا می‌سازد. در هفته‌ای که گذشت حجم معامله پلیمرها به نسبت هفته پیش از آن شاهد کاهش ۲۲ هزار و ۴۳۰ تنی بود که از افتی معادل ۴۶ درصد حکایت دارد. دلیل اصلی این کاهش قیمت‌ها را باید عقب‌نشینی خریداران بدانیم زیرا امید به کاهش قیمت‌های پایه فضایی را ایجاد کرده تا فعالان بازار از ترس ضرر و زیان، تمایلی به خرید نداشته باشند و همچنین تنها به میزان ضرورت و نیاز تقاضای خود را روی تابلو به ثبت برسانند. از سوی دیگر در بازار داخلی نیز شاهد کاهش قیمت‌ها هستیم که در نهایت باعث خواهد شد تا فاصله قیمتی بین بورس و بازار کاهش یابد؛ بنابراین خرید از بازار جذابیت بیشتری پیدا کرده و خریداران توجه کمتری به بورس داشته باشند. از سوی دیگر محدودشدن خرید برای کدهای معاف از مالیات در مناطق ویژه اقتصادی یا مناطق آزاد مطلب دیگری است که با توجه به بالابودن حجم خرید از سوی این بخش از خریداران، باز هم جذابیت خرید کاهش می‌یابد، البته این رخداد یعنی کاهش حجم خرید کدهای معاف از مالیات و فروش احتمالی و متعاقب آن در سرزمین اصلی (مناطق داخلی کشور که در مناطق آزاد و ویژه قرار ندارد) تصمیم مطلوبی به شمار می‌آید. با توجه به کاهش قیمت‌های جهانی نفت خام و محصولات پتروشیمی در کنار کاهش متوسط قیمت دلار در بازار آزاد اغلب فعالان بازار بر کاهش قیمت‌های جهانی متفق‌القول بوده و حتی با رفتار خود برای کاهش قیمت‌ها شرط‌بندی کرده‌اند، این وضعیت باعث خواهد شد که به‌رغم کاهش حجم معامله در هفته گذشته، طی روزهای پیش رو با وضعیت بهتری رو به رو باشیم بنابراین از هم‌اکنون می‌توان به بهبود حجم معامله در بورس کالا امیدوار بود.


اما و اگرها در بازار داخلی

در بازار داخلی محصولات پلیمری هنوز هم روند پیشین با نوسان ناهمسان قیمت‌ها ادامه دارد تا جایی که برخی گریدها افزایش نرخ و برخی دیگر افت قیمت داشتند. این در حالی است که به نسبت اواسط هفته گذشته، روند افزایشی قیمت‌ها در بازار آزاد وسعت بیشتری پیدا کرده، ولی هنوز نمی‌توان جهت‌گیری غالب بازار را صعودی دانست. از سوی دیگر هنوز قیمت‌ها به صورت غالب نتوانسته‌اند به ارقام ابتدای هفته گذشته دست یابند تا جایی که باید هفته پیش را زمانی برای کاهش بهای پلیمرها در بازار داخلی برشمرد. با توجه به کاهش محسوس حجم معامله پلیمرها در هفته گذشته این انتظار وجود دارد که حجم عرضه‌ها از بورس کالا به بازار داخلی تضعیف شده بنابراین سیگنال مهمی برای عقب‌نشینی عرضه در برابر تقاضا خواهد بود. از طرف دیگر هم‌اکنون با کاهش قیمت‌های جهانی پلیمرها و سایر محصولات پتروشیمی در بازارهای جهانی به کمک کاهش بهای نفت خام و البته افت متوسط قیمت دلار در بازارهای داخلی، اغلب فعالان بازار انتظار دارند قیمت‌های پایه پیش‌رو کاهش یابد؛ بنابراین برای خرید دست نگه داشته‌اند. همین ویژگی یعنی عقبگرد تقاضا از ترس کاهش قیمت‌ها اجازه رشد فراگیر بهای پلیمرها را در بازار داخلی نمی‌دهد و خرید تنها به میزان ضرورت صورت می‌پذیرد. خروجی این موارد به ادامه روند شکننده قیمت‌ها در بازار منجر خواهد شد بنابراین حداقل در کوتاه‌مدت روند فعلی ادامه می‌یابد. از طرف دیگر تقاضای موثر هر روز بیش از پیش در حال خودنمایی است بنابراین تقاضای موجود در روزهای اخیر در نهایت تجمیع شده و به بورس و بازار باز خواهد گشت. این موارد در کنار انتظار برای کاهش قیمت‌ها در بورس کالا به شکننده‌تر شدن بازار کمک خواهد کرد؛ بنابراین وضعیت احساسی فعلی می‌تواند باز هم در روزهای پیش رو ادامه یابد، ولی چندان عمیق نخواهد بود. تجربه سال‌های اخیر نشان می‌دهد که چندان هم نمی‌توان روی احساس بازار حساب کرد زیرا فاصله تزریق کالای معامله شده در بورس آن هم پس از اعلام قیمت‌های پایه جدید شاید تا دو هفته به طول بینجامد ولی تولید نخواهد توانست در انتظار تغییر قیمت‌ها در بازار بماند بنابراین احتمال افزایش قیمت‌ها به رغم عقب‌نشینی خریداران وجود دارد. با توجه به این موارد بهتر است فعالان بازار نگاهی عمیق تر به فرآیند معاملات داشته باشند و بیش از پیش به گزینه اصلی عرضه در بازار یعنی بورس کالا توجه کنند. در نهایت هم‌اکنون شاهد اعمال محدودیت‌های گسترده‌ای بر سر خرید و انتقال کالاهای خریداری شده از طریق کدهای معاف از مالیات هستیم که این رخداد هم باعث شد حجم معاملات در بورس کالا کاهش یافته و همچنین عرضه کالاهایی با قیمت تمام شده پایین‌تر به بازار داخلی محدود شود. تجمیع این موارد به این معناست که هم حجم عرضه‌ها به آرامی کاهش خواهد یافت و هم قیمت تمام شده کالاها افزایش یافته که می‌تواند برای رشد احتمالی قیمت‌ها موثر باشد. بهتر است فعالان بازار توجه بیشتری به این رخدادها داشته باشند.


تشکیل کارگروهی برای شناسایی موانع توسعه صنعت پلاستیک

مهم‌ترین خبر روزهای اخیر را باید تشکیل کارگروهی برای شناسایی موانع توسعه صنعت پلاستیک در شرکت ملی صنایع پتروشیمی دانست. در سومین نشست دفتر توسعه صنایع پایین دستی شرکت ملی پتروشیمی با تشکل‌ها، گروه شناسایی موانع توسعه صنعت پلاستیک، متشکل از عباسعلی متوسلیان، مهدوی، کیانی و رضازاده با موافقت شعری مقدم تشکیل شد. با توجه به حضور این افراد که اغلب از دست‌اندرکاران صنعت پلاستیک هستند، به‌نظر می‌رسد که شاهد رخدادهای موثری برای حمایت از صنایع پایین دستی باشیم. به گزارش روابط عمومی انجمن ملی پلاستیک، شعری مقدم در این نشست با اشاره به جلسه برگزار شده در وزارت نفت با موضوع صنایع پایین دستی، گفت: در این جلسه که از وزارت صنعت و معدن نیز حضور داشتند، بنده چند مانع را در مسیر توسعه صنایع پایین دستی ارائه کردم. وی در ادامه با اشاره به این موانع گفت: در رأس این موانع تحریم قرار داشت که صنایع نه می‌توانستند کالا صادر و نه تکنولوژی وارد کنند. شعری مقدم برخی دیگر از این موانع را چنین برشمرد: دو نرخی بودن ارز؛ به نوعی که ارز مبادله‌ای اجازه رشد تولید را نمی‌داد، ثابت بودن قیمت ارز برای صادر‌کنندگان، بالا بودن هزینه اجتماعی برای شرکت‌ها، کمبود نقدینگی واحدهای تولیدی، عدم مشارکت پذیری، عدم اعمال صحیح تعرفه‌ها و... وی در ادامه ذکر موانع بر سر راه توسعه صنایع پایین دستی افزود: قوانین زیاد و دست و پا گیر، تغییر سریع قوانین و موانع گمرکی از دیگر موانع موجود هستند. مدیرعامل شرکت ملی پتروشیمی همچنین با اشاره به سخنان یکی از شرکت‌کنندگان در جلسه مزبور مبنی بر وجود ۱۲ هزار واحد تولیدی صنایع پایین دستی، گفت: بر اساس اظهارات صورت گرفته در این نشست، ظرفیت تولید صنایع پایین دستی پتروشیمی ۴۵ میلیون تن است، در حالی که بیش از ۱۰ میلیون تن تولید صورت نمی‌گیرد. وی در ادامه تصریح کرد: موانع و اظهارت فوق نشان می‌دهد که فضای کسب و کار در ایران زیاد مساعد نیست. شعری‌مقدم گفت: کشور ما بازار محور است. علاوه بر این، یکی دیگر از کارهای ضروری حضور متولیان صنایع تکمیلی در سیستم‌های تصمیم گیری است. مدیر عامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی پیشنهاد داد تا سیستم مدیریتی کشور ترکیه و روش‌هایی که آنها را به موفقیت رسانده است، مورد مطالعه قرار گیرد.

عباسعلی متوسلیان رئیس هیات‌مدیره انجمن ملی صنایع پلاستیک در این جلسه درخصوص فروش کدهای مواد اولیه در مناطق ویژه و آزاد، گفت: این مواد به جای استفاده در این مناطق و صادرات، وارد بازار می‌شود که این موضوع موجب ایجاد رانت ۹ درصد مالیات بر ارزش افزوده‌ای می‌شود، که آنها پرداخت نمی‌کنند. وی در ادامه با اشاره به برخی اقدامات صورت گرفته از سوی تعدادی از پتروشیمی‌ها، گفت: پتروشیمی مانند تندگویان و امیرکبیر اقدام به معرفی باربری معتمد کرده و پتروشیمی مارون هم مالیات‌بر ارزش افزوده پرداختی خریدار را بعد از تایید منطقه، به وی مسترد می‌کند. وی همچنین از اعلام آمادگی انجمن ملی برای تهیه بانک اطلاعاتی خبر داد. با توجه به حضور کارشناسان خبره‌ در این کارگروه، به‌نظر می‌رسد نتایج تصمیمات و بررسی‌ها به نفع صنایع پایین‌دستی، تکمیل زنجیره ارزش در بازار داخلی و همچنین بهبود حجم معاملات مواد اولیه در بورس و بازار تمام شود که برای صنایع بالادستی با افزایش حجم فروش و صنایع پایین‌دستی با تقویت حجم تولید همراه خواهد شد.

بیم و امید؛ آینده‌ای پسابرجامی