محمد‌حسین بابالو: پایین بودن موجودی انبارها و شرایط سخت بازار داخلی محصولات پلیمری به گونه‌ای شرایط را به یک فاز دوگانه وارد کرده که بازار در برابر بهبود یا رکود مردد مانده است. از یکسو رکود در صنایع پایین‌دستی یک واقعیت است که در قیمت‌های فعلی احتمال کاهش نرخ‌ها را تقویت می‌کند که این شرایط شکننده جذابیت خرید را کاهش داده و وضعیت بازار را با ابهام بیشتری رو‌به‌رو می‌کند. به نظر می‌رسد اعلام قیمت‌های پایه جدید بتواند شرایط پیش‌روی بازار را بیش از پیش روشن کند.

روز گذشته در رینگ محصولات پتروشیمی در بورس کالای ایران شاهد روز مطلوبی برای معاملات پلیمرها بودیم تا جایی که بسیاری از گریدها وارد رقابت شده و حتی برخی نیز با رسیدن به سقف ۱۰ درصد متوقف شدند. پایین بودن موجودی انبارها، نوسان قیمت‌ها در بازار داخلی، ضعف نسبی خریداران و رکود فراگیر تولید در صنایع پایین‌دستی و البته ضعف نقدینگی مهم‌ترین‌ ویژگی‌های این روزهای بازار محصولات پتروشیمی است. از سویی با توجه به جهت‌گیری نوسانی و البته کاهشی قیمت محصولات پلیمری در کنار پایین‌بودن بهای نفت و ثبات نسبی نرخ دلار، به نظر می‌رسد که صادرات نیز جذابیت پیشین را نداشته، بنابراین ممکن است حجم عرضه به بازار داخلی دستخوش تغییر شود که می‌توان افزایش این حجم را انتظار داشت. از سویی صنایع پایین‌دستی مدتی است که با یک رکود فراگیر دست و پنجه نرم می‌کند تا جایی که افت قیمت‌های پایه نیز نتوانست کمکی به خروج از این وضعیت دشوار کند. نزدیکی به ماه مبارک رمضان و انتظار بهبود حجم تقاضا برای ظروف یکبار مصرف، نزدیکی به روزهای گرم سال و امید به بهبود حجم تقاضا برای مایعات شیرین و خنک و تحریک تقاضای پلی‌اتیلن‌های سبک فیلم، خطی یا پلی‌اتیلن‌های ترفتالات بطری (‌پت‌)، احتمال بهبود شرایط تولید در صنایع پلاستیک آن هم پس از ماه مبارک رمضان یا کاهش قیمت‌های پایه در بورس کالا مواردی است که شاید بتواند از بازار حمایت کند ولی به نظر نمی‌رسد شرایط مطلوبی را در پیش داشته باشیم. متاسفانه دورنمای مبهم بازار پلیمرها نیز داده‌ای است که اجازه تصمیم‌گیری و ریسک را از فعالان بازار دریغ داشته است. با توجه به این موارد با برخی از فعالان بازار یا کارشناسان گفت‌وگو کردیم که در ادامه به آن اشاره خواهد شد. جواد موسوی از کارشناسان بازار محصولات پتروشیمی معاملات روز گذشته در بورس کالای ایران را چندان جذاب ندانست و گفت: باز هم به نسبت شرایط سخت بازار می‌تواند مطلوب ارزیابی شود. البته برخی کالاهای جذاب همچون گریدهای سبک خطی با سقف مجاز قیمتی معامله شدند و گریدهای OFF نیز شرایط جذابی داشتند. وی معتقد بود برخی عرضه‌ها می‌توانست با حجم بیشتری خودنمایی کند؛ ولی چنین نشد که البته شرایط نه چندان مساعد بازار را نیز باید یکی از این دلایل برشمرد. وی موجودی انبارها را در بازارهای داخلی برای برخی گریدهای خاص پایین دانست و افزود: هم‌اکنون فاصله قیمتی بین بورس و بازار و همچنین ضعف فراگیر خرید وضعیتی را ترسیم کرده که از یکسو سفته‌بازی و واسطه‌گری جذابیت چندانی نداشته باشد و از سوی دیگر احتمال کاهش قیمت‌های پایه نیز ممکن است برای خریدار زیان‌آور باشد. برآیند تمامی این موارد شرایط سختی است که هم‌اکنون با آن دست به گریبان هستیم. امامی آل‌آقا از کارشناسان بازار محصولات یکبار مصرف معتقد است: با توجه به کاهش قیمت‌ها در هفته گذشته می‌توان این گونه استناد کرد که عرضه‌ها در بازار افزایش یافته است که داده مثبت و مهمی به شمار می‌رود. این در شرایطی است که رکود در صنعت پلاستیک و مخصوصا پس از افزایش قیمت‌های پایه در سال جاری، شدت گرفته تا جایی که واحدهای تولیدی بزرگ و مهمی یا بسته شده‌اند یا تعدیل نیرو داده یا با کاهش حجم تولید تلاش دارند تا زیان خود را به حداقل برسانند که قطعه‌سازی را می‌توان به‌عنوان نمونه ذکر کرد. وی در ادامه به بررسی شرایط فعلی بازار پرداخت و به خبرنگار «دنیای اقتصاد» گفت: در هفته جاری شاهد آن هستیم که برخی گریدهای پرمصرف همچون پلی‌اتیلن‌های سبک فیلم یا بادی با افزایش قیمت همراه بوده‌اند که به دلیل افزایش تقاضاست. البته گریدهای تزریقی ثبات قیمت داشته‌اند. دبیر انجمن تولیدکنندگان ظروف یکبار مصرف در ادامه یادآور شد: با توجه به نزدیکی به ماه مبارک رمضان به‌صورت سنتی تقاضا برای ظروف یکبار مصرف افزایش می‌یابد که احتمال رشد قیمت برخی مواد اولیه همچون پلی‌استایرن‌ها به نسبت هفته‌های گذشته وجود خواهد داشت. طریقی از کارشناسان بازارهای کالایی درخصوص عرضه‌ها گفت: به نظر می‌رسد تولیدکننده‌ها با افزایش حجم تولید در جهت رشد عرضه‌ها در بورس کالا گام برداشته‌اند که می‌تواند انسجام بازار را تقویت کرده و به بهبود بنیادین مبادلات منجر شود. وی در ادامه به عرضه‌های EX۳ اشاره کرد و گفت با توجه به افزایش عرضه این کالا شاهد آن بودیم که التهاب پیشین تا حدودی از بازار رخت بر بسته و از طرفی شنیده‌ها حکایت از آن دارد که پتروشیمی امیرکبیر باز هم افزایش تولید خواهد داد و شاهد رشد عرضه‌های این پتروشیمی مهم خواهیم بود. البته شایعات متناقضی نیز وجود دارد که دقیقا عکس این طرز فکر و احتمال را عنوان می‌کند. وی در ادامه افزود: در هر حال هم‌اکنون خرید به‌صورت کلی جذاب نیست و امیدواریم وضعیت بهبود یابد؛ زیرا جذابیت تولید در صنایع پایین‌دستی و حتی بالادستی محدود شده است. طریقی در ادامه صحبت‌های خود به مذاکرات هسته‌ای نیز اشاره‌ای داشت و گفت: در صورتی که مذاکرات ایران و ۱+۵ به نتیجه برسد، آن گاه است که تولید اولویت اول خواهد بود نه چیزهای دیگر ولی متاسفانه هم‌اکنون نگه داشتن پول نقد را باید اولویت اول بسیاری از فعالان بازار یا حتی سرمایه‌گذاران دانست زیرا ریسک تولید بسیار بالا است و تا زمانی که به شرایط عادی بازگردیم زمان زیادی باقی مانده است. این کارشناس بازار محصولات پتروشیمی در پاسخ به سوالی در مورد وضعیت نقدینگی در بازار گفت: نمی‌توان گفت که در بازار پول نیست اما با توجه به ریسک فعالیت در بازار بسیاری از فعالان بازار ترجیح می‌دهند که ریسک نکنند و باقی ماندن پول در بانک‌ها شاید در شرایط فعلی مطلوبیت بیشتری داشته باشد. طریقی در پایان صحبت‌های خود نسبت به حذف تالار فیزیکی در بورس کالای ایران انتقاد کرد و این تالار را چهره و وجهه اصلی بازارهای کالایی در ایران برشمرد. انتقادی که به نظر می‌رسد از پشتوانه‌های قدرتمندی برخوردار است، چرا که شرایط معامله در بازارهای کالایی و فرآیند چانه زنی و کشف نرخ در این بازار کاملا با بورس اوراق بهادار متفاوت است تا جایی که هنوز هم در بازارهای کالایی مهم در جهان همچون بورس فلزات لندن رینگ معاملات فیزیکی با حضور خریداران و فروشندگان دایر است. مهندس صحاف امین از فعالان صنعت پلاستیک نیز درخصوص شرایط بازار به خبرنگار «دنیای اقتصاد» گفت: هم‌اکنون عرضه‌ها بهتر شده که در مورد مثلا گرید EX۳ این رشد محرز بود که خروجی‌های آن را نیز با کاهش التهاب بازار مشاهده کردیم. البته باید به صراحت گفت که کاهش بودجه‌های عمرانی دولتی آن گونه که در بازار مشهود است موجب شده تا تقاضا کاهش یافته زیرا مصرف لوله‌های پلی‌اتیلنی یا انواع مشابه در صنعت آب در کل کشور پایین آمده است. البته باید گفت که بازگشت عرضه‌های جم یا شازند اراک را نیز باید در مورد گرید خاص EX۳ مد نظر قرار داد ولی باز هم تاکید می‌کنم که با توجه به رکود حاکم بر کل صنعت پلاستیک حجم تقاضای کل کاهش داشته است. توکلی از فعالان بازار محصولات پلیمری نیز درخصوص شرایط بازار گفت: بازار شرایط مساعدی ندارد و می‌توان گفت که وضعیت آن خراب است. وی اعلام دو هفته یکبار قیمت‌ها را یکی از دلایل شرایط بد بازار دانست و به‌عنوان نمونه اظهار کرد: هفته گذشته کالایی را از بورس کالا خریده‌ایم ولی هنوز تحویل نگرفته ایم اما هم قیمت‌ها در حال کاهش است و از طرفی تا محصولات خود را تحویل بگیریم قیمت‌های پایه آینده احتمالا با جهت‌گیری کاهشی اعلام خواهد شد. این وضعیت دقیقا اجازه هر گونه تحرکی را از تجار دریغ می‌دارد. از طرفی شایعات ضد و نقیضی نسبت به بازگشت یا عدم عرضه محصولات امیرکبیر نیز شنیده می‌شود که پتانسیل التهاب را حداقل در ذهن فعالان بازار تقویت می‌کند.

وی در ادامه شرایط کلی خرید را مطلوب ارزیابی نکرد و گفت: هم‌اکنون تولیدکنندگان صنایع پایین‌دستی تنها به میزان ضرورت خرید می‌کنند نه به اندازه ظرفیت تولید، زیرا برای سر پا نگه داشتن واحد تولیدی خود مجبور هستند که یک حد مشخصی از مواد اولیه را خریداری کنند. این در حالی است که دورنمای بازار نیز مثبت نیست و دورنمای سخت بازار نیز به وضعیت وخیم فعلی دامن می‌زند. البته وی شائبه فروش برخی از پتروشیمی‌های خارج از بورس را نیز مطرح می‌کند که به شرایط سخت قیمتی دامن می‌زند. وی در ادامه به ذکر یک مثال بسنده کرد و گفت: یک گرید خاص با قیمت تمام شده ۵۰۹۰ تومان در بورس کالا، برای دو هفته پیاپی با نرخ ۴۸۰۰ تومان در بازار عرضه شد که این مطلب احتمال فروش خارج از بورس را تقویت می‌کند.



مهم‌ترین‌ رخدادها در بازار محصولات پتروشیمی


چندگانگی قیمت‌ها در بازار محصولات پتروشیمی که فروشندگان قیمت‌های متنوعی را پیشنهاد می‌کنند.


ادامه نوسان زیگزاگی قیمت‌ها در بازار که برخی گریدها رشد نرخ و برخی دیگر افت قیمت را تجربه می‌کنند.


رکود نسبی تولید در صنایع پایین دستی در کنار پایین بودن موجودی انبارها در بازارهای داخلی.


پایین بودن جذابیت خرید همچون روزهای گذشته در بورس و بازار.


بالابودن نسبی عرضه در بورس کالای ایران.


افزایش آرام و چراغ خاموش عرضه محصولات پتروشیمی در بازار در کنار بورس کالا.


تمایل نسبی بازار به افت قیمت‌ها به دلیل ضعف تقاضا.


نزدیک شدن به ماه مبارک رمضان که می‌تواند تقاضا برای پلی‌استایرن‌ها را افزایش دهد که از هم‌اکنون نیز استارت خورده است.


نزدیک شدن به روزهای گرم سال که تقاضای فصلی پلی‌اتیلن‌های سبک فیلم و خطی و پت را به‌صورت سنتی افزایش می‌دهد.


رشد آرام و ناچیز قیمت نفت در بازارهای جهانی در حالی که هنوز هم در سطوح پایینی قرار دارد.


پایین بودن قیمت جهانی پلیمرها به دلیل ضعف تقاضا در حالی که قیمت مواد اولیه آنها افزایش یافته است.


خودنمایی شدید واسطه‌ها درخصوص برخی گریدهای خاص که می‌تواند کل بازار یک کالا را با التهاب همراه سازد.


وجود شایعات ضد و نقیضی از ورود یا عدم ورود عرضه‌های امیرکبیر در روزهای پیش رو در بورس کالا.


تردید از افزایش قیمت محصولات سبک‌خطی که با جهش تقاضا در روز گذشته نیز همراه شد.


عقب نشینی خریداران اصلی و تولیدکنندگان محصولات نهایی از بورس کالا که فضا را برای واسطه‌ها وسیع تر خواهد کرد.


ثبات نسبی قیمت دلار آزاد در روزهای اخیر.


ثبت یک روز مطلوب در بورس کالای ایران که به نسبت شرایط سخت بازار وضعیت چندان هم خطرناک نبود.


دورنمای مبهم بازار محصولات پتروشیمی