انتظارچالش بزرگ برای بازارخاورمیانه
منیره نظـامیـوند‌چگیـنی: چند روزی است بهای نفت در بازارهای جهانی در مسیر صعودی قرار دارد. در آخرین معاملات انجام شده، قیمت نفت خام آمریکا (WTI) با افزایش 70/ 1 درصدی معادل 1.01 دلار به محدوده 60 دلار و 26 سنت نزدیک شد؛ در همین حال بهای نفت برنت با ثبت رشد 96/ 1 درصدی (یک دلار و 27 سنت) در حدود 66 دلار و 18 سنت مورد معامله قرار گرفت. پس از مدت‌ها که بهای نفت تا زیر 60 دلار افت کرده بود و در همین دامنه نوسان می‌کرد، چندی است موفق به شکست سطح مقاومتی 60 دلار شده و اندکی بالاتر از این رقم در حال دادوستد است. در این میان بهای محصولات پتروشیمی اما به‌عنوان یکی از بازارهای وابسته به نفت، رفتارهای متفاوتی را از خود نشان می‌دهند.

به گزارش «دنیای اقتصاد» به نقل از پلیمر آپدیت؛ نرخ محصولات پتروشیمی در آخرین معاملات انجام شده در بازارهای جهانی به‌طور عام و در بازارهای آسیایی به‌طور خاص با افت و خیز همراه بوده است. براساس آخرین آمارها، بهای ایزومر زایلین مخلوط در بازارهای آسیایی در مسیر صعودی گام برداشته که مهم‌ترین‌ دلیل آن رشد حجم تقاضا برای این ماده عنوان شده است.

به گزارش پلیمر آپدیت، تحلیلگران بر این باورند که شرایط سخت عرضه از یکسو و رشد چشمگیر میزان تقاضا از سوی دیگر، چشم‌انداز ۲ ماه آینده این محصول را همچنان صعودی ترسیم می‌کند.

پیش‌بینی‌ها حاکی از این است که بهای ایزومر زایلین مخلوط در میان موجی از نگرانی‌های تولیدکنندگان پاراکسیلین (PX) به احتمال زیاد برای دو ماه آینده در بازارهای آسیایی صعودی باقی خواهد ماند. با وجود ارزش ضعیف محصولات انرژی بالادستی، قیمت پاراکسیلین طی هفته گذشته در بازارهای آسیایی با رشد همراه بوده است.

رشد قیمت این محصول به افزایش شدید ثبت شده برای بهای ایزومر زایلین مخلوط و رشد ارزش ترفتالات اسید خالص (PTA) پایین دستی نسبت داده شده است.

پاراکسیلین و مخلوط زایلین‌ها در صنایع رنگ‌سازی، صنایع پلاستیکی کاربرد دارند. براساس گزارش‌های موجود؛ یکی از معامله‌گران آسیایی اظهار کرده شرکت پتروشیمیایی هیوندای کاسمو (Hyundai Cosmo)، که ظرفیت تولید اسمی پاراکسیلین آن در حدود ۱۸/ ۱ میلیون تن در سال اعلام شده است، درصدد راه‌اندازی مجدد طرح‌های شماره یک و دو خود در نیمه اول ماه ژوئن بوده که در نتیجه به دنبال خرید هرچه بیشتر ایزومر زایلین مخلوط خواهد بود.

از سوی دیگر اما شنیده‌ها حاکی از این است که شرکت تولیدکننده ژاپنی تائیو اویل (Taiyo oil) درصدد بستن برنامه و توقف طرح تولید ۷۰۰ میلیون تن در سال از این محصول است که این تصمیم در پی اجرای برنامه‌های داخلی شرکت و نیز تعمیر و نگهداری تجهیزات در بازه زمانی دوماهه جولای-آگوست اتخاذ شده است.

تولیدکنندگان ایزومر زایلین مخلوط و نیز پاراکسیلین یکپارچه در حال حاضر شاهد بازگشت رونق به بازار این محصولات و نیز کسب حاشیه سودهای گسترده هستند. در این میان، تنها دلالان و معامله‌گران مایل به خرید محصولات بر اساس یک قیمت ثابت هستند.

همچنین در ادامه گزارش پلیمر آپدیت آمده است که بهای سایر محصولات مهم پلیمری در آخرین معاملات انجام شده در بازارهای جهانی با نوسانات بسیاری همراه بوده است. در این میان بنزن به عنوان یکی از محصولات استراتژیک در بازارهای آسیایی روند کاهشی را تجربه کرده است. پروپیلن و نفتا نیز در بازار آسیا با گام برداشتن در مسیر کاهش قیمتی فعالان خود را با سردرگمی مواجه ساختند.

در بازارهای اروپایی نیز شاهد افت دنباله‌دار بهای تولوئن بودیم که این ریزش قیمتی بر سایر محصولات وابسته در این بازارها تاثیرگذار بوده است. در طرف مقابل اما شاهد رشد قیمت استایرن منومر و منو اتیلن گلیکول در بازارهای آسیایی بودیم.

براساس گزارش ‌آی‌سی‌آی‌اس (ICIS)؛ کارشناسان بر این باورند که در شرایط کنونی بازار محصولات پتروشیمی خاورمیانه با عامل مهم، ظرفیت مازاد بر بازار چین و نیز ایالات متحده دست و پنجه نرم می‌کند.

در ایام آتی؛ تولیدکنندگان خاورمیانه خود را در یک محیط رقابتی خواهند یافت که در آن نیاز به مقابله با ظرفیت مازاد محصولات پتروشیمی ناشی از اجرای طرح‌های زغال‌سنگ- اولفین چین (CTO) و نیز کراکر اتان ایالات متحده بیش از پیش احساس خواهد شد که پیش‌بینی می‌شود در این میان چین ظرفیت تولید خود را در راستای تامین تقاضای داخلی افزایش دهد.

همچنین شرکت‌های شمال آمریکا نیز ظرفیت خود را بالاتر خواهند برد. مسلما این رشد ظرفیت، صنعت پالایش را نه تنها در خاورمیانه بلکه در تمام جهان تحت تاثیر قرار داده و این صنعت از این ظرفیت اضافی رنج خواهد برد.

با این حال، آنچه مسلم است اینکه با توجه به برنامه‌های کشورهای منطقه برای تنوع بخشیدن به اقتصاد خود و اتکای کمتر به درآمد نفتی، تلاش‌های خاورمیانه برای غلبه بر این چالش به دستیابی به راه‌حلی خواهند انجامید که چشم‌اندازی روشن را برای سرمایه‌گذاران و فعالان صنعت پتروشیمی ترسیم خواهد کرد.

کارشناسان براین باورند که بخش عظیمی از استراتژی‌ها و برنامه‌های تدوین شده در زمینه تولید در خاورمیانه به منظور رشد صنایع ملی و با هدف توسعه اقتصاد داخلی خواهد بود.

در حال حاضر در منطقه خاور‌میانه، شاهد طرح‌ریزی دولت‌ها و قطب‌های بزرگ صنعت پتروشیمی برای ربودن گوی سبقت از رقبای خود در منطقه و نیز بازارهای جهانی هستیم. آخرین بررسی‌ها نشان می‌دهد که بیش از ۴۰ درصد از شرکت‌های بزرگ فعال در بخش صنایع پتروشیمی و شیمیایی کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس (GCC)، سرمایه‌گذاری‌های قابل‌توجهی در بخش طرح‌های نوآورانه توسعه و تحقیق انجام داده‌اند که در اولویت قرار داشتن این صنایع را نشان می‌دهد.

به عنوان مثال، شرکت‌های پتروشیمی بزرگ در عربستان سعودی در پی افت و خیزهای بازار محصولات خود به‌خصوص در پی بروز بحران‌های ژئوپلیتیک و اوج‌گیری تنش‌ها در یمن در ۶ ماهه اول سال جاری میلادی و افت چشمگیر سودهای کسب شده، درصدد دستیابی به راهکارهایی برای مواجهه با این بحران در ایام باقی‌مانده از سال هستند.