محمد‌حسین بابالو: محصولات پتروشیمی در بورس کالا و همچنین بازار داخلی شرایط معامله جذابی نداشته و ضعف روز‌افزون تقاضا باعث شده تا حجم مبادلات شدیدا کاهش پیدا کند. کاهش شدید قیمت‌های جهانی، نوسان قیمت دلار، ضعف تقاضا، کاهش نسبی قیمت‌ها در روزهای اخیر و ترس از کاهش بیشتر آنها به تبع قیمت‌های پایه جدید بورس کالای ایران در دی ماه مواردی است که از اوضاع سخت بازار حکایت می‌کند. با توجه به تعطیلات هفته آینده احتمال دارد که این شرایط سخت باز هم در کوتاه مدت ادامه یابد. روز سه‌شنبه به‌صورت سنتی مهم‌ترین زمان عرضه محصولات پلیمری در بورس کالاست ولی روز گذشته یکی از بی‌رونق‌ترین سه‌شنبه‌ها را شاهد بودیم تا حجم معاملات کاهش چشمگیری را تجربه کند. حجم و تنوع عرضه‌ها به نسبت شرایط بازار مطلوب به نظر می‌رسید ولی به هیچ عنوان تقاضا از این عرضه‌ها حمایت نکرد. به‌عنوان مثال برای بیش از هزار تن عرضه EX۵ پتروشیمی مارون در تالار فقط ۲۲ تن تقاضا ثبت شد. کاهش قیمت‌های پیشنهادی پلی‌پروپیلن و برخی از انواع پلی‌وینیل کلراید PVC هم تاثیری بر افزایش جذابیت کل بازار نداشت و به نظر می‌رسید بازار انتظار کاهش بیشتر قیمت‌ها را دارد. نزدیکی به آغاز دی ماه و اعلام قیمت‌های پایه جدید و انتظار بر کاهش قیمت‌ها هم دلیل مهم دیگری برای پایین بودن جذابیت عرضه‌های روز گذشته به شمار می‌رفت. در هر صورت رینگ محصولات پتروشیمی باید برای عبور از این شرایط صبر بیشتری داشته باشد و کاهش قیمت بیشتری را تجربه کند. در بازار داخلی محصولات پتروشیمی با محوریت پلیمرها وضعیت مطلوبی حاکم نیست و فعالان بازار اغلب نسبت به شرایط فعلی حالت تدافعی گرفته‌اند. اکثر قیمت‌ها نزولی است و گریدهایی که افزایش قیمت داشته‌اند انگشت‌شمار هستند. با توجه به نزدیکی برای پایان آذر و اعلام قیمت‌های جدید در ابتدای دی‌ماه در کنار سقوط قیمت جهانی نفت و محصولات پتروشیمی، بازار انتظار کاهش قیمت را دارد؛ بنابراین کمتر کسی ریسک خرید را می‌پذیرد و ترجیح می‌دهند تا خطر نکنند. این شرایط از یکسو موجودی انبارها در بازار داخلی را کاهش داده و از سوی دیگر در کنار کاهش قیمت‌ها، حجم خرید را شدیدا محدود کرده است. این موارد باعث خواهد شد تا روزهای آینده نیز شرایط فعلی ادامه یابد و کاهش محسوس و شدید حجم معامله در بورس کالا را می‌توان یکی از خروجی‌های این شرایط دانست. این در حالی است که با توجه به سقوط روزشمار قیمت‌ها در بازارهای جهانی و البته نوسان قیمت دلار، نمی‌توان هیچ دورنمای مشخصی برای افزایش یا کاهش قیمت‌های پایه در نظر گرفت؛ زیرا انواع پیشرفته‌تر پلیمرها کاهش قیمت‌های کمتری داشته و ممکن است انتظار بازار برای کاهش قیمت‌ها محقق نشود. این احتمال در ماه گذشته نیز تجربه شد تا جایی که برخی گریدها حتی افزایش قیمت را نیز تجربه کردند. با توجه به تعطیلات هفته آینده و همچنین شرایط سخت بازار، خرید به هیچ عنوان جذابیتی ندارد و می‌توان به ادامه روند نزولی فعلی امیدوار بود. البته افزایش حجم عرضه‌ها در بازار داخلی، ضعف روزشمار معاملات در بورس کالا، کاهش جذابیت خرید و انتظار برای قیمت‌های پایه دی ماه مواردی است که اجازه بهبود سریع را به بازار نمی‌دهد.

نوسان قیمت نفت در بازارهای جهانی

قیمت نفت در بازارهای جهانی باز هم فروریخت تا جایی که برای نفت خام آمریکا کف ۵۵ دلاری را شکسته و وارد فاز ۵۴ دلاری شود. این سقوط قیمت که کاهشی نزدیک به ۲ درصد را نشان می‌دهد نشان‌دهنده شرایط سخت و ادامه‌داری برای کاهش قیمت نفت است. نفت برنت هم با شکستن کف ۶۰ دلاری خود وارد فاز ۵۹ دلاری شده و به نظر می‌رسد تاثیر پذیری گسترده‌ای از کاهش قیمت نفت خام آمریکا داشته است. این روند نزولی خطرناک و بسیار سریع که حتی از خاطره سقوط قیمت نفت در سال ۲۰۰۸ و ابتدای ۲۰۰۹ هم سریع تر عمل کرده است پیش‌بینی نفت بین ۴۰ تا ۴۵ دلاری را تقویت می‌کند. با توجه به این کاهش قیمت انتظار برای کاهش بیشتر قیمت‌های جهانی محصولات پتروشیمی نیز وجود دارد و البته با توجه به ورود بازارهای جهانی از جمله بازارهای فلزی و معدنی به یک فاز رکود می‌توان ادامه روند نزولی قیمت‌ها را در بازارهای جهانی هشدار داد. به نظر می‌رسد شرایط بین‌المللی برای محصولات پالایشی و پتروشیمی سخت‌تر از چیزی باشد که انتظار آن می‌رفت، بنابراین باید انتظار کاهش شدیدتری را داشته باشیم. به‌عنوان مثال قیمت نفت خام آمریکا از روزهای اوج خود تاکنون بیش از ۵۰ درصد کاهش داشته است. البته حجم تولید صنعتی آمریکا هم به بالاترین حد از سال ۲۰۱۱ تاکنون رسیده است.

قیمت دلار در بازار داخلی هم نوسان افسارگسیخته‌ای داشته است. شنیده‌ها حکایت از آن دارد که تنها در فاصله یک روز یعنی عصر روز دوشنبه تا صبح روز سه‌شنبه قیمت دلار نزدیک به ۸۰ تومان تغییر قیمت داشت تا در قیمت‌هایی بالاتر از ۳۴۰۰ تومان قرار بگیرد. به نظر می‌رسد خبرهایی در بازار ارز وجود دارد که می‌تواند در این رخدادها موثر باشد ولی در هر صورت این نوسان‌ها باعث خواهد شد تا جذابیت سفته بازی ارزی افزایش یافته و مهاجرت سرمایه‌ها از بازارهای دیگر را باعث شود. این شرایط هم داده منفی مهمی برای بازارهای تولیدی خواهد بود و از سویی افزایش قیمت دلار قطعا بر قیمت پایه محصولات پتروشیمی نیز تاثیر می‌گذارد. در ماه گذشته هم افزایش قیمت دلار باعث شد تا کاهش مورد انتظار بازار برای قیمت‌های پایه رخنمایی نکند. هم‌اکنون شواهد بسیاری برای نوسان قیمت دلار در بازار وجود دارد. انتظارات تورمی مبنی بر افزایش قیمت دلار، کاهش درآمد کشور از فروش دلاری نفت خام، تلاش شرکت‌های پتروشیمی برای افزایش قیمت دلار برای افزایش سودآوری خود و بی‌رونقی اکثر بازارهای مشابه و رقیب داده‌هایی است که از احتمال افزایش قیمت دلار در بازار آزاد حمایت می‌کند. البته قیمت‌های پایه هم‌اکنون به این صورت محاسبه می‌شود که متوسط قیمت پایانی هفته‌های گذشته به‌عنوان قیمت مورد استناد محاسبه خواهد شد نه آخرین قیمت در پایان آذرماه، بنابراین بخش بزرگی از کاهش قیمت‌ها در این فرمول تقلیل پیدا می‌کند. با توجه به این شرایط بهتر است بازار خود را برای افزایش سودآوری فروش اجناس صادراتی به دلیل افزایش قیمت دلار آماده کند تا کاهش قیمت‌های پایه محصولات پتروشیمی در بورس کالا.

مهم‌ترین رخدادهای موثر بر بازار محصولات پتروشیمی

- کاهش روزشمار قیمت‌ها در بازار داخلی برای اغلب گریدهای مورد معامله

- سقوط قیمت نفت به زیر ۵۵ دلار برای نفت خام آمریکا

- انتظار برای کاهش بیشتر قیمت‌های جهانی محصولات پتروشیمی به تبعیت از کاهش قیمت نفت

- کاهش شدید حجم خرید محصولات پتروشیمی و توجه به محموله‌های کوچک‌تر و خرید به میزان ضرورت به جای خرید تجاری

- نزدیکی به آغاز دی ماه و اعلام قیمت‌های پایه جدید و رسمی در بورس کالا و انتظار کاهش آن

- کاهش قیمت‌های پیشنهادی در بورس کالا توسط برخی از تولیدکنندگان درخصوص برخی از پلی‌پروپیلن‌ها و PVC ها

- عقب‌نشینی خریداران به دلیل ترس از کاهش بیشتر قیمت‌ها و متضرر شدن آنها

- افزایش جو بی‌اعتمادی به بازار که حجم معاملات و فعالیت‌ها را شدیدا کاهش داده و به کاهش موجودی انبارها نیز انجامیده است

- تعطیلات پیش روی هفته آینده که حجم فعالیت در بازار را برای هفته آینده کاهش خواهد داد

- بی‌رونقی در اغلب بازارهای داخلی از جمله فولاد، خودرو، املاک و سایر صنایع و بازارهای مشابه

- بسته بودن نسبی مرزهای صادراتی به عراق در کنار ضعف صادرات به افغانستان و همچنین افزایش حجم صادرات برخی از تجار به پاکستان

- بارش برف در نیمه غربی کشور که مشکلاتی را برای حمل و نقل پدید خواهد آورد

- بالابودن نسبی حجم عرضه‌ها به بازار داخلی در کنار ضعف معاملات در بورس کالا

- پایین بودن فاصله قیمتی بین قیمت تمام شده کالاها در بورس کالا و قیمت‌های پیشنهادی در بازار

تضعیف معاملات در بورس کالا