ضرورت مشارکت صنفی و پرهیز از اظهارات مقطعی

محمد حبیبی* مولانا، افتخار شعر ایران در ابتدای مثنوی معنوی می‌فرمایند: «هر کسی از ظن خود شد یار من، از درون من نجست اسرار من»، این به عینه حکایت تولید‌کنندگان سنگ‌آهن ایران است که چند سالی است به دلیل عدم تقاضای بازار داخلی مجبور به صادرات و تامین هزینه‌های تولید و بقای فعالیت خود هستند، اما همواره به عناوین مختلف آماج گفتار، نوشتار و اظهار نظرات به اصطلاح کارشناسی قرار می‌گیرند. اما به واقعیت این مشکل تولید‌کنندگان سنگ‌آهن کشور نیست که بخش فولاد قادر به جذب اضافه تولید نیست، بلکه مشکل اصلی در عدم اجرای متوازن بین صنعت معدن و فولاد کشور بر اساس برنامه‌های دولت در دولت نهم و دهم بوده است.

تجربه سه دهه تولید فولاد کشور بیانگر توسعه ظرفیت‌ها در بخش فولاد‌سازی، صرفا توسط دولت است و همواره دولت نیز برای تامین نیاز ظرفیت‌های ایجاد شده و در حال توسعه فولاد‌سازی، بر اساس ذخایر تحت مالکیت خود که بیش از ۸۶ درصد ذخایر قطعی سنگ‌آهن کشور است اقدام کرده و می‌کند و به عبارتی اگر صادراتی نیز در سنگ‌آهن صورت می‌گیرد، باز هم عمده بازیگر این بازار صادراتی خود دولت خواهد بود.

هر کارشناس مطلعی می‌داند برای ورود و فعالیت در هر عرصه اقتصادی و تولیدی، قوانین و مقررات آن بخش ضامن فعالیت و ادامه حیات است و معدنکاران سنگ‌آهن نیز از این قاعده مستثنی نیستند و مطابق قانون معادن و آیین نامه اجرایی آن اقدام می‌کنند، بنابراین زمانی که تولید مطابق قانون صورت می‌گیرد، بهتر است در خصوص دلایل عدم جذب این تولید در داخل کشور به صورت کارشناسی بررسی و اظهار نظر کنیم.

انجمن تولید‌کنندگان و صادرکنندگان سنگ‌آهن ایران در هفت اردیبهشت‌ماه اولین همایش سنگ‌آهن ایران را برگزار خواهد کرد و سعی بر این است تا بتوان به کمک آن به پاسخ برخی چالش‌های موجود در تولید، صادرات و محدودیت‌های صادراتی دست یافت. به واقع اگر بخش فولاد برای جذب سنگ‌آهن صادراتی طی چند سال آینده برنامه مشخصی ارائه‌ کند و چالش قیمت نیز رفع شود، قطعا هیچ ایرانی مایل به صادرات سنگ‌آهن نخواهد بود و تامین نیاز داخلی اولویت اول است به شرطی که هر بخش از این زنجیره ارزش افزوده، برای حوزه خود بخشی‌نگری نکند.

مشکل فولاد کشور در حال حاضر صرفا سنگ‌آهن نیست، در چند سال آینده، آب عمده‌ترین بحران برای بخش فولاد کشور خواهد بود. (همانطور که در اولین نشانه‌های آن اظهارات وزیر نیرو در‌خصوص آب صنایع در استان اصفهان را در ابتدای سال ۹۳ شاهد بودیم).

از طرفی نیز با نگاهی به صورت‌های مالی شرکت‌های فولادی که در سامانه بورس اوراق بهادار منتشر می‌شود، به این موضوع پی خواهیم برد که هزینه‌های سربار در پروسه تولید فولاد، در واقع تولید فولاد را در سال جاری و سال‌های آتی در معرض تهدید قرار خواهد داد، بنابراین اگر چاره‌ای در این خصوص صورت نگیرد و به تدریج قیمت نهاده‌های تولید، به سمت قیمت‌های رقابتی سوق نیابند، این سنگ‌آهن نخواهد بود که چالش اساسی شرکت‌های فولادی است، بلکه گزینه‌های مهم‌تری بروز خواهند کرد که باید از هم اکنون به فکر چاره در این خصوص بود.

در حال حاضر اگر بخش فولاد کشور برای گزینه خرید سنگ‌آهن به قیمت‌های جهانی برنامه‌ریزی کند، قطعا موجب برنامه‌ریزی برای بهره‌وری متناسب‌تر و کاهش هزینه‌های سربار برای تولید در سال جاری و سال‌های آتی خواهد شد.

از سوی دیگر تولید‌کنندگان سنگ‌آهن طی سال جاری و سال‌های آتی با افزایش هزینه‌های سربار مخصوصا در خصوص حمل و نقل مواجه خواهند شد، بنابراین فرآوری یک انتخاب نخواهد بود، بلکه یک الزام برای بخش معدن کشور است و انجمن سنگ‌آهن نیز به عنوان نماینده صنفی این بخش با تمام توان در ترغیب فعالان این بخش به فرآوری و افزایش راندمان اقدام خواهد کرد و سعی می‌کند در بازار نیز به صورتی متحد عمل کند و به تدریج تعیین‌کننده قیمت، تولید‌کنندگان داخلی باشند نه مصرف‌کنندگان چینی.

سال ۹۳ سالی سرنوشت ساز برای بخش معدن و فولاد کشور است و دولت یازدهم قطعا برای سال‌های آتی در این سال برنامه ریزی خواهد کرد و تلاش ما نیز این است که از تجارب گذشته درس بگیریم و با ارائه واقعیت‌های موجود به صورت کارشناسی به دولت تدبیر و امید، از تکرار اجرا بر اساس آزمون و خطا بکاهیم و انتظار داریم دیدگاه‌های کارشناسان بخش فولاد کشور نیز به سمت مستقل بودن بخش معدن از فولاد کشور سوق یابد و هر بخش منافع را مقدم بر منافع بخش دیگر نداند. در این راه مشارکت موثر دو انجمن سنگ‌آهن و فولاد در ارائه نظرات مشترک به وزارت صنعت، معدن و تجارت نیز به برنامه‌ریزی بهینه‌تر این وزارتخانه برای آینده کمک خواهد کرد.

*دبیر انجمن تولید‌کنندگان و صادر‌کنندگان سنگ‌آهن ایران