توسعه شتابان صنعت فولاد چین پایان یافته است
رضا زائر حیدری
طی اطلاعات و آماری که از بازارهای جهانی به دست آمده پیدا است قیمت مواد اولیه و حمل‌ونقل در بازارهای جهانی افزایش یافته و روند رو به رشدی را نیز در پیش گرفته است.

رشد قیمت هزینه‌های حمل‌ونقل بالاخص کرایه حمل دریایی و رشد قیمت مواد اولیه شامل: کک ۱۰ الی ۱۵ دلار و شمش بین ۱۰ تا ۳۰ دلار طی دو هفته اخیر باعث شده تا تولید کنندگان از این رشد قیمت‌ها فعلا منتفع نشوند مگر این که رشد قیمت محصول نهایی تداوم داشته باشد. همچنین شایعاتی پیرامون تغییرات مجدد در قوانین صادراتی چین و احتمال رشد ۵درصدی مالیات بازدارنده بر روی محصولات فولادی نیز موجب شده تا بازار محصولات فولادی منطقه شرق آسیا دچار سردرگمی باشد. البته کارشناسان پیش‌بینی می‌کنند به دلیل رشد قیمت مواد اولیه و وابستگی شدید چین به مواد اولیه دوران توسعه سریع صنعت فولاد در چین به پایان خود نزدیک باشد. همچنین از دیگر تحولاتی که بازار منطقه خاورمیانه را بیشتر تحت تاثیر قرار داده رشد قیمت شمش وارداتی و به حداقل رسیدن قیمت آن با بهای میلگرد است که در نهایت پیش‌بینی می‌شود الگوی تولید منطقه در احداث کارخانه‌های نوردی به افزایش ظرفیت تولید فولاد تغییر یابد.
افزایش قیمت‌ها و نگرانی از افزایش بیشتر
در ماه سپتامبر شاخص جهانی بهای فولاد (شاخص SBB) به ۲۲۱ واحد رسید. در تدوین این شاخص متوسط قیمت‌ها در سال ۲۰۰۰ برابر با ۱۰۰ در نظر گرفته شده است. شاخص ماه سپتامبر نسبت به ماه قبل ۶ واحد بیشتر و تنها یک واحد از بالاترین قیمت جهانی فولاد یعنی ماه مه۲۰۰۷ کمتر است که با ادامه روند فعلی شاخص بهای فولاد در پایان ماه نوامبر از آن فراتر خواهد رفت. با نگاهی دقیقتر به شاخص بهای مواد اولیه و هزینه‌های دیگر به این نتیجه خواهیم رسید که این افزایش هر چند به نگرانی مصرف کنندگان منجر می‌شود اما نمی‌تواند موجب خوشحالی تولید کنندگان فولاد باشد چرا که هزینه مواد اولیه با شتاب بیشتری رشد یافته است (نمودار‌های ۱ و ۲) و این روند ادامه خواهد داشت.
احتمال تغییر در قوانین صادراتی چین
طی آخرین روزهای ماه سپتامبر افزایش شایعات مختلف پیرامون تغییر مجدد در قوانین صادراتی چین، بازار منطقه شرق آسیا دچار سردرگمی کرد که این موضوع بر روی بازارهای جانشین بخصوص در ناحیه CIS تاثیر‌گذار بوده است. بعضی از صادرکنندگان چینی برای کاهش تاثیر این شایعات مسوولیت کلیه تغییرات احتمالی را به عهده گرفته‌اند و این موضوع را در قراردادهای صادراتی ذکر می‌کنند اما از دید یک واردکننده همیشه این احتمال وجود دارد که در صورتی که تولیدکننده در شرایطی قرار بگیرد که نتواند به تعهدات خود عمل کند، به سادگی از ارسال محموله خودداری می‌کند. این شرایطی است که که قبلا هم پیش آمده است. بیشترین شایعات پیرامون افزایش مجدد ۵درصد مالیات بازدارنده بر روی محصولات فولادی است. در حال حاضر این مالیات بین ۵ تا ۱۵درصد متغیر است. البته بعضی از محصولات خاص مانند لوله‌های فولادی از ۱۳درصد بخشودگی مالیاتی (یا پاداش صادرات) بهره می‌برند که این موضوع موجب اقامه دعوای دامپینگ در بعضی از کشورها شده است و به همین دلیل این احتمال وجود دارد که پرداخت این پاداش متوقف شود و یا کاهش یابد. مالیات صادراتی محصولات طویل در حال حاضر ۱۰‌درصد، ورق و مفتول‌های فولادی ۵‌درصد و محصولات میانی ۱۵‌درصد است. از سوی دیگر صنعت فولاد در چین با موانع دیگری نیز روبروست: بهای سنگ آهن (که چینی‌ها به واردات آن وابسته‌اند) افزایش یافته است و هیچ چشم‌انداز مشخصی از کاهش قیمت آن دیده نمی‌شود. هزینه حمل دریایی نیز به شدت بالا رفته است که به دلیل وابستگی چین به واردات مواد اولیه تاثیری دوگانه بر این صنعت خواهد داشت. همه این موارد صنعت رو به رشد فولاد را در چین تحت تاثیر قرار می‌دهد و می‌توان انتظار داشت که دوران توسعه سریع صنعت فولاد در چین که بیشتر با اهداف داخلی تدوین شده بود به پایان خود نزدیک می‌شود.
ادامه افزایش بهای کک
در بازار چین این شایعه قوت گرفته است که دولت سهمیه‌های صادرات کک از این کشور را متوقف خواهد ساخت. درست یا غلط، این شایعه موجب افزایش بهای کک صادراتی چین از اواسط ماه آگوست شده است. در حال حاضر کک درجه یک به بهای ۲۷۰ تا ۲۸۰ دلار FOB فروخته می‌شود که بین ۱۵ تا ۲۰ دلار بالاتر از قیمت‌های قبلی است. اگر دولت چین تصمیم بگیرد که صدور مجوز جدید برای صدور این محصول را متوقف سازد قیمت‌ها قطعا افزایش بیشتری خواهد یافت.
از سوی دیگر صادرکنندگان چینی کک معتقدند که زغال سنگ درجه یک برای تولید کک مرغوب بسیار گران و تهیه آن دشوار است بنابر این کک سازان چینی به تولید محصولات درجه دو روی آورده‌اند. بسیاری از تولیدکنندگان فولاد در چین می‌توانند از محصولات درجه دو نیز استفاده کنند بنابراین بازار برای این گونه محصولات وجود دارد.
اقدامات اخیر دولت چین مشخص می‌سازد که به طور آشکار دولت چین علاقه‌ای به صدور کک از این کشور ندارد. کاهش تلورانس مجاز سهمیه کک صادراتی از ۵‌درصد به ۳‌درصد (محاسبه رطوبت کک) در ماه سپتامبر از این دلائل است.
وضعیت بازار منطقه خلیج فارس
طی آخرین روزهای ماه سپتامبر بهای میلگرد ارسالی به بازار امارات بین ۵ تا ۱۵ دلار در هر تن روزهای اخیر کاهش یافت. این کاهش به احتمال زیاد موقتی و تنها تحت تاثیر ماه مبارک رمضان و کند شدن کسب و کار منطقه در این ماه است. حدود ۹۰‌درصد از بازار میلگرد امارات در اختیار ترکیه است. اوکراین و چین نیز سهم کوچکی از این بازار در اختیار دارند، البته حضور چینی‌ها در بازار امارات رو به کاهش است. در حال حاضر معاملات بین ۵۹۵ تا ۶۰۵ دلار / تن FOB برای تولیدات ماه اکتبر صورت می‌گیرد.
به دلیل افزایش تقاضا و افزایش شدید هزینه حمل بهای شمش بین 10 تا 30 دلار طی یک هفته گذشته افزایش یافت. شمش فولادی از کشورهای ایران، CIS و آمریکای جنوبی به امارات وارد می‌شود.
در حال حاضر شمش بین ۵۷۰ تا ۶۰۰ دلار / تن CFR معامله می‌شود. در شرایط فعلی تولید میلگرد با استفاده از شمش وارداتی چندان اقتصادی نیست. شمش در ناحیه CIS و از مبدا بنادر دریای سیاه بین ۵۱۰ تا ۵۲۰ دلار در هر تن معامله می‌شود که با در نظر گرفتن ۷۵ دلار هزینه حمل، فاصله بسیار کوچکی میان بهای شمش وارداتی و بهای میلگرد در منطقه وجود دارد. این موضوع الگوی تولید در منطقه را از احداث واحد‌های نورد به افزایش ظرفیت تولید فولاد تغییر خواهد داد.
عضو هیات مدیره بورس کالا