واردات شمش و راه‌‌های پیش رو

گروه بورس کالا- منیژه حیاتی: با در نظر گرفتن برنامه‌های اعلام شده در حوزه ارز وارداتی و طبقه‌بندی فرآیند اختصاص ارز به کالاهای متفاوت، فعالان بازار فولاد دوباره با معادلات جدیدی در این حوزه مواجه شده‌اند. جدا از اثرات قیمتی این طرح بر قیمت آهن آلات به نظر می‌رسد در این برهه زمانی ارزیابی روش‌های دیگری که بتواند خلأ واردات شمش را برطرف کند حتی از پیش‌بینی قیمت‌های آینده نیز با اهمیت‌تر به نظر می‌رسد. در این میان پیشنهادهایی که مطرح می‌شود همچون معاملات پایاپای پیش از این نیز مطرح شده، اما هنوز به مرحله عمل نرسیده و به نظر می‌رسد با توجه به فرصت کمی که صنعت فولاد ایران برای به‌ دست آوردن جایگاهی مناسب در حوزه فولاد منطقه دارد اهمیت این موضوع بیشتر شده است.

در این میان در هفته‌های اخیر شایعاتی در خصوص واردات محموله‌هایی از شمش به کشور مطرح شده، اما توزیع آن به گفته معامله گران بازار، فرآیند طولانی را طی کرده و همین موضوع التهاب بازار را که موقتا متوقف شده بود دوباره به معاملات باز گردانده است. در نتیجه یکی از راه‌های پیشنهادی برای کاهش التهاب بازار به کوتاه کردن فرآیند ترخیص کالا و انجام عملیات بانکی مربوط می‌شود.

از سوی دیگر در ماه‌های اخیر با نوسان قیمت اقلام مختلف کالاهای فولادی، تناقض‌هایی در فرآیند واردات برخی اقلام ایجاد شده که با در نظر گرفتن اینکه شمش فولاد در اولویت اول واردات قرار نگرفته، نظارت‌های جدی‌تری را نیاز دارد. اما مهم‌تر از آن این موضوع است که آیا اصولا در شرایط فعلی دخالت دولت در بازار و کنترل قیمت‌ها که در صورت ادامه این شرایط تداوم پیدا می‌کند، اقدام صحیحی است یا خیر.

دولت نظارت بیشتری بر واردات داشته باشد

در این خصوص یکی از کارشناسان بازار فولاد معتقد است در شرایط فعلی که محدودیت‌هایی ایجاد شده باید در قدم اول برنامه‌ریزی مشخصی برای نظارت بر فرآیند تخصیص ارز انجام شود. برای مثال در بازار فولاد باید منابع ارزی فقط به شمش اختصاص پیدا کند و در هر شرایطی نباید ارز موجود به کالاهایی همچون محصولات نهایی و میلگرد و ورق به خصوص ورق‌های سایز بالا اختصاص پیدا کند.

ترخیص کالا و بی‌دقتی واردکننده‌ها در ثبت اسناد

محمد کاظم مشکاتی در خصوص موضوع طولانی بودن فرآیند ترخیص کالا که اخیرا به عنوان یکی از مشکلات واردکنندگان شمش فولاد مطرح می‌شود، گفت: متاسفانه این موضوع به واردکننده‌ها مربوط می‌شود و ارتباطی با عملکرد سازمان‌های مربوطه ندارد؛ چرا که در بیشتر موارد این واردکننده‌ها هستند که در ثبت سفارش‌های خود و فرم‌ها و اسناد مربوطه اشتباه می‌کنند که فرآیند واردات را طولانی می‌کند و این مشکلی نیست که در حال حاضر ایجاد شده باشد. وی با تاکید بر اینکه با وجود رشد قیمت‌ها در بازار داخلی، واردات کالا با ارز آزاد در حال حاضر همچنان توجیه ندارد خاطرنشان کرد: به همین دلیل در سه ماهه اول سال در حدود ۲۸ درصد افت واردات شمش داشتیم و این درحالی است که این موضوع تولید محصولات نوردی را هم در این مدت تا ۵ درصد کاهش داده است.

از سوی دیگر میزان مصرف میلگرد هم کاهش ۱۵ درصدی داشته است؛ در نتیجه با توجه به اینکه در آستانه فصل تقاضا هستیم باید هم ارز موجود برای واردات فولاد فقط به شمش اختصاص پیدا کند و هم اینکه واردکننده‌ها در ارائه اسناد مربوطه دقت کنند.

به گفته مشکاتی با توجه به شرایط فعلی بازار فولاد و رشد قیمت میلگرد که به دلیل محدودیت عرضه و نه بالا بودن تقاضا رخ داده، واردات میلگرد نه به صرفه است و نه منطقی.

زمان بر بودن خودکفایی خصوصی‌ها در تامین شمش از سنگ‌آهن

مشکاتی معتقد است با در نظر گرفتن اینکه در حال حاضر شرکت‌هایی همچون فولاد خراسان که شمش مورد نیاز خود را تولید می‌کنند و در شرایط مناسب و سودده قرار دارند، باید دیگر فولادسازان بخش خصوصی نیز این آمادگی خود را بالا برده و شمش مورد نیاز خود را در مجموعه تولیدی خود تامین کنند، اما به نظر وی ایجاد کنسرسیومی متشکل از واحدهای فولادی که بتواند در زمینه سنگ آهن هم فعالیت کند فرآیندی طولانی است و حداقل ۴ تا ۵ سال طول می‌کشد هرچند که این موضوع ربطی به توان نقدینگی فولادسازان ندارد بلکه اصولا فعالیت در این پروژه‌ها زمانبر است.

هرچند حتی پس از گذشت این چند سال هم همچنان مشخص نیست که در آن زمان بازارهای جهانی در چه شرایطی باشد.

نباید انتظارات زیادی داشته باشیم

در همین راستا یکی از واردکننده‌های محصولات فولادی با اشاره به طبقه بندی‌های اعلام شده از سوی دولت برای اختصاص ارز به کالاهای وارداتی خاطر نشان ساخت: در شرایط فعلی که محدودیت ارزی وجود دارد نباید انتظار داشته باشیم که ارز موجود به جای واردات کالاهای کشاورزی و بهداشتی که به نیازهای اولیه مردم مربوط می‌شود به کالاهای فولادی اختصاص پیدا کند؛ در نتیجه همین که مقداری از ارز موجود به فولاد اختصاص پیدا کند جای خوشحالی دارد.

وی در خصوص راه‌های موجود برای تامین شمش مورد نیاز بازار فولاد معتقد است دولت می‌تواند در ازای مطالباتی که از کشورهای دیگر همچون چین و هند دارد شمش وارد کند؛ به خصوص که این کشورها در زمینه تولید فولاد خام ظرفیت خوبی دارند.

به گفته این کارشناس بازار فولاد با توجه به اینکه محدودیت‌ها در شرایط فعلی بیشتر در حوزه مالی است نه اقتصادی، دولت می‌تواند از این طریق معاملاتی را داشته باشد که محدودیت‌های مالی هم تاثیری بر آن ندارد، چرا که در حال حاضر معاملات عرضه محصولات فولادی به بازار ایران صورت می‌گیرد و فقط محدودیت‌های مالی این واردات را کند کرده، اما معاملات تهاتری این خلأ را از بین می‌برد.

زمان نظارت دولت در بازار فرا رسیده

اگرچه عدم دخالت دولت در بازارها همچنان موافقان زیادی دارد، اما از نظر برخی از معامله‌گران بازار فولاد در شرایط فعلی دولت باید نظارت خود را در واردات بیشتر کند. از سوی دیگر باید بر نرخ محصولات نهایی که مواد اولیه آنها با ارز دولتی وارد شده نیز نظارت شود. به گفته یکی از تاجران بازار فولاد در حال حاضر وقتی شمشی با ارز دولتی وارد بازار می‌شود شاهد هستیم که محصول نهایی آن با نرخ کالایی که با ارز آزاد وارد بازار شده معامله می‌شود از این‌رو با برنامه‌های اعلام شده در خصوص سهمیه بندی ارز، این نظارت باید بیشتر شود و دخالتی که قبلا صورت می‌گرفت و مخالفان زیادی داشت باید در حال حاضر در بازار وجود داشته باشد.