چالش بزرگ فولادسازان و تولیدکنندگان سنگ‌آهن
تعرفه صادرات سنگ‌آهن ؛ آری یا خیر؟
به اعتقاد این گروه با صدور سنگ‌آهن، این ماده معدنی زودتر از موعد پایان می‌پذیرد و در آینده مجبور به واردات آن خواهیم شد. این در حالی است که تعداد فولادسازانی که قادرند از سنگ‌آهن به صورت مستقیم و غیرمستقیم برای کوره‌های ذوب واحد خود استفاده کنند به تعداد انگشتان دست هم نمی‌رسد. از سویی برخی معتقدند جوسازی فولادی‌ها، برای دریافت معدن از دولت است؛ کما اینکه یکی از واحدهای فولادی که تا چندی پیش از مخالفان صادرات سنگ‌آهن بود به تازگی از سوی دولت، مجوز بهره‌برداری از معدن سنگ‌آهن دریافت کرده است. کارشناسان نیز با توجه به روند تولید فولاد در کشور و همچنین میزان ذخایر آن، تولید این ماده معدنی را برای ۱۰۰ سال آینده کافی می‌دانند و می‌گویند با توجه به سرعت رشد تکنولوژی در دنیا مشخص نیست در آینده مواد معدنی با روش‌های کنونی استخراج و اصلا کاربرد داشته باشد. در این‌باره صادرکنندگان و تولیدکنندگان سنگ‌آهن نیز مشکل را در عدم سرمایه‌گذاری فولادسازان در صنایع پایین‌دستی در زمان مناسب عنوان می‌کنند و می‌گویند با ممانعت از صادرات نیز این ماده معدنی سرانجام پایان می‌پذیرد، پس چه بهتر که با ملزم کردن تولیدکنندگان و
صادرکنندگان سنگ‌آهن به سرمایه‌گذاری در بخش بالا دستی (صنعت فولاد) هم سرمایه گذاری‌های جدید در این صنعت صورت گیرد و هم میزان تولید فولاد به رقم در نظر گرفته شده برای چشم‌انداز ۲۰ ساله برسد.
ذخایر سنگ‌آهن تا 100 سال پاسخگوی تولید فولاد است
غلامرضا قمیشی، مدیر عامل مجتمع ذوب‌نگین خلیج فارس درباره منع صادرات سنگ‌آهن معتقد است این‌گونه تصمیمات، حمایتی از صنعت فولاد نمی‌کند.
وی که مدیرعامل تنها مجموعه‌ای است که از سنگ‌آهن به صورت مستقیم برای تولید فولاد استفاده می‌کند، اظهار کرد: در ایران روشی که بیشتر در تولید فولاد توجیه اقتصادی داشته، احیای مستقیم به صورت میدرکس است که در واحدهای بسیاری نیز استفاده می‌شود؛ اما در هند از روشی استفاده می‌کنند که بر اساس آن سنگ‌آهن را دانه بندی کرده و به صورت مستقیم در پاتیل‌های ذوب می‌ریزند، البته به کمک روش (SLRL). در این روش
زغال‌سنگ حرارتی نیز استفاده می‌شود و ما نیز در مجموعه خود برای نخستین بار از این روش در ایران استفاده کردیم.
وی تاکید کرد: در ایران 4 گسل سنگ‌آهن داریم که بخش عمده ذخایر آن نیز کشف شده؛ اما مشکل اصلی، استفاده از این معادن است، چرا که به دلیل هزینه‌های بالا و همچنین کمبود قوانین مشخص در حوزه سرمایه‌گذاری معادن، بخش خصوصی کمتر به این حوزه ورود کرده است.
وی ادامه داد: با توجه به دارا بودن ذخایر سنگ‌آهن، در صورتی که سالانه ۱۰۰ میلیون تن برداشت کنیم این میزان ذخایر تا ۱۰۰ سال آینده پاسخگوی نیاز داخل است و بعد از آن نیز این امکان که روش‌های احیا تغییر کند، وجود دارد.
بنابراین وضع عوارض بر صادرات سنگ‌آهن منطقی به نظر نمی‌رسد و کشور‌هایی مانند هند و برزیل با تولید 72 و 35 میلون تن فولاد به ترتیب 43 و 333 میلیون تن سنگ‌آهن صادر می‌کنند؛ در حالی که ایران با تولید 13 میلیون تن فولاد خام و دارا بودن ذخایر عظیم سنگ‌آهن سالانه حدود 12 میلیون تن سنگ‌آهن صادر می‌کند.
به جای وضع عوارض، اجازه سرمایه‌گذاری را در صنعت فولاد بدهید
در همین حال، مهرداد اکبریان، مدیر عامل شرکت سیاحان سپهر از واردکنندگان سنگ‌آهن با اشاره به تشکیل اتحادیه تولیدکنندگان و فعالان سنگ‌آهن گفت: طی سال‌های گذشته فولادسازان با توجه به سودآور بودن بخش صنایع بالادستی فولاد در این بخش سرمایه‌گذاری کرده اما بخش معدن سال‌ها مغفول مانده بود.
وی ادامه داد: در سال‌های گذشته با ورود چین به بازار مصرف سنگ‌آهن، تولید و استخراج این کالا توجیه اقتصادی پیدا کرده و از این رو بخش خصوصی در این بخش اقدام به سرمایه‌گذاری کرده و هم اکنون نیز در معادن نوپای زیادی سرمایه‌گذاری شده است و یکی از اهداف اتحادیه تولیدکنندگان سنگ‌آهن نیز حمایت از همین معادن نوپا و سرمایه‌گذاری‌ها است.
وی افزود: در حال حاضر دولت این نگرانی را دارد که با صادرات سنگ‌آهن، منابع این ماده معدنی پایان یافته و پاسخگوی نیاز داخل نباشد.
این در حالی است که میزان ذخایر قطعی شناخته شده سنگ‌آهن در ایران معادل دو میلیارد و ۷۰۰ میلیون تن است و میزان ذخایر احتمالی سنگ‌آهن ۵ میلیارد تن برآورد شده است که در صورت حمایت دولت از سنگ‌آهنی‌ها در زمینه صدور ماده معدنی و امکان بهره‌برداری از فضای بازارهای خارجی این توانایی که ما معادن جدید کشف کنیم، وجود دارد.
وی اظهار کرد: همچنین تولید کنندگان سنگ‌آهن این آمادگی را دارند تا با حمایت دولت در زمینه ارائه امکانات اولیه، در بخش زیر ساخت‌های صنعت فولاد سرمایه‌گذاری کرده و با راه‌اندازی واحدهای تولید فولاد در کنار معادن ضمن برخورداری از توجیه اقتصادی، میزان بهره‌وری را نیز در کنار حجم تولید فولاد افزایش دهند.
از زمان اعلام خبر مربوط به وضع عوارض بر صادرات سنگ‌آهن اظهارنظرهای متفاوتی از سوی کارشناسان و فعالان حوزه فولاد و سنگ‌آهن مطرح شده است. جدا از اینکه آیا حمایت از صادرات سنگ‌آهن در شرایطی که تامین مواد اولیه واحدهای فولادسازی در محدودیت‌های وارداتی به بزرگ‌ترین دغدغه این صنعت تبدیل شده، اقدامی صحیح است یا خیر، این سوال مطرح می‌شود که آیا اصولا به غیر از فولادسازان دولتی که در حال حاضر امکان استفاده و بهره‌برداری کامل از معادن سنگ‌آهن را دارند، در صورت عدم صادرات سنگ‌آهن آیا واحدهای فولادسازی بخش خصوصی توان برداشت این مقدار منابع را دارند یا خیر.
این موضوع که برخلاف پیش‌بینی‌های صورت گرفته در برنامه چهارم توسعه نه تنها ظرفیت تولید فولاد افزایش نیافته بلکه حتی صنایع وابسته نیز به میزانی که تولید فولاد رشد نداشته، امری مسلم و بدیهی است ضمن اینکه بیشتر فولاد سازان خصوصی نیز طی این مدت توان خود را در حوزه فعالیت و بهره‌برداری از صنعت سنگ‌آهن بالا نبرده‌اند. از این‌رو مخالفان وضع عوارض صادراتی سنگ‌آهن معتقدند با توجه به نوع کالای صادراتی و توان پایین واحدهای خصوصی در برداشت از سنگ آهن، دلیلی برای جلوگیری از صادرات این کالا وجود ندارد به خصوص که محدود کردن تولید کنندگان سنگ‌آهن به فروش در بازار داخلی، توان آنها را به حداقل می‌رساند.
محمود اسلامیان کارشناس بازار فولاد با تاکید بر اینکه فعالیت بخش خصوصی در حوزه صنعت سنگ‌آهن در سال‌های اخیر به اندازه تولید فولاد رشد لازم را نداشته در این خصوص می‌گوید: راه‌اندازی خط تولید سنگ‌آهن کنسانتره به سرمایه و زمان زیادی احتیاج دارد، اما اگر دولت بتواند با سرعت زیادی با هلدینگ‌های بزرگ قرارداد بسته و مجوز بهره‌برداری بدهد می‌تواند از بحران کمبود سنگ‌آهن کنسانتره که در ۳ تا ۴ سال آینده با آن برخورد خواهیم کرد جلوگیری کند.
وی معتقد است به جای واردات گندله باید این توان در داخل کشور ایجاد شود که از 5 میلیارد تن ذخیره سنگ‌آهن در کشور استفاده کنیم، اما موضوع این است که اعتراض‌هایی که به صادرات سنگ‌آهن می‌شود منطقی نیست چون سنگ‌آهنی که در حال حاضر در واحدهای فولادی مصرف می‌شود کنسانتره است و سنگ‌آهن صادراتی دانه‌بندی است و بالارفتن میزان صادرات ربطی به تولید فولاد داخلی ندارد و به همین دلیل نباید عوارضی روی آن تعیین می‌شد چرا که سنگ‌آهنی که صادر می‌شود مازاد تولید است.
بسیاری از کارشناسان تصمیمی را که در خصوص سنگ‌آهن و عوارض صادرات گرفته شده عامل ناامنی فضای کسب و کار می‌دانند چرا که تولیدکننده‌های سنگ‌آهن را مجبور می‌کند به هر قیمتی که مورد نظر خریدار است کالای خود را بفروشند که این موضوع به طور کلی قدرت چانه زنی فروشنده‌های سنگ‌آهن را کاهش می‌دهد. این کارشناس بازار یکی از راه‌های شفافیت بازار را برای اینکه نه فروشنده سنگ‌آهن و نه خریدار ضربه ببیند، عرضه در بورس می‌داند و تنها راه شفاف‌سازی این بازار را همین موضوع می‌داند.
به نظر وی در حال حاضر اگر چه واحدهای خصوصی توان کمی در تولید دارند، اما در عین حال 7 تا 8 واحد فولادسازی هستند که توان فعالیت در حوزه برداشت کالا از معادن سنگ‌آهن را دارند.
رضا زائر حیدری یکی دیگر از کارشناسان بازار نیز با اشاره به اینکه در بیشتر کشورهای دنیا هم فولاد تولید می‌شود و هم سنگ‌آهن صادر می‌شود معتقد است این دو موضوع با یکدیگر تناقض ندارند و حتی افزایش صادرات باعث می‌شود سرمایه‌ها بیشتر شده و به توسعه صنعت سنگ‌آهن کمک می‌کند.
ارسال نظر