تلاش‌های دو سه ساله بورس کالا و سازمان بورس برای طراحی شاخص این بورس هنوز به نتیجه نرسیده و با وجود اینکه چند ماه است گزارش نهایی بورس کالا به سازمان بورس ارسال شده، ولی هنوز پاسخی دریافت نکرده است. بورس فلزات ایران در شهریور ماه سال ۸۲ و پس از آن نیز بورس کالای کشاورزی در شهریور ماه سال ۸۳ شروع به فعالیت کرد و پس از آن بر اساس قانون جدید بازار اوراق بهادار و مصوبه شورای عالی بورس در آذر ماه سال ۸۵ موجبات تشکیل شرکت بورس کالای ایران با ادغام بورس فلزات و کشاورزی فراهم شد. بورس کالای ایران پس از پذیره‌نویسی سهام، ابتدای مهر سال ۸۶ شروع به فعالیت کرد، از سال ۸۷ معاملات آتی راه‌اندازی شد و در حال حاضر بورس کالا در حوزه‌های فرآورده‌های نفتی و پتروشیمی، فلزات، قرارداد‌های آتی و کشاورزی فعالیت می‌کند. با ورود و عرضه اکثر کالاها در رینگ‌های مختلف تهیه شاخص به عنوان دماسنج اقتصاد نشان‌‌دهنده وضعیت معاملات و سمت و سوی آن برای هر بورسی لازم و ضروری است و این ضرورت در بورس کالا نیز احساس می‌شود. با وجود شاخص است که سیاستمداران با مشاهده صعود یا سقوط شاخص تصمیمات جدیدی را اتخاذ و در صورت لزوم در قوانین تغییر یا قوانین جدیدی وضع کنند، همچنین مسوولان با مشاهده روند شاخص به دنبال دریافت دلیل آن وضعیت خواهند بود. کارشناسان معتقدند با آغاز فعالیت معاملات آتی در بورس کالا ضرورت محاسبه شاخص بیش از پیش به منظور راهنمایی و هدایت خریداران احساس شد، با همه این تلاش‌ها که برای راه‌اندازی بورس کالا انجام شد و پس از شروع معاملات، مسوولان این شرکت به دنبال طراحی یک شاخص برای این بورس بودند.پیگیری‌های بورس کالا ادامه داشت تا اینکه طرح اولیه شاخص بورس کالا تهیه و به کمیته شاخص ارائه شد. طی جلسات این کمیته برخی نکات مطرح شد تا بورس کالا آن را اعمال کند، با توجه به کش و قوس‌هایی که در این مسیر ایجاد شد برخی معتقد بودند به این زودی‌ها تعیین شاخص برای بورس کالا به نتیجه نمی‌رسد.

در اواخر خرداد ماه سال ۸۹ پس از پیگیری‌هایی که از سوی سازمان بورس و بورس کالای ایران از دو سال پیش برای تعیین شاخص این شرکت انجام شده بود، این پیشنهادات اعمال و به کمیته شاخص سازمان بورس ارسال شد و قرار بود همان هفته کمیته شاخص تشکیل جلسه دهد، تا پس از بررسی در کمیته شاخص، این طرح به هیات مدیره سازمان و برای تصویب نهایی به شورای عالی بورس فرستاده شود.

بر اساس خبرها در ۲۰ مرداد ماه سالی که گذشت کمیته موافقت کلی خود را با طرح‌هایی که برای شاخص در جلسه مطرح شده بود اعلام کرد و قرار شد بورس کالا گزارش نهایی برای شاخص بورس کالا را به هیات مدیره ارسال و پس از تایید آنها، نتیجه آن برای تصویب نهایی به شورای عالی بورس اعلام شود. بورس کالا اعلام کرد این گزارش را تا یک ماه آینده یعنی در مهر ماه آماده و در اختیار هیات مدیره سازمان بورس قرار می‌دهد هر چند در آخرین جلسه کمیته شاخص برخی موارد در خصوص تعیین شاخص برای فولادی‌ها مطرح شد، به همین منظور بورس کالا یک ماه زمان برای اعمال این پیشنهادات در گزارش نهایی نیاز داشت.

با این تفاسیر حداقل ۴ ماه از ارسال گزارش نهایی شاخص به سازمان بورس می‌گذرد، اما هنوز تکلیف شاخص بورس کالا مشخص نیست، مسوولان بورس کالا از نتیجه آن بی‌خبرند و اعلام می‌کنند: گزارش در اختیار سازمان بورس است و مسوولان سازمان بورس نیز به این نکته اکتفا کردند که وضعیت شاخص بورس کالا نسبت به چند ماه گذشته تغییری نکرده و در انتظار تصمیم هیات‌مدیره سازمان بورس هستند.

این تعلل‌ها در حالی است که وقتی یک بورس علمی باشد شاخص می‌تواند نمایانگر واقعیت بازار باشد، آیا تعللی که در تعیین شاخص بورس کالا پس از پیگیری یک ساله سازمان بورس برای بررسی طرح‌های بورس کالا و برگزاری جلسات متعدد به منظور تعیین شاخص برای این بورس بود، به این دلیل است که هنوز پایه‌های اصلی برای این کار وجود ندارد؟ آیا شاخصی در بورس اوراق بهادار است که همیشه واقعیت بازار را نشان ‌دهد یا اینکه در برخی مواقع وجود حباب را در رشد خود نشان ‌دهد؟ بعید است کسی بتواند وجود حباب را برای بورس اوراق بهادار در برخی مواقع انکار کند. با وجود این انتقادات، مسوولان حق دارند به دنبال طراحی شاخصی باشند که کمترین ایراد در آن وجود داشته باشد؛ ولی باید پذیرفت با در نظر گرفتن همه جوانب نباید مبنا را بر ایراد و اشکال گذاشت. در نهایت با همه این اوصاف، وجود شاخص برای هر بورسی به دلیل اینکه آینه اقتصاد هر کشور به شمار می‌رود، یک ضرورت است و باید مسوولان مربوطه هرچه سریع‌تر تکلیف شاخص بورس کالا را مشخص کنند تا همه بدانند اگر تعیین شاخص برای بورس کالا از ملزومات است پس هر چه سریع‌تر برای عملیاتی شدن آن تلاش کنند و اگر در حال حاضر با شرایط فعلی بازار، داشتن برای بورس کالا یک ضرورت محسوب نمی‌شود، اعلام کنند تا همه تکلیف خود را بدانند.

منبع: خبرگزاری فارس