محسن پروان

بخش نخست

پس از آنکه در سال ۸۷ خبر معامله بلوک ۵/۳۰ درصدی فولاد خوزستان منتشر شد، فعالان صنعت فولاد ورود بخش خصوصی را به عرصه استخراجی فولاد با چشم اندازی مثبت ارزیابی کردند، اما... پس از گذشت مدتی از این معامله بزرگ که بعدها دومین معامله بزرگ تاریخ بورس لقب گرفت حرف و حدیث‌های زیادی پیرامون این دادوستد ایجاد شد، از جمله عدم حضور جابریان یا نماینده او در هیات‌مدیره فولاد خوزستان که بیشتر عجیب بود تا قابل باور و از طرف دیگر رکود صنعت فولاد به خاطر بحران جهانی اقتصاد طرفین این معامله را وارد بازی تازه‌ای کرد، بازی که در نهایت منجر به ابطال این خرید تاریخی صنعت فولاد شد و بار دیگر فولاد خوزستان به دولت پیوست و پرونده بزرگ‌ترین خریدار حقیقی بورس بایگانی شد. اما در این بین چند اتفاق مهم روی خواهد داد:

۱ - سلب اعتماد سرمایه‌گذاران حقیقی به ورود به عرصه دادوستد‌های بزرگ آتی بورس که این موضوع بی‌تردید تاثیر فراوان بر معاملات آتی خواهد گذاشت؛ چرا که با ابطال این معامله به نفع جابریان دولت نشان داد تا پای ابطال در برابر ورود سهامداران حقیقی به هیات‌مدیره خواهد ایستاد.

۲ - سلب اعتماد بخش خصوصی از صنعت فولاد، در سال‌های گذشته همواره بخش خصوصی صرفا وارد بخش‌های پایانی یا اصطلاحا نوردی فولاد شده است و با تاسیس کارگاه‌های کوچک نورد مقاطع طویل پا به عرصه فولادسازی گذاشته‌اند و این برای اولین بار بود که بخش خصوصی عملا فولادسازی را تجربه کرد و با ورود به بخش استخراجی تلاش نمود تا بخشی از تولید فولاد خام را در کشور به‌دست گیرد که آن هم با شکست این معامله به شکست حتمی محکوم شد.

اگر بخواهیم درست به این موضوع نگاه کنیم می‌توان گفت که به راستی این معامله بازی باخت-باخت بوده است و طرفین معامله دچار زیان هنگفت شده‌اند، اما بازنده اصلی این ماجرا بی‌تردید صنعت فولاد کشور است چرا که در سال‌های گذشته دولت نشان داده است که فولادساز خوبی نیست یا به تعبیر بهتر دولت تاجر خوبی نیست اگر به آمار رشد صنعت فولاد در دنیا نگاهی کنیم این موضوع را بهتر درک خواهیم کرد.

تولید فولاد در دنیا در سال ۲۰۰۵ به میزان ۹/۱۱۴۱ میلیون تن بوده است که در سال ۲۰۰۹ جهان توانسته است با رشد ۱۸۵ میلیون تنی به رقم ۱۳۲۶ میلیون تن در سال دست یابد که سهم توسعه صنعت فولاد ایران در این سال‌ها تنها ۲/۱ میلون تن بوده است؛ یعنی از تولید ۶/۹ میلیون تن در سال ۲۰۰۵ به تولید ۸/۱۰ میلیون تن دست یافته است این در شرایطی است که ایران به خاطر دسترسی آسان به منابعی چون سنگ‌آهن، انرژی ارزان یکی از بهترین مناطق دنیا برای تولید فولاد است.