دنیای‌اقتصاد بررسی کرد
دلایل محدودیت مبادلات فولاد در بورس کالا
گروه بورس کالا- منیژه حیاتی، همزمان با روند رو به رشد قیمت فولاد در فروردین ماه و بروز شرایطی که از سوی برخی به التهاب بازار تعبیر شد، عرضه‌کننده‌ها اخیرا اقدام به اجرای مقررات جدیدی در بورس کالا کردند که موجب اعتراض تعداد زیادی از خریداران و به خصوص کارگزاران شد. اگرچه قاعدتا کاهش قابل توجه مشتری‌های بورس و کارگزاران علت اصلی این اعتراضات بوده اما بیشترین موردی که حاضران تالار بورس کالا نسبت به آن اعتراض داشتند، مغایرت این شروط با اصول کشف آزادانه قیمت‌ها در بورس و اقتصاد آزاد است.
اظهارات اصلی این افراد بر حول این موضوع است که در بورس کالا که همیشه جایگاه معاملات عمده بوده، محدودیت خرید ۱۰۰ تنی منطقی به نظر نمی‌رسد و یا اینکه معتقدند محدود کردن فروش کالا به افرادی که پروانه تولید دارند، خود موجب رانت زیادی در بازار می‌شود.
هرچند با کاهش روند رو به رشد قیمت محصولات فولادی در بازار، ذوب‌آهن اصفهان این شروط را در دو هفته اخیر از لیست عرضه‌های خود برداشت، اما فولاد مبارکه در عرضه‌های روز چهارشنبه هفته گذشته مجددا این محدودیت‌ها را اجرا کرد.
اما سوالی که در این میان به ذهن می‌رسد، این است که در شرایطی که حتی ناظر بورس نیز از اجرای برخی از این محدودیت‌ها خصوصا بحث فروش به پروانه‌داران ابراز نارضایتی کرده و اعتراضات کارگزاران را بجا می‌داند، تحت چه شرایطی و با چه توجیهی عرضه‌کننده می‌تواند مقررات خود را به اجرا بگذارد؟ از این‌رو به نظر می‌رسد تنها عاملی که اجرای این شروط در بورس را تداوم بخشیده، اصرار وزارت صنایع و معادن بر عدم افزایش قیمت‌ها در بورس کالا و به تبع آن رشد قیمت‌های بازار آزاد بوده است. هرچند در نهایت این امر باعث شده تا هم بورس و هم سازمان بورس، این وضعیت را تنها به مبارکه نسبت بدهند.
لازم به ذکر است طبق گفته شمس‌آبادی، مدیر فروش فولاد مبارکه با توجه به اینکه از تاریخ ۱۲ اسفندماه سال گذشته وزارت صنایع طی نامه‌ای از فولاد مبارکه خواسته تا اتمام تقاضای کاذب در بازار این محدودیت‌ها را به کار ببندد از این‌رو تا ابلاغ دستور جدید این وزارتخانه، محدودیت‌های مذکور در عرضه‌های این شرکت ادامه خواهد داشت.
سازمان بورس، فروش محدودیت‌دار را قبول ندارد
اگرچه این شروط به شرکت مبارکه به صورت رسمی ابلاغ شده اما در عین حال نمی‌توان نسبت به مغایرتی که با اصول بورس دارد بی‌تفاوت بود، به طوری‌که برخورد مسوولان بورس با این موضوع را نیز متناقض با یکدیگر نشان می‌دهد. برای مثال در حالی که بورس کالا اجرای این محدودیت‌ها را به عهده عرضه‌کننده گذاشته اما در عین حال سازمان بورس اجرای برخی از آنها از جمله فروش به پروانه دارها را قبول ندارد.
در همین خصوص محمود خواجه نصیر رییس اداره امور بورس‌های سازمان بورس اوراق بهادار در گفت‌وگو با دنیای‌اقتصاد با بیان این مطلب که سازمان بورس اوراق بهادار، محدودیت فروش کالا به پروانه‌داران را قبول ندارد، گفت: سازمان بورس، مشخصا به بورس کالا تاکید کرده که این محدودیت را قبول نمی‌کند چرا که بر اساس اصول بورس، قیمت‌ها تنها در شرایطی که معاملات آزادانه و بدون محدودیت باشد به صورت شفاف کشف می‌شود.
وی در خصوص دیگر محدودیت‌های اجرا شده در بورس گفت: در مورد واریز ۱۰۰ درصدی وجه تضمین خرید، سال گذشته کارگزاران پیشنهاد واریز۱۰۰ درصدی را برای کم شدن ریسک معاملاتشان دادند. وی در خصوص اعلام دیرهنگام عرضه‌ها در بورس که واریز ۱۰۰ درصد را برای کارگزاران سخت تر می‌کند، خاطرنشان ساخت: با توجه به اینکه تقریبا همه معامله‌گران از عرضه‌های بورس و اینکه برای مثال در روزهای دوشنبه فولاد مبارکه عرضه دارد، اطلاع دارند، به نظر نمی‌رسد این موضوع چندان بر عملکرد کارگزاران تاثیر داشته باشد.
وی همچنین در خصوص عرضه‌های ۱۰۰ تنی در بورس گفت: معمولا در شرایطی که تقاضا از عرضه فزونی می‌گیرد، این محدودیت‌ها به صورت مقطعی در نظر گرفته می‌شود.
وی در خصوص اینکه برخی از کارگزاران برای عرضه‌های هفته گذشته خریدهای پروژه‌ای و عمده داشتند، گفت: این محدودیت‌ها می‌تواند با نظر ناظر تالار حذف شده یا تغییر کند.
وی در خصوص تدوین مقررات جدید ثبت سفارشات در اتاق پایاپای گفت: اما در عین حال این آیین‌نامه جدید که در حال بررسی است می‌تواند در نهایت، به ثبت مشخصات خریداران و کاهش سیستماتیک تقاضاهای کاذب کمک کرده و نیاز به مقررات مقطعی را در بورس کالا از بین ببرد.
اما وی در عین حال اعلام کرد با وجود اینکه برخی از این محدودیت‌ها همچون ۱۰۰ تن در برخی موارد ضروری است، اما سازمان بورس قائل به هیچ محدودیتی نیست و اعتقاد سازمان بر این است که اجرای محدودیت‌هایی که با ذات بورس مغایرت دارد، در درازمدت به نفع صنعت، تولید و بورس نخواهد بود.
اجرای مدت دار محدودیت‌ها به بازار آسیب می‌زند
در همین راستا شهیدی تبار یکی از اعضای هیات‌مدیره بورس کالا در خصوص این محدودیت‌ها گفت: اصولا هر زمانی که احساس شود برخی از شرایط بورس کالا استفاده کرده و قصد افزایش قیمت‌ها را دارند، بورس می‌تواند از برخی ابزار استفاده کند؛ از جمله بحث فروش به پروانه‌داران که مبارکه با اختیار خود این محدودیت را اجرا کرده و هر زمان نیز که احساس کند احتیاجی به ادامه آن نیست این محدودیت را حذف می‌کند.
وی در خصوص واریز ۱۰۰ درصدی وجه تضمین نیز گفت: در مورد این محدودیت نیز بورس کالا برای اینکه تقاضای برخی سودجویان را در مورد کالاهایی که خریداران مشخصی دارد خنثی کند می‌تواند از آن استفاده کند که درصد آنرا نیز بر اساس همین شرایط تغییر خواهیم داد. اما وی نیز اجرای این محدودیت‌ها را به خصوص درمورد فروش به پروانه‌داران عامل برخی بهره‌برداری‌های نادرست از جمله خرید و فروش پروانه در بازار عنوان کرده و گفت: از این رو طی مکاتباتی که با مبارکه داشتیم از این شرکت در خواست کردیم تا حتی‌الامکان این محدودیت‌ها را با توجه به شرایط بازار و با ظرافت زیاد اجرا کند تا امکان سوءاستفاده را از بین ببرد. وی گفت: اما در هر صورت ما معتقدیم بورس همانطور که باید از ایجاد محدودیت برای یک عده و بروز رانت جلوگیری کند باید امکان استفاده از بورس در شرایط التهاب را نیز در نظر بگیرد، از این‌رو در این مورد ممانعتی برای مبارکه ایجاد نکردیم.
ارسال نظر