ابراز نگرانی فولادسازان از انحصار 70 درصدی در بازار سنگ‌آهن

در پی انتشار خبر افزایش ۹۰ درصدی قیمت محصولات شرکت واله انجمن جهانی فولاد در تازه‌ترین گزارش خود از فضای انحصاری موجود در بازار جهانی سنگ‌آهن ابراز نگرانی کرد. رییس این انجمن اعلام کرد که روند معاملات و قراردادهای سنگ‌آهن باید بر اساس مقررات سازمان تجارت جهانی بررسی شود؛ چراکه این قراردادها به روند بازسازی اقتصاد بحران‌زده دنیا لطمه وارد می‌کند. این مجموعه از اتحادیه فولاد اروپا و تولیدکنندگان اتومبیل اروپا درخواست کرد که از انعقاد قراردادهای غیررقابتی پرهیز کنند. چند روز پیش شرکت واله برزیل از توافق خود با فولادسازان آسیایی برای افزایش ۹۰ درصدی قیمت محصولات خود خبر داده بود. خبری که به شدت صنایع فولادسازی و حتی خودروسازی جهان را شوکه و البته نگران کرد. گفته می‌شود اروپایی‌ها به شدت در مقابل این دو شرکت مقاومت کرده‌اند. اروپایی‌ها اذعان دارند که قراردادهای سبد یک ساله نواقصی دارد، ولی این قراردادها روابط میان مدت بین معدن کاران و فولاد‌سازان را تعریف می‌کند که بر اساس آن می‌توان سرمایه‌گذاری‌های میان مدت را طراحی کرد، ولی قراردادهای فصلی این امکان را به فولاد‌سازان و مصرف‌کنندگان نمی‌دهد. اما در هر صورت شرکت واله برزیل به مشتریان خود در اروپا اعلام کرده که برای سنگ‌آهن فاین تا ۸۵ درصد، برای لامپ ۱۰۵ درصد و گندله تا ۱۳۰ درصد افزایش قیمت اعمال خواهد کرد.این قیمت‌ها برای یک فصل اعلام شده است. بر این اساس برای ماه‌های آوریل، مه ‌و ژوئن (تا اواخر خرداد ماه جاری) هر تن سنگ‌آهن فاین ۷۶/۱۸۶ دلار و گندله ۸۳/۲۶۱ دلار هر تن فوب بنادر برزیل خواهد بود. طرف‌های آلمانی از این که امکان رقابت در خرید سنگ‌آهن نیست و قیمت اعلام شده عملا به خریداران اروپایی دیکته شده ناراضی هستند. برزیلی‌ها حتی برای شرکت تایسن کروپ که با آن‌ها یک پروژه مشترک فولادسازی دارد استثنا قائل نشده‌اند. تایسن کروپ شرکتی است که یک دهه قبل معادن سنگ‌آهن خود را در برزیل فروخت که امروز تاسف آن را می‌خورد. گفتنی است؛ طبق اعلام انجمن جهانی فولاد در سال ۲۰۰۸ میلادی شرکت واله برزیل با ۸/۳۲ درصد بیشترین سهم را در بازار جهانی سنگ‌آهن به خود اختصاص داده است. بعد از این شرکت نیز ریوتینتو با ۶/۱۸ و بی‌.اچ‌.پی بیلیتون با ۱/۱۷ درصد در رده‌های دوم و سوم قرار گرفتند. به این ترتیب در سال ۲۰۰۸ میلادی حدود ۵/۶۸ درصد از کل بازار جهانی سنگ‌آهن در اختیار سه شرکت واله، ریوتینتو و بی‌.اچ‌.پی بیلیتون بوده است. آمار همچنین نشان می‌دهد که در سال‌های ۲۰۰۶ و ۲۰۰۷ میلادی نیز به ترتیب ۳/۶۹ و ۲/۶۹ درصد از بازار جهانی سنگ‌آهن در اختیار سه شرکت فوق بوده است. سهم واله و ریوتینتو در بازار جهانی سنگ‌آهن در سال ۲۰۰۸ میلادی نسبت به سال ۲۰۰۷ با کاهش مواجه شده، اما سهم بی‌.اچ.‌پی بیلیتون افزایش یافته است.

احتمال افزایش ۱۰ درصدی قیمت سنگ‌آهن هند

از سوی دیگر با بسته شدن برخی معادن غیرقانونی در ایالت اوریسای هند، موجودی سنگ‌آهن خلوص‌های مربوط به قراردادهای سالانه با کمبود مواجه شده است. قیمت پایه سنگ‌آهن خلوص ۵/۶۳ درصد اخیرا پس از صادرات به چین ۱۵۷ دلار هر تن در بنادر این کشور بوده و انتظار می‌رود در آوریل به ۱۷۰ دلار هر تن برسد. هند سالانه ۱۰۰ میلیون تن سنگ‌آهن صادر می‌کند. این افزایش قیمت که به دلیل بهبود تقاضای کشور‌های توسعه یافته، تقاضای چین، هند و دیگر کشور‌های آسیایی در حال توسعه است علاوه بر ۳۰ درصد افزایشی است که از ابتدای سال رخ داده. همچنین کمبود جانشین سنگ‌آهن یعنی قراضه خرد شده نیز علت دیگر این افزایش قیمت است. برخی تجار هندی با خرید سنگ‌آهن از منابع مختلف از جمله معادن غیرقانونی و فروش آن به فولاد‌سازان در سراسر کشور موجب ضرردهی شرکت‌های معدنی کوچک‌تر شده‌اند. دولت چین نیز با بستن معادن غیرقانونی با آن‌ها برخورد کرد. این مساله موجب کاهش موجودی کلوخه (سنگ‌آهن ۵/۶۳ درصد و بالاتر) در کشور هند شد. نگرانی دیگری نیز وجود دارد از جمله این که وزارت صنایع هند مجددا پیشنهاد افزایش تعرفه صادرات سنگ‌آهن را از ۵ درصد به ۲۰ درصد مطرح کرده که قبلا وزارت بازرگانی و دارایی هند آن را رد کرده بودند. وزارت صنایع هند قصد دارد با محدود کردن صادرات سنگ‌آهن از تامین نیاز داخلی مطمئن گردد. در هر حال وزارت دارایی این کشور معتقد است که زمان مناسب چنین کاری فرا نرسیده، ولی وزارت صنایع این پیشنهاد را مجددا مطرح کرده است. برخی معتقدند که چنین کاری صادرات سنگ‌آهن هند را با شکست مواجه می‌سازد و شرکت‌های معدنی مجبور خواهند شد کار خود را تعطیل کنند. برخی شرکت‌های معدنی هندی در انتظار افزایش ۱۰ درصدی قیمت سنگ‌آهن از ماه آوریل هستند.