بررسی تحولات بازارهای جهانی نفت خام در هفته گذشته
چشم‌انداز جدید اقتصاد جهانی و افزایش قیمت نفت!
بهای نفت خام در بازارهای جهانی طی هفته گذشته (۲۵ سپتامبر الی ۲ اکتبر ۲۰۰۹) از یک روند افزایشی برخوردار بود.
بهای نفت خام در بازارهای جهانی طی هفته گذشته (۲۵ سپتامبر الی ۲ اکتبر ۲۰۰۹) از یک روند افزایشی برخوردار بود.
قیمت نفت خام WTI در بورس نایمکس (آتی‌های ماه اول)، به دلیل انتشار گزارش جدید صندوق بین‌المللی پول مبنی‌بر بهبود رشد اقتصاد جهانی در سال‌های 2009 و 2010، از حدود 95/65دلار در هر بشکه در تاریخ 25 سپتامبر به بیش از 6/69دلار در هر بشکه در تاریخ دو اکتبر افزایش یافت.
بر اساس چشم‌انداز جدید اقتصاد جهانی که توسط صندوق بین‌المللی پول در تاریخ ۲ اکتبر ۲۰۰۹ منتشر شده است، رشد اقتصادی جهان از ۳درصد در سال ۲۰۰۸ به ترتیب به ۱/۱-درصد و ۱/۳درصد در سال‌های ۲۰۰۹ و ۲۰۱۰ تغییر خواهد کرد. برآورد جدید صندوق بین‌المللی پول از چشم‌انداز اقتصاد جهانی برای سال‌های ۲۰۰۹ و ۲۰۱۰ به ترتیب به میزان ۳/۰ و ۶/۰درصد بالاتر از برآورد قبلی این سازمان در ماه جولای است. نرخ رشد اقتصادی کشورهای توسعه یافته نیز در سال‌های ۲۰۰۹ و ۲۰۱۰ به ترتیب به میزان ۴/۰ و ۷/۰ درصد بهبود یافته و به مقادیر ۴/۳- و ۳/۱ درصد افزایش خواهد یافت.
در این میان چشم‌انداز نرخ رشد اقتصادی کشورهای آمریکا، انگلیس و کانادا در سال ۲۰۰۹ به ترتیب به میزان ۱/۰، ۲/۰ و ۲/۰درصد کاهشی بوده و به مقادیر ۷/۲ -، ۴/۴ - و ۵/۲ -درصد خواهد رسید.
بیشترین افزایش در نرخ رشد اقتصادی این منطقه متعلق به کشور آلمان با 9/0درصد افزایش، خواهد بود. بیشترین کاهش در نرخ رشد اقتصادی نیز متعلق به کشور روسیه با 1درصد کاهش بوده و نرخ رشد اقتصادی این کشور در سال 2009 به 5/7 -درصد خواهد رسید.
از سوی دیگر، پس از انتشار ارقام اشتغال در آمریکا که تردیدها درباره بهبود شرایط اقتصادی این کشور را افزایش داده است، بهای نفت خام در معاملات روز جمعه (۲ اکتبر ۲۰۰۹) اندکی کاهش یافت. نرخ بیکاری در آمریکا در سپتامبر گذشته به بالاترین سطح خود از ژوئن ۱۹۸۳ تاکنون رسیده است. بنابر اعلام وزارت کار آمریکا، سطح اشتغال برخلاف انتظار بازار، ۲۶۳هزار نفر کاهش یافته و نرخ بیکاری در این کشور به ۸/۹درصد رسیده است. به‌طور کلی طی هفته مذکور اعلام کاهش نرخ رشد اقتصادی آمریکا در سال ۲۰۰۹ بر اساس گزارش جدید صندوق بین‌المللی پول، افزایش میزان بیکاری آمریکا در ماه سپتامبر، افزایش سطح ذخیره سازی‌های نفت خام و فرآورده‌های میان تقطیر آمریکا (معادل ۱/۳میلیون بشکه)، کاهش ارزش شاخص‌های بورس در بازارهای جهانی، کاهش میزان اعتماد مصرف‌کنندگان در ماه گذشته، نگرانی در خصوص کاهش میزان تقاضای نفت و نیز افزایش ارزش‌دلار از عوامل تضعیف‌کننده قیمت‌ها به شمار می‌روند.
بنابر اعلام تحلیلگران، پس از آن که شاخص اعتماد مصرف‌کنندگان در آمریکا از 5/54واحد در اوت گذشته به 1/53واحد در سپتامبر جاری کاهش یافت و بر اطلاعات مثبتی که در باره بخش مسکن این کشور منتشر شده بود، سایه افکند، بهای نفت خام در معاملات روز 29 سپتامبر نیز اندکی کاهش یافت. این ارقام کمتر از رقم پیش‌بینی شده در وال‌استریت به میزان 0/57واحد بود و نشان می‌داد که مصرف‌کنندگان ممکن است درباره از سرگیری مخارج خود که نشانه مهمی برای بهبود شرایط اقتصادی است، محتاط باشند.
همچنین دولت آمریکا برآورد خود از میزان تقاضای نفت ایالات‌متحده را در ماه جولای سال‌جاری به میزان ۴درصد کمتر از زمان مشابه سال قبل اعلام کرده است، به‌طوری‌که پایین‌ترین میزان طی ۱۳ سال گذشته به شمار می‌رود. واضح است در شرایطی که روند بهبود اقتصاد جهانی و آمریکا ادامه می‌یابد، این بهبود بر پایه‌هایی متزلزل بنا خواهد شد.
برخی تحلیلگران معتقدند در صورت وقوع هرگونه بحران احتمالی و کاهش میزان عرضه نفت از سوی یکی از اعضای سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک)، ظرفیت مازاد تولید این سازمان موجب کاهش تاثیر این بحران بر بهای نفت خواهد شد. در صورتی که بازار نفت با هر گونه شرایط غیرمنتظره‌ای روبه‌رو شود، ظرفیت مازاد تولید اوپک با حجمی بالغ‌بر 5میلیون بشکه در روز، از اعمال هر گونه تاثیر منفی بر قیمت‌های جهانی نفت جلوگیری خواهد کرد.
در پی بحران جهانی اقتصاد و به دنبال آن کاهش سطح تقاضای جهانی نفت خام و افزایش ظرفیت تولید نفت خام عربستان سعودی، ظرفیت مازاد تولید اعضای اوپک در سال‌جاری میلادی با افزایش چشمگیری روبه‌رو بوده است. حجم ظرفیت تولید دست نخورده عربستان سعودی به تنهایی در حدود چهار‌میلیون بشکه در روز یا معادل یک سوم ظرفیت تولید نفت این کشور است، بنابراین این کشور می‌تواند در صورت وقوع هر گونه اتفاق غیر منتظره و کاهش میزان صادرات نفت کشورهای تولید‌کننده، این کمبود را جبران کند. اجرای برنامه کاهش تولید اوپک خود یکی از عوامل افزایش ظرفیت مازاد تولید اعضای این سازمان بوده است. اعضای اوپک که حدود 40درصد عرضه نفت جهان را بر عهده دارند، سال گذشته در پی بحران جهانی اقتصاد و به دنبال آن کاهش تقاضای نفت، توافق کردند در سه مرحله سهمیه‌های تولیدی خود را در مجموع به میزان 2/4میلیون بشکه در روز کاهش داده و رقم آن را به 845/24میلیون بشکه در روز برسانند. این سازمان در آخرین نشست خود در تاریخ 10 سپتامبر 2009 سطح کنونی تولید را حفظ و بر پایبندی بیشتر اعضا بر سهمیه‌های تولید تاکید کرد. اعمال سهمیه‌بندی از سوی اوپک سبب بهبود قیمت نفت از
32دلار برای هر بشکه به 65 تا 75دلار شده است.
با وجود عرضه بیش از حد نفت خام و اشباع بازار، خوش‌بینی معامله‌گران به بروز نشانه‌هایی از بهبود شرایط اقتصاد جهانی و تقاضای نفت، سبب شده است بهای نفت از ابتدای ماه اوت تا کنون بین ۶۵ تا ۷۵دلار در هر بشکه در نوسان باشد تا زمانی که عوامل غیربنیادین و الگوهای جانبی به غیر از عرضه و تقاضا، تعیین‌کننده قیمت نفت باشند، این عوامل همچنان با قدرت عمل کرده و بهای نفت را تعیین خواهند کرد.
بر اساس آمار دبیرخانه سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک)، قیمت سبد نفتی اوپک طی هفته منتهی به 1 اکتبر2009، از حدود 64دلار در هر بشکه در تاریخ 25 سپتامبر به بیش از 7/67دلار در هر بشکه افزایش یافت. میانگین هفتگی بهای سبد نفتی اوپک در هفته منتهی به 1 اکتبر 2009 با 1دلار و 41 سنت کاهش نسبت به هفته پیش از آن به هر بشکه 65دلار و 39 سنت رسیده است، همچنین میانگین ماهانه بهای سبد نفتی اوپک طی ماه سپتامبر با 4دلار و 18 سنت کاهش نسبت به میانگین ماه اوت به هر بشکه 67دلار و 17 سنت رسیده است. میانگین بهای سبد نفتی اوپک در ماه اوت 2009 معادل 71دلار و 35 سنت در هر بشکه بود. سبد نفت خام اوپک در بردارنده 13 نوع نفت خام اعضای این سازمان شامل مخلوط الجزایر، گریسول آنگولا، اورینته اکوادور، میناس اندونزی، سنگین ایران، سبک بصره، صادراتی کویت، اس سیدر لیبی، سبک «بونی» نیجریه، مارین قطر، سبک عربی عربستان سعودی، موربان امارات و بی.سی.اف 17 ونزوئلا است.
میانگین بهای هر بشکه نفت خام صادراتی ایران با ۴دلار و ۴ سنت کاهش نسبت به هفته قبل (۲۲ سپتامبر ۲۰۰۹)، در روز ۲۹ سپتامبر ۲۰۰۹ به بشکه‌ای ۶۴دلار و ۱۹ سنت رسیده است. بر اساس آمارهای امور بین‌الملل شرکت ملی نفت ایران، میانگین وزنی بهای هر بشکه نفت خام سبک ایران به مقصدهای مختلف در روز سه شنبه (۲۹ سپتامبر ۲۰۰۹) ۶۴دلار و ۶۷ سنت بود و همین رقم برای نفت خام سنگین در سطح ۶۳دلار و ۸۶ سنت قرار داشت، همچنین قیمت هر بشکه نفت خام سبک ایران به بازار آفریقای جنوبی ۶۲دلار و ۹۴ سنت و هر بشکه نفت خام سنگین ایران به این بازار ۶۲دلار و ۵۴ سنت گزارش شده است. هر بشکه نفت خام سبک ایران در بازار آسیا ۶۵دلار و ۳۱ سنت، شمال غربی اروپا ۶۳دلار و ۷۲ سنت و در بازار مدیترانه ۶۳دلار و ۲۹ سنت معامله شده است. هر بشکه نفت خام سنگین ایران نیز در بازار آسیا ۶۴دلار و ۱۰ سنت، شمال غربی اروپا ۶۳دلار و ۳۳ سنت و در بازار مدیترانه ۶۲دلار و ۷۹ سنت به فروش رسیده است.
میزان تولید نفت خام آمریکا طی دوره 18 سپتامبر الی 25 سپتامبر 2009 به میزان 75هزار بشکه در روز افزایش یافته و در سطح 375/5میلیون بشکه در روز قرار گرفته است و معادل 536/1میلیون بشکه در روز بیشتر از میزان مشابه سال قبل در تاریخ 26 سپتامبر 2008 می‌باشد. در همین زمان میزان واردات نفت خام آمریکا از 794/9میلیون بشکه در روز به 533/9میلیون بشکه در روز (معادل 261هزار بشکه در روز) کاهش یافته است که به میزان 544هزار بشکه در روز بیشتر از میزان مشابه سال قبل است.
پیش‌بینی قیمت
در هفته گذشته، ماه سپتامبر به پایان رسید و در آخرین روز ماه قیمت نفت به شدت افزایش یافت؛ به طوری که در مجموع قیمت بسته شده کمی بالاتر از قیمت باز شده قرار گرفت که دلالت بر ادامه روند افزایشی دارد. البته قابل ذکر است که قیمت بسته شده در مقایسه با ماه‌های گذشته بالاتر نبود به این معنی که هنوز بازار منتظر اطلاعات بیشتری برای ادامه روند است. از آنجا که قیمت‌های بسته شده در بازار بورس علایم مهمی را صادر می‌کند، بورس‌بازان نقش مهمی را در آخرین زمان انجام معاملات بازی می‌کنند. به هر حال از اطلاعات منتشر شده در ماه سپتامبر چنین بر می‌آید که بازار روند افزایشی را برای قیمت نفت تشخیص می‌دهد. از طرف دیگر این پنجمین‌ماه است که قیمت در این سطح بسته می‌شود و بازار منتظر اخبار بهتری از وضعیت اقتصادی است تا بتواند ادامه مسیر افزایشی را شروع کند. در ابتدای هفته با توجه به اینکه قیمت در سطح 66دلار با حمایت روبه‌رو بود روند افزایشی پیش گرفت که در این میان احتمال افزایش پیش‌بینی صندوق بین‌المللی از رشد اقتصادی به آن کمک کرد که در نهایت نیز گزارش منتشر شده آن را تایید نمود. البته سطح 71دلار مانع افزایش بیشتر شد که همراه با
انتشار آمار افزایش ذخیره‌سازی‌های نفت‌خام آمریکا بود.
در هفته جاری اولین حمایت در ۶۸ و دومین در سطح ۶۶دلار پدیدار خواهد شد. اولین مقاومت در روند افزایشی ۷۲ و سپس ۷۴ دلار است. قیمت بسته شده در روز جمعه بالاتر از میانگین ۱۰۰ روزه است که به معنی تمایل بازار بر روند افزایشی است گرچه قیمت بسته شده در روز پنج‌شنبه و جمعه نشان از مقاومت زیاد در روند افزایشی دارد.
* کارشناسان ارشد اقتصاد انرژی
منبع: سایت موسسه مطالعات بین‌المللی انرژی (www.iies.org )
ارسال نظر