غلامعلی رحیمی - مهرزاد زمانی*
بهای نفت خام در بازارهای جهانی طی هفته گذشته (۱۳ اوت الی ۲۱ اوت ۲۰۰۹) از یک روند افزایشی برخوردار بود.

قیمت نفت خام WTI در بورس نایمکس (آتی‌های ماه اول)، ابتدا به دلیل نگرانی‌ها درباره بهبود شرایط اقتصاد جهانی، پایین بودن شاخص اعتماد مصرف کنندگان آمریکایی که چشم‌انداز تیره‌تر بهبود اقتصادی در این کشور و کاهش ارزش سهام در بازار وال استریت را در هفته منتهی به ۱۴ اوت به دنبال داشت و همچنین تقویت ارزش دلار در پایان هفته منتهی به ۱۴ اوت، از حدود ۸/۷۰ دلار در هر بشکه در تاریخ ۱۳ اوت به کمتر از ۶۷/۶۶ دلار در هر بشکه در تاریخ ۱۷ اوت کاهش یافت، ولی مجددا تا سطح ۹۵/۷۳ دلار در هر بشکه در تاریخ ۲۱ اوت افزایش یافت.
طی هفته مذکور، افزایش ارزش شاخص‌های بورس، کاهش ارزش دلار، تاکید اعضای اوپک مبنی بر عدم تغییر سطح تولید در نشست آتی این سازمان در تاریخ 9 سپتامبر 2009، کاهش شدید ذخایر نفت خام، بنزین و فرآورده‌های میان تقطیر آمریکا (معادل 2/11میلیون بشکه) و نیز افزایش تقاضای نفت خام آمریکا از عوامل تقویت‌کننده قیمت‌ها به شمار می‌روند.
همچنین بهبود بیش از انتظار عملکرد خرده فروشان آمریکا به افزایش قیمت‌های نفت کمک کرده است که خود نشانه‌ای از بهبود اعتماد مصرف‌کنندگان آمریکایی در هفته گذشته است.


در واقع کاهش غیرمنتظره حجم ذخیره‌سازی‌های نفت خام و فرآورده‌های نفتی آمریکا بیانگر بهبود تقاضای نفت بوده و این امر موجب تقویت قیمت نفت شده است. اگرچه این کاهش در ذخیره‌سازی‌ها عاملی حمایتی در افزایش قیمت نفت خام به حساب می‌آید، اما هنوز ذخیره‌سازی‌های نفت خام جهان در سطح بالایی قرار دارد و این امر مانعی برای افزایش بیشتر قیمت نفت به شمار می‌رود.بر اساس آمار دبیرخانه سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک)، قیمت سبد نفتی اوپک طی هفته منتهی به ۲۰ اوت ۲۰۰۹، ابتدا از حدود ۲۲/۷۲ دلار در هر بشکه در تاریخ ۱۳ اوت به کمتر از ۰۴/۶۸ دلار در هر بشکه در تاریخ ۱۷ اوت کاهش یافت، ولی مجددا تا سطح ۵۷/۷۲ دلار در هر بشکه افزایش یافت.میانگین هفتگی بهای سبد نفتی اوپک در هفته منتهی به ۲۰ اوت ۲۰۰۹ با یک‌ دلار و ۱۳ سنت کاهش نسبت به هفته پیش از آن به هر بشکه ۷۰ دلار و ۳۰ سنت رسیده است. همچنین میانگین ماهانه بهای سبد نفتی اوپک طی ماه اوت (تا ۲۰ اوت) با ۶ دلار و ۷۴ سنت افزایش نسبت به میانگین ماه جولای به هر بشکه ۷۱ دلار و ۳۳ سنت رسیده است.میانگین بهای سبد نفتی اوپک در ماه جولای ۲۰۰۹ معادل ۶۴ دلار و ۵۹ سنت در هر بشکه بود.
سبد نفت خام اوپک دربردارنده 13 نوع نفت خام اعضای این سازمان شامل مخلوط الجزایر، گریسول آنگولا، اورینته اکوادور، میناس اندونزی، سنگین ایران، سبک بصره، صادراتی کویت، اس ‌سیدر لیبی، سبک «بونی» نیجریه، مارین قطر، سبک عربی عربستان سعودی، موربان امارات و بی.سی.اف 17 ونزوئلا است.
میانگین بهای هر بشکه نفت خام صادراتی ایران با یک‌ دلار و ۵۵ سنت کاهش نسبت به هفته قبل (۱۰ اوت ۲۰۰۹)، در روز ۱۹ اوت ۲۰۰۹ به بشکه‌ای ۷۱ دلار و ۲۷ سنت رسیده است.
براساس آمارهای امور بین‌الملل شرکت ملی نفت ایران، میانگین وزنی بهای هر بشکه نفت خام سبک ایران به مقصدهای مختلف در روز چهارشنبه (19 اوت 2009) 71 دلار و 89 سنت بود و همین رقم برای نفت خام سنگین در سطح 70 دلار و 84 سنت قرار داشت.
همچنین قیمت هر بشکه نفت خام سبک ایران به بازار آفریقای جنوبی ۷۱ دلار و ۴۶ سنت و هر بشکه نفت خام سنگین ایران به این بازار ۷۱ دلار و یک سنت گزارش شده است.
هر بشکه نفت خام سبک ایران در بازار آسیا 72 دلار و 3 سنت، شمال غربی اروپا 72 دلار و 18 سنت و در بازار مدیترانه 70 دلار و 86 سنت معامله شده است. هر بشکه نفت خام سنگین ایران نیز در بازار آسیا 70 دلار و 57 سنت، شمال غربی اروپا 71 دلار و 74 سنت و در بازار مدیترانه 70 دلار و 21 سنت به فروش رسیده است.
میانگین بهای هر تن بنزین سوپر بدون سرب در بازار خلیج فارس با ۳۵ دلار و ۹ سنت کاهش نسبت به دو هفته قبل (۵ اوت ۲۰۰۹)، طی روز ۱۹ اوت ۲۰۰۹ در سطح ۶۶۷ دلار و ۱۰ سنت قرار گرفت.براساس آمارهای امور بین‌الملل شرکت ملی نفت ایران، هر تن بنزین سوپر بدون سرب در بازارهای مدیترانه ۶۸۳ دلار، شمال اروپا ۶۸۴ دلار، آمریکا ۷۶۸ دلار و ۸۱ سنت، ژاپن ۶۹۸ دلار و ۱۵ سنت و سنگاپور ۶۸۵ دلار و ۸۵ سنت معامله شده است.
هر تن نفتا در بازار خلیج فارس 614 دلار و 15 سنت، سوخت جت 600 دلار و 72 سنت، نفت گاز 563 دلار و 29 سنت، نفت کوره 421 دلار و 36 سنت، پروپان 523 دلار و 21 سنت و بوتان به قیمت 550 دلار و 13 سنت به فروش رسیده است.
قیمت نفت خام برنت دریای شمال نیز در بازار بورس لندن(ICE) برای تحویل در ماه اکتبر، ابتدا از حدود ۴۸/۷۳ دلار در هر بشکه در تاریخ ۱۳ اوت ۲۰۰۹ به کمتر از ۵۴/۷۰ دلار در هر بشکه در تاریخ ۱۷ اوت کاهش یافت، ولی مجددا تا سطح ۱۹/۷۴ دلار در هر بشکه در تاریخ ۲۱ اوت افزایش یافت.


پیش بینی قیمت
در روز اول هفته گذشته قیمت نفت همراه با کاهش شاخص‌های بورس آمریکا کاهش یافت، ولی در سطح 67 دلار با حمایت روبه‌رو شد. قیمت 67 دلار سطح برگشتی قیمت در این ماه است به‌طوری‌که قیمت با برخورد با آن برگشت می‌کند.
شاخص‌های بورس تا انتهای هفته روند افزایشی را ادامه دادند، لذا قیمت نفت نیز با پیروی از شرایط مناسب ایجاد شده روند فزاینده را طی کرد.
در این میان کاهش شدید ذخیره‌های نفت خام و بنزین نیز کمک شایانی به افزایش قیمت نفت کردند. از طرف دیگر در هفته گذشته افزایش قیمت نفت موجب کاهش ارزش دلار نیز شد.
افزایش قیمت نفت به نحوی صورت پذیرفت که مقاومت اول هفتگی در سطح ۵/۷۲ دلار نیز شکسته شد، ولی مقاومت ۵/۷۴ دلار هنوز پابرجا است. ذخیره‌سازی نفت خام آمریکا بیش از ۸‌میلیون کاهش یافت، البته در مقایسه با سال گذشته حجم ذخایر بسیار مناسب‌تر است ولی با توجه به روند فزاینده شاخص‌های بورس، کاهش در ذخیره‌سازی‌ها مسیر افزایشی برای قیمت نفت خام را فراهم آورد. رییس خزانه داری آمریکا در روز جمعه از نزدیک شدن به انتهای رکود صحبت کرد، البته برگشت به روند نرمال را طولانی و آهسته بیان نمود. این امر نیز چشم انداز مناسبی را از وضعیت اقتصادی آینده به ارمغان آورد. با توجه به اینکه اخبار منتشره در هفته گذشته جوانب مثبت رشد اقتصادی را در برداشت، چشم انداز مثبتی برای روند قیمت نفت در هفته جاری به همراه دارد. در مسیر افزایشی که قیمت نفت از هفته گذشته آغاز کرده است با مقاومت‌های ۷۴ و سپس ۷۶ دلار روبه‌رو است.
در مسیر کاهشی که قیمت در آن سطوح به ثبات می‌رسد قیمت‌های 72 و 70 دلار قرار دارد که به عنوان سطح حمایتی عمل می‌کنند.
*کارشناسان ارشد اقتصاد انرژی
منبع: سایت موسسه مطالعات بین‌المللی انرژی (www.iies.org)