در پی افزایش تعداد واسطه‌ها در بازار رخ داد
نوسان شدید بازار پتروشیمی
گروه بورس کالا - کتایون دارابی: معاملات رینگ پتروشیمی در بورس کالا از انتهای سال ۸۶ شروع شد؛ اما با گذشت یک سال و نیم از آن زمان هنوز مشکلات بسیاری گریبان‌گیر رینگ پتروشیمی است. بازار بی‌ثبات، نوسان قیمت‌ها، عرضه اندک و تقاضای زیاد بازار، وجود واسطه‌ها و کمبود کالاهای وارداتی در معاملات هر هفته پتروشیمی‌ها سبب شده است تا بازار پتروشیمی‌ها هیچ گاه به تعادل نرسد.
بر این اساس در معاملات روز سه‌شنبه نیز رینگ پتروشیمی با وجود اینکه عرضه‌های بازرگانی پتروشیمی افزایش داشت؛ اما تقاضای زیاد بازار سبب شد تا قیمت برخی از محصولات پتروشیمی در رقابت رشد کند. گریدهای مختلف پلی‌اتیلن سنگین بادی از آن دست محصولات بودند که ناظر تالار با ایجاد محدودیت برای خریداران سعی کرد بازار را متعادل کند.
در این روز پلی‌اتیلن سنگین بادی BL۳ پتروشیمی جم با نرخ ۱۰۸۹۵ریال و حجم ۱۰۰۱ تن عرضه شد که در رقابت رشد داشت و با قیمت ۱۴۰۰۰ریال خریداری شد. همچنین پلی‌اتیلن سنگین بادی ۰۰۳۵ پتروشیمی بندر امام با نرخ ۱۰۸۹۵ریال و حجم ۴۲۰۲ عرضه شد که در رقابت رشد داشت و با قیمت ۱۴۵۲۷ریال خریداری شد. رشد قیمت‌ها در این روز شامل گریدهای مختلف پلی‌اتیلن سنگین تزریقی نیز شد. در معاملات این روز پلی‌اتیلن سنگین تزریقی ۵۲۱۸ پتروشیمی تبریز با نرخ ۱۰۷۴۲ریال و حجم ۳۰۰تن عرضه شد که در رقابت رشد داشت و با قیمت ۱۱۷۴۲ریال خریداری شد. پلی‌اتیلن سنگین تزریقی ۶۰۵۰۵ پتروشیمی جم با نرخ ۱۰۷۴۲ریال و حجم ۳۸۵تن عرضه شد که در رقابت رشد داشت و با قیمت ۱۱۱۳۳ ریال خریداری شد و تنها پلی‌اتیلن سنگین تزریقی پتروشیمی جم با افزایش نرخ همراه نبود، این کالا با نرخ ۱۱۰۹۲ریال و حجم ۹۹تن عرضه شد که ۶۶تن از آن خریداری شد.در معاملات این روز تنها کالاهای اس‌پی‌آر دارای محدودیت خرید بود و مابقی محموله‌های پتروشیمی هیچ گونه محدودیت خریدی نداشتند.
انتقاد زیرمجموعه‌های وزارت صنایع‌ونفت از خرید با محدودیت
در معاملات هفته گذشته بورس کالا یک باره وجود برخی از محدودیت‌ها برای خرید کالاهای پتروشیمی از سوی ناظر تالار نادیده گرفته شد. این اتفاق سبب خوشحالی کارگزاران شد؛ چرا که بسیاری از آنها معتقدند که سقف گذاشتن برای خرید محموله‌های پتروشیمی تنها رانت‌خواری را افزایش می‌دهد و خریداران این محصولات را وادار می‌کند که بیرون از درهای تالار بورس کالا به دنبال خرید پروانه کسب باشند و تنها با هزینه اندک پروانه کسب بخرند.
محدودیت عامل قیمت‌سازی
یک فعال بازار در این باره به خبرنگار دنیای اقتصاد می‌گوید: در رینگ پتروشیمی عرضه و تقاضا هیچ گاه همخوانی نداشته است و به همین دلیل بورس موافق ایجاد محدودیت برای خریداران و مصرف‌کنندگان نیست؛ چرا که محدودیت‌ها در بورس کالا سبب قیمت‌سازی می‌شود.
اما باید به این نکته نیز اشاره کرد که عرضه‌کننده‌های محموله‌های پتروشیمی می‌توانند با توجه به قیمت جهانی کالاها و میزان عرضه‌ها برای خریداران شرط بگذارند. این دو موضوع سبب می‌شود که بورس کالا از طرف خریداران، کارگزاران، بازرگانی پتروشیمی و زیرمجموعه‌های آنها تحت‌فشار قرار گیرد، همچنین شناخت بازار و زیرساخت‌های آن در رینگ پتروشیمی زمان‌بر است، به همین دلیل فروش کالاهای پتروشیمی در بورس کالا با مشکلاتی همراه است.
وی به زیر مجموعه‌های وزارت صنایع و نفت اشاره می‌کند و می‌گوید: انتقاد آنها از توزیع کالاهای پتروشیمی که دارای محدودیت هستند نیز برای بورس کالا دردسرساز شده است؛ چرا که این زیر مجموعه‌ها که تا به حال از کالاهای یارانه‌ای دولت استفاده می‌کردند، می‌خواهند همان کالاها را با همان قیمت از بورس خریداری کنند، اما آنها قادر به رقابت با دیگر خریداران نیستند و به همین دلیل نمی‌توانند از بورس خرید کنند و در نتیجه از توزیع محموله‌های دارای محدودیت انتقاد می‌کنند.
خریدوفروش پروانه تولید
غفاری، مدیر تالارهای بورس که با ایجاد محدودیت در بورس کالا هم موافق است و هم مخالف، در این باره می‌گوید: درخواست ارائه پروانه از خریداران سبب شده است که بسیاری از خریداران محموله‌های پتروشیمی بازار دیگری را برای خرید پروانه در پشت درهای بورس کالا ایجاد کنند که این اقدام آنها سبب رانت‌خواری می‌شود.
اما محدودیت برای حلال‌ها که به تازگی وارد بورس کالا شده‌اند در بازه زمانی یک یا دو هفته نیاز است؛ چرا که تولید‌کننده‌ها را برای خرید از بورس حرفه‌ای می‌کند. همچنین محدودیت خرید در بورس کالا از انحصار کالاها جلوگیری می‌کند؛ چرا که خرید کالاها توسط یک نفر سبب می‌شود نرخ غیرواقعی به بازار تحمیل شود. یک فعال اقتصادی نیز در این باره می‌گوید: محدودیت خرید تنها فلسفه وجودی بورس کالا را زیر سوال می‌برد؛ چرا که کارگزاران و خریداران می‌دانند که چگونه باید از این تله بیرون بیایند و از بورس کالا خرید کنند. شواهد نیز این موضوع را ثابت می‌کند؛ چرا که در معاملات روز دوشنبه یکی از محموله‌های پتروشیمی با وجود داشتن محدودیت، توسط یک فرد و با یک قیمت خریداری شده است.
سرازیر شدن سودهای کلان به جیب واسطه‌ها
عرضه اندک و تقاضای زیاد بازار از دیگر مشکلات بورس کالا است که در این روزها سبب نگرانی مصرف‌کنندگان شده است.
بسیاری از کارگزارن و ناظران تالار معتقدند که عرضه و تقاضا در بورس کالا همخوانی ندارد؛ اما یکی از فعالان بازار که به شدت با این موضوع مخالف است، در این باره می‌گوید: عرضه و تقاضا در بورس کالا متعادل است و اگر این موضوع که عرضه‌ها اندک است صحت داشت، بازرگانی پتروشیمی سعی می‌کرد
تا از طریق واردات کالا تقاضای بازار را پاسخ بدهد، همان‌طور که سود کاستیک به بازار تزریق شد.
باید به این نکته اشاره کرد که مقداری از تقاضای بازار کاذب است؛ چرا که ظرفیت واقعی مشتری‌هایی که مصرف‌کننده هستند، مشخص نیست و به همین دلیل واسطه‌های بسیاری در بورس کالا فعالیت می‌کنند، آنها یک تقاضای ۲۰۰ تنی را در بورس به تقاضایی ۱۰۰۰ تنی تبدیل می‌کنند.
وی به نبود آماری در خصوص خریداران واقعی اشاره می‌کند و می‌گوید: اگر وزارت صنایع با مطالعه و آمارگیری اقدام به شناخت خریداران و میزان تقاضای واقعی بازار بکند، می‌توان دست واسطه‌هایی را که سودهای کلان به جیب می‌زنند را کوتاه کرد.
این فعال بازار همچنین به عدم ورود
صنایع پایین‌دستی به بورس کالا اشاره می‌کند و می‌گوید آنها نیز سبب می‌شوند تا واسطه‌های بیشتری وارد بورس کالا بشوند؛ چرا که آنها حاضر نیستند به خاطر کدگیری و پرداخت مالیات شخصا از بورس کالا خرید کنند.
ارسال نظر