تعیین قیمت‌ها در بازار فلزات پایه تابع چه منطقی است؟
دلار با قیمت پایه شانگهای؟
مرحله دوم که با مداخله بورس در تعیین قیمت‌ها آغاز شد، به همراه برخوردهای امنیتی و بازرسی‌ها از انبارهای تجار و فعالان بازار و دستکاری قیمت‌ها با روند کاهشی قیمت‌ها همراه شد. در این مرحله اتفاق دیگری در بازار افتاد و آن محدودیت‌های فروش فلزات در بازار آزاد و احتیاط تجار از خرید و فروش فلزات بود. طبیعتا در این شرایط هزینه‌های تجارت در عرصه فلزات افزایش یافتند؛ چراکه بسیاری از تجار که در دوره گرانی کالا اقدام به خرید کرده بودند، با طرح‌های ضربتی کاهش قیمت در بازار مواجه شدند و روز به روز ارزش موجودی خود را رو به زوال می‌دیدند. از طرفی خریداران به امید آنکه روند کاهش قیمت‌ها ادامه خواهد یافت بازار را با رکود در خرید مواجه کردند و به این سان رکود مبادلات در بازار به دنبال کاهش قیمت‌ها اتفاق افتاد و این موضوع همچنان ادامه دارد.
به هر حال طی این مدت 3 وضعیت قیمت ارز در بازار فلزات تجربه شده است؛ زمانی که ارز بر اساس ارز دولتی (1226 تومانی) در تعیین قیمت‌ها وارد می‌شد که نتیجه آن دو بازار دولتی و آزاد بود که اختلاف بالایی با هم داشتند و زمینه‌های فراوانی را برای رانت به وجود آورد. با افزایش قیمت ارز و ایجاد اتاق مبادلات ارزی قیمت دلار بین 2 هزار و 500 تا 3 هزار تومان در نوسان بود و از آنجا که قرار شد قیمت فلزات و البته بسیاری از کالاها با ارز اتاق مبادلات محاسبه شود، در نتیجه قیمت‌ها با افزایش شدید مواجه شد و این موضوع نه تنها متناسب با افزایش قیمت ارز ادامه یافت که حتی بر اساس تورم بازار تشدید شد.
موضوع دیگری که در سه ماهه گذشته به قلم خبرنگار «دنیای اقتصاد» مورد بررسی و تدقیق قرار گرفته، موضوع فرمول تعیین قیمت در بورس کالا برای فلزات پایه است. به عقیده فعالان بازار، اساسا تا پیش از این قیمت محصولات بر اساس قیمت‌ها در بورس لندن تعیین می‌شد و این موضوع تا زمانی که بحث کاهش اجباری قیمت‌ها پیش آمد ادامه داشت اما همزمان با اجبار وزارت صنعت، معدن و تجارت به کاهش قیمت کالاها در بورس فرمول مذکور تغییر کرد و پایه محاسباتی قیمت فلزات به یکباره از بورس لندن به بورس شانگهای تبدیل شد. به گفته تجار بر اساس رابطه مبادله دلار-یوآن باید گفت این تغییر پایه نه تنها به کاهش قیمت منجر نشد بلکه قیمت‌ها را با افزایش مواجه کرده است. اما برخی نیز با ارائه آمار و ارقام معتقدند این تغییر به کاهش قیمت‌ها در بازار فلزات منجر شده و از رانت ناشی از اختلاف قیمت کاسته است. به گفته یک مقام آگاه، تغییر پایه محاسباتی از بازار لندن به شانگهای منجر به کاهش قیمت‌ها حداقل به میزان ۵ هزار تومان در هر کیلو شده و این موضوعی است که منافع شرکت‌هایی را به خطر انداخته که تولیدی نیستند و از طریق صادرات سودهایی را کسب می‌کنند. وی همچنین با اشاره
به این امر که نباید آنچه به تحرک صادرات در کشور منجر می‌شود رانت قیمت‌های داخلی و بین‌المللی را به‌همراه داشته باشد معتقد است باید تحریک صادرات از طریق ارائه جوایز مناسب به صادرکنندگان اتفاق بیفتد و تعیین قیمت‌ها روال طبیعی خود را پیش بگیرد.
در عین حال کارشناسان، اما همچنان معتقدند مشکل اساسی زمانی است که قیمت‌های کالایی را بر اساس بورس شانگهای و دلار محاسبه کنیم و به نظر می‌رسد این روش که منطق چندانی پشت آن نهفته نیست روش معمول در بازار ایران است. سوال اساسی آن است که اگر قیمت فلزات را بر اساس بورس شانگهای محاسبه می‌کنیم، چه دلیلی دارد که دلار مبنای ارزی محاسبات ما باشد؟ در حال حاضر آنچه بازار فلزات را در کشور ما تحت تاثیر خود قرار داده نرخ دلار به عنوان ارز مبنای تعیین قیمت‌ها است و این موضوع را باید به دلیل تحولات شدیدی که طی مدت اخیر در ارقام مربوط به این ارز شاهد بوده‌ایم، پاشنه آشیل قیمت فلزات «پایه دلار» و وارداتی‌ها دانست. میزان تغییرات در سایر ارزها خصوصا یوآن به نسبت دلار بسیار محدود است و اگر این موضوع که تناسبی بین قیمت پایه کالا در بورس شانگهای و دلار آمریکا وجود ندارد برطرف شود، می‌توان امیدوار بود که تغییرات قیمتی از چرخه دلاری آن خارج شده و متعادل‌تر شود.
به هر حال با فرض پذیرش اینکه قیمت‌های شانگهای و دلار دو فاکتور مهم و موثر بر قیمت‌های فلزات پایه در بورس کالا است، تغییرات ارزی در چند ماه اخیر به شدت بر توان تجار و بازار اثر منفی گذاشته است. این موضوع بر فرآیند عرضه و تقاضا تاثیر گذاشته است. به عنوان مثال اگر چه قیمت یک انبار فلزات پایه برای فروشندگان این محصولات به معنای افزایش ارزش دارایی‌ها است، اما خریداران بازار به دلیل افت توان خرید محصول به شیفت منحنی تقاضای بازار به ارقام پایین مبادرت می‌کنند. اینجا است که بحث کشش بازار مطرح می‌شود. در حال حاضر عکس العمل بازار به قیمت‌ها (کشش عرضه و تقاضا) بالا است، به طوری که با افزایش قیمت‌ها یا کاهش ناگهانی آن شاهد رکود شدید بازار شدیم. به این معنی که بازار اگرچه هر دو روند را در این مدت تجربه کرده، اما در هر دو دوره با رکود و افت مواجه شده است. به عبارتی دیگر دستکاری قیمت‌ها به هر دلیلی که در این مدت اتفاق افتاده نتوانسته کمکی به حل مشکل بازار فلزات پایه کند.
در نهایت باید به این نکته اشاره کرد که بازار نیازمند اتخاذ روشی بینابین است که در عین کنترل روند تغییرات قیمت‌ها بر اساس تغییرات دلار، مانع از ایجاد رانت در بازار فلزات کشور شود. این درست است که موضوع قاچاق نیز در این بین مساله قابل‌توجهی است و در صورتی که قیمت‌ها اختلافات فاحشی با قیمت‌های بین‌المللی داشته باشند احتمال ورود و خروج غیرمنطقی محصول به زمینه‌های ایجاد سود منجر می‌شود، اما این به معنای آن نیست که تولید داخلی متاثر از مشکلات تعیین قیمت فلج شود.
بازار در ثبات به سر می‌برد
گروه بورس کالا - روند معاملات فلزات پایه در بازار آزاد نسبت به روز گذشته با ثبات قیمت‌ها همراه شد. البته این در حالی است که در این هفته معاملات نوسان زیادی را تجربه کردند؛ به طوری که در اولین روز از شروع هفته قیمت برخی فلزات به‌خصوص فلزات وارداتی به دلیل افزایش نرخ ارز به شدت صعودی شد و در روز بعد به طور عجیبی کاهش یافت و همچنین دیروز نیز با ثبات نرخ همراه شد. به گفته فعالان آگاه، این نوسان‌ها نشان دهنده این است که بازار آزاد با تلاطم زیادی روبه‌رو شده و این ثبات‌ها پایدار و منطقی نیست. از طرفی نیز به گفته بسیاری از متخصصین بازار، هیچ پیش‌بینی برای آینده فلزات نمی‌توان کرد. به‌خصوص اینکه تاثیر نوسان ارز بر قیمت‌ها نشان می‌دهد که بورس فلزات شانگهای هیچ سنخیتی با قیمت‌های داخلی نداشته و تزلزل در بازار جای تفکر دارد. بازار ارز دوباره بر هم ریخته و تاثیرات سوء خود را بر روی بازار فلزات گذاشته است.
باز هم بازار برای دلالان داغ شده و خرید و فروش‌های غیرمنطقی آغاز شده‌اند. به گفته یکی از فعالان حوزه فلزات حتی منبع بسیاری از شایعاتی که در بازار پیچیده است خود دلالان هستند و شرایط به نفع خود بازار تغییر می‌یابند. از سوی دیگر با اینکه کیفیت فلزات داخلی نسبت به خارجی برابری می‌کند؛ اما بسیاری از شرکت‌های تولید‌کننده ترجیح می‌دهند محصولات خارجی استفاده کنند؛ اما این در حالی است که ممنوعیت واردات سبب شده تقاضا برای محصولات داخلی بیشتر شود در نتیجه این موضوع خود سبب افزایش طبیعی قیمت‌ها می‌شود.
اما باز هم نوسان دلار تعیین‌کننده شرایط آتی بازار خواهد بود و با توجه به نامشخص بودن نوسان ارزی بسیاری از فروشندگان در تصمیمات خود در تردید به سر می‌برند.
ارسال نظر