بورس کالا محروم از عرضه قیر داخلی!

گروه بورس کالا- کتایون دارابی: در حالی روز گذشته رینگ صادراتی پس از یک ماه و نیم شاهد عرضه مجدد قیر بود که رینگ داخلی برای دومین هفته متوالی از عرضه این کالا محروم بوده است.

البته رینگ صادراتی پس از مدت‌ها تعطیلی به عرضه قیر دو شرکت کوچک بسنده کرد که تنها در ماه قادر به تولید ۳ تا ۴ هزارتن قیر هستند، اما شرکت‌هایی مانند پاسارگاد و جی که تولید ماهانه آنها ۵۰۰ هزارتن قیر است، هنوز از عرضه این کالا چه در رینگ صادراتی و چه در رینگ داخلی امتناع می‌کنند. این در حالی است که بیشتر کارشناسان بازار معتقدند عرضه‌های روز گذشته رینگ صادراتی پاسخی روانی به بازار قیر بوده است؛ چرا که عرضه‌های پاسارگاد و جی با توجه به داشتن سرمایه‌گذاران دولتی می‌تواند نرخ قیر را در بازار داخل تثبیت کند.

گرچه برخی از معامله‌گران معتقدند؛ شرکت پاسارگاد و نفت‌جی با توجه به افزایش نرخ وکیوم باتوم متاثر از جایگزینی ارز مرجع با مبادله‌ای از عرضه در رینگ صادراتی و داخلی طفره می‌روند، اما عدم عرضه‌ها در رینگ صادراتی به یک ماه و نیم گذشته بازمی‌گردد، زمانی که هنوز نرخ وکیوم باتوم با رشد مواجه نشده بود، البته زمزمه‌های تغییر ارز مرجع با مبادله‌ای در بازار مطرح بود، اما به صورت قانونی هنوز اتفاقی رخ نداده بود.

از سوی دیگر شرکت پاسارگاد و جی هم عرضه قیر در رینگ داخلی و صادراتی را منوط به عرضه وکیوم باتوم در بورس و مشخص شدن نرخ این کالا عنوان کرده‌اند؛ چرا که هنوز به طور قطع مشخص نشده که قرار است افزایش قیمت‌ها به صورت یکباره یا تدریجی انجام شود. این در حالی است که بسیاری از صنایع پایین دست که خوراک عمده آنها را قیر تشکیل می‌دهد از عایق‌سازان گرفته تا شرکت‌های تولید آسفالت به عدم عرضه قیر طی هفته گذشته و جاری معترض بوده‌اند.

این گروه به عدم تحویل قیر فروخته شده شرکت پاسارگاد در تاریخ ۲۹ آذرماه اشاره می‌کنند و می‌گویند: علاوه بر شرکت پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی، شرکت پاسارگاد هم به خریداران خود اعلام کرده که باید مابه‌التفاوت ارز مرجع و مبادله‌ای را پرداخت کنند و از این رو از تحویل برخی از محموله‌ها خودداری می‌کند. این در حالی است که شرکت نفت جی هم در ماه‌های اخیر میزان سهمیه خریداران را به شدت کاهش داده، به طوری که هر کد معاملاتی می‌تواند ۱۰۰ تن قیر دریافت کند.

البته پیش‌تر انجمن صنفی کارفرمایان صنعت پتروشیمی اعلام کرده بود که تا پایان سال قرار نیست نرخ خوراک مجتمع‌های پتروشیمی تغییر کند، اما در حالی این اتفاق روی داده که تا آغاز سال جدید نزدیک به ۳ ماه مانده است و به جز مجتمع‌های پتروشیمی که نرخ خوراک و کالاهایشان با ارز مبادله‌ای قیمت‌گذاری شده‌اند، شرکت پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی و به احتمال زیاد پالایشگاه‌ها هم در آینده‌ای نزدیک نرخ ارز مرجع را به خاطره‌ها خواهند سپرد.

این در حالی است که کارشناسان بازار پتروشیمی می‌گویند: در حال حاضر نرخ محصولات شیمیایی و پلیمری با ارز مبادله‌ای جایگزین شده‌اند، اما زمان عرضه فرآورده‌های نفتی به دلیل اختلاف بر سر افزایش دوبرابری قیمت‌ها و جایگزینی ارز مرجع با مبادله‌ای همچنان نامعلوم است. از سوی دیگر برخی از فعالان بازار می‌گویند: بعید به نظر می‌رسد که بورس با افزایش یکباره قیمت‌ها موافقت کند و از این رو احتمال افزایش ۵ درصدی قیمت‌ها در هر هفته وجود دارد.

گر چه بسیاری از فعالان بازار افزایش تدریجی قیمت فرآورده‌های نفتی را در بورس کالا سبب ایجاد رانت می‌دانند و معتقدند؛ افزایش یک باره قیمت‌ها بهتر از رشد تدریجی قیمت‌ها است، اما عده‌ای از معامله‌گران می‌گویند: اگر بورس راهکاری برای محدود نشدن عرضه کالاها از سوی پالایش و پخش داشته باشد، همچنین سایت بهین‌یاب هم دارای مکانیزم های عملیاتی درستی باشد، می‌توان افزایش تدریجی قیمت‌ها را لحاظ کرد و از رانت پنهان در این معاملات جلوگیری کرد.

با این حال روز گذشته در حالی معاملات بازار پتروشیمی با ثبات قیمت‌ها همراه بود که پیشنهادهای دلاری دولت درخصوص نرخ بودجه سال جدید از ۱۵۰۰ تومان شروع و به ۲۵۰۰ تومان ختم شد. با این حال احتمال می‌رود نرخ ۱۷۵۰ یا ۲۰۰۰ تومان برای بودجه سال آینده تصویب شود. در همین حال نرخ دلار در این روز روندی افزایشی داشت، اما بازار پتروشیمی در هفته جاری از افت‌و‌خیز قیمت دلار تبعیت نکرد و با ثبات قیمت‌ها به گمان بسیاری از فعالان بازار به کار خود در روز چهارشنبه پایان خواهد داد.