بازرگانی پتروشیمی در کمین صادرات

گروه بورس کالا- کتایون دارابی: در حالی که مهلت پاسخ‌گویی به تعهدات صادراتی مجتمع‌های پتروشیمی در حال پایان یافتن است، اما به گفته مدیران مجتمع‌ها کالاهای صادراتی آنها هنوز اجازه خروج از مرز را نیافته‌اند. پیش‌تر دولت اعلام کرده بود که صادرکنندگان تا پایان روز بیست و ششم آبان ماه فرصت دارند تعهدات خود را پاسخ دهند. با این حال در روزهای اخیر صادرکنندگان از انتظار گمرک برای ارائه بخشنامه هیات دولت خبر دادند که گویا بیهوده بوده؛ چرا که هنوز بخشنامه‌ای از سوی هیات دولت به گمرک ابلاغ نشده است. البته این موضوع در بازار پتروشیمی از سوی فعالان این حوزه با تعابیر زیادی روبه‌رو بوده است. برخی از آگاهان بازار می‌گویند: این بهترین فرصت است تا بازرگانی پتروشیمی عرضه و صادرات تمامی مجتمع‌های پتروشیمی را در دست گیرد. گر چه این موضوع با اصل ۴۴ تناقض دارد، اما با این حال عدم رفع مشکلات صادرات این شبهه را در بازار پتروشیمی ایجاد کرده است.

این در حالی است که به برخی از مدیران پتروشیمی‌ها، برای صادرات پلی‌اتیلن که پیش‌تر لغو ممنوعیت صادرات شده بود، گفته شده باید از سازمان حمایت از تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان مجوز دریافت کنند.

این گروه معتقدند؛ گرفتن مجوز توسط مجتمع‌های پتروشیمی مطمئنا منجر به فساد خواهد شد. این در حالی است که بیشتر مدیران پتروشیمی‌ها می‌گویند: اگر ممنوعیت صادرات برداشته نشود، آنها قادر به تهیه خوراک و قطعات برای مجتمع‌ها نخواهند بود. به گفته این گروه، بیشتر مجتمع‌های پتروشیمی کالاهای خود را ذخیره نمی‌کنند و خواب کالاها زیر یک روز بوده است، اما با شرایط کنونی آنها مجبور هستند کالاهای خود را در انبارها ذخیره کنند و این موضوع یعنی تبدیل کالا به پول پس از چند ماه.

از سوی دیگر برخی از مدیران مجتمع‌ها می‌گویند: ۷۰ درصد هزینه یک مجتمع پتروشیمی با توجه به تصویب فروش خوراک به مجتمع‌ها با ارز مبادله‌ای صرف خرید خوراک خواهد شد، اما وقتی این مجتمع‌ها اجازه صادرات نداشته باشند، چگونه قادر به تهیه خوراک آن هم به صورت ارزی هستند؟

این گروه همچنین می‌گویند: دولت مقرر کرده که فروش خوراک به مجتمع‌های پتروشیمی با نرخ ارز مبادله‌ای صورت گیرد، حال آنکه در خصوص جزئیات این مصوبه شفاف‌سازی نشده است، به این ترتیب بیشتر مجتمع‌ها در این خصوص دچار مشکل شده‌اند.

از سوی دیگر به مجتمع‌های پتروشیمی گفته شده که هزینه خوراک را باید در کشورهای خارجی به حساب شرکت ملی صنایع پتروشیمی واریز کنند که هنوز جزئیات مشخصی در این خصوص هم اعلام نشده است.

به گفته این گروه از سوی دولت محدودیت‌های بسیاری برای مجتمع‌های پتروشیمی وضع شده اما بدون اینکه به تبعات این موضوع نگاهی همه جانبه شود. مثلا ممنوعیت صادرات در حالی انجام شد که بیشتر مجتمع‌ها با خریداران خارجی قرارداد دارند و حتی در برخی موارد هزینه کالای خریداری شده را هم دریافت کرده‌اند، اما هنوز نتوانسته اند به تعهدات خود عمل کنند.

حتی برخی از مجتمع‌ها به احتمال شکایت خریداران خارجی اشاره می‌‌کنند و می‌گویند: اصولا مجتمع‌های پتروشیمی با خریداران خارجی قراردادهای طولانی مدت دارند، به طوری که در تمامی فصل‌های سال خریداران در ضرر و سود اقدام به خرید از این مجتمع‌ها می‌کنند و به مشتریانی ثابت تبدیل شده‌اند، اما ممنوعیت صادرات سبب شده تا مجتمع‌های صادرکننده اعتبار خود را در میان خریداران خارجی از دست بدهند و احتمال دارد که از این پس از بازارهای دیگری اقدام به خرید کنند. از این رو تولیدکنندگان داخلی با وجود تمامی این مشکلات دچار ضرر خواهند شد. در همین حال بیشتر کارشناسان بازار معتقدند؛ هر چه بازار ارز شرایط پایدار‌تری داشته باشد، بازار پتروشیمی هم با تعادل بیشتری به کار خود ادامه خواهد داد؛ چرا که جو روانی موجود هم به شدت کاهش می‌یابد. با این حال روز گذشته نوسان رو به بالای بازار ارز که در روزهای اخیر آرام گرفته بود، سبب تحرک در بازار پتروشیمی هم شد، به طوری که اکثر محصولات پلیمری ۱۰۰ تا ۱۵۰ تومان در هر کیلو گران تر از روز گذشته پیشنهاد شدند. گر چه هنوز بسیاری از معامله‌گران در انتظار افت قیمت‌های پایه تا مرز فوب منهای ۵ درصد و محاسبه قیمت‌ها براساس ارز مبادله‌ای هستند، اما محصولات پتروشیمی در سه هفته اخیر براساس فوب و نرخ ارز مبادله‌ای در برخی موارد پایین‌تر و در برخی موارد هم بالاتر عرضه و نهایتا با تقاضای پایینی از سوی معامله‌گران مواجه می‌شوند. بیشتر این خریداران در انتظار افت قیمت‌ها در هفته آتی و به میزان ۵ درصد هستند. البته برخی از معامله‌گران بازار پتروشیمی می‌گویند: با توجه به کاهش خریدها از بورس، حجم برخی از کالاها در بازار داخل به شدت کاهش یافته است و از این رو اندکی رشد قیمت‌ها را به این موضوع مرتبط می‌دانند.

با این حال آگاهان بازار روز گذشته از افت قیمت‌های پلی‌اتیلن سبک برای عرضه در هفته آتی و تا مرز ۵ درصد خبر داده و می‌گویند: نرخ مابقی کالاها هنوز مشخص نشده، اما احتمال دارد در اواسط هفته آینده قیمت پایه محصولات پلیمری اعلام شود. این در حالی است که روز سه‌شنبه گر چه بسیاری از کالاها وارد زمان مچینگ شدند، اما خرید تمامی محصولات بادی در زمان مچینگ و توسط گروهی خاص نگرانی معامله‌گران را از رشد قیمت این کالا افزایش داد.

با این حال روز گذشته مبادله محصولات شیمیایی در بورس کالا با آرامش برگزار شد و انتظار از افت قیمت‌ها سبب شد تا معامله‌گران برای خرید محصولات رقابت نکنند. در همین حال برخی از کالاها هم وارد زمان مچینگ شده و بدون خریدار باقی ماندند. البته در روزهای اخیر بیشتر فعالان این حوزه از پیش‌بینی آینده خودداری کرده و در انتظار به کف رسیدن قیمت‌ها هستند.