سقوط قیمت فولاد
عکس: آکو سالمی
گروه بورس کالا- منیژه حیاتی: بازار فولاد روز گذشته با شوک ناگهانی کاهش قیمت شمش فولاد خوزستان در بورس کالا و البته قبل از آن سقوط نرخ میلگرد در بازار آزاد روبه‌رو شد. بر این اساس دیروز و در ابتدای معاملات بازار آزاد، قیمت میلگرد به واسطه کاهش نرخ یکی از کارخانه‌ها به یک هزار و ۶۸۰ تومان سقوط کرد و پس از آن در بورس کالا شمش بلوم فولاد خوزستان پس از دو هفته که بدون خریدار مانده بود ۱۵۰۰ تومان و شمش تختال آن هم ۱۲۵۰ تومان معامله شد.

به گفته معامله‌گران بازار آهن، اگر دیروز قیمت میلگرد در بازار آزاد سقوط نمی‌کرد قیمت شمش در بورس به این شدت نزولی نمی‌شد و حتی این سناریو مطرح شد که شرکت نوردکاری که قیمت میلگرد خود را در بازار آزاد و در ساعات ابتدایی روز تا 80 تومان کاهش داد به این علت دست به این اقدام زد تا قیمت شمش در بورس کاهش پیدا کند و امکان خرید شمش با قیمت‌های پایین‌تر فراهم شود.
شرکت فولاد خوزستان به دلیل عدم استقبال فولادسازان از خرید شمش در دو هفته اخیر، قیمت پایه خود را در این هفته از یک هزارو ۷۶۲ تومان به یک هزار و ۶۲۶ تومان کاهش داد و حتی تسهیلات اعتباری برای مشتریان در نظر گرفت؛ اما باز هم خریداران از آن استقبال نکردند تا اینکه دیروز کاهش ۸۰ تومانی قیمت میلگرد یکی از فولاد سازان خصوصی در بازار آزاد و شوک ناشی از این اقدام، خوزستان را به کاهش دوباره قیمت شمش خود در بورس ترغیب کرد؛ به طوری که در نهایت شمش بلوم این شرکت با نرخ یک هزارو ۵۰۰ تومان و تختال آن نیز با قیمت یک هزارو ۲۵۰ تومان عرضه و معامله شد. (قیمت قبلی تختال یک هزار و ۴۸۶ تومان بود.)
دلایل کاهش قیمت‌ها
اگرچه در روزهای اخیر موضوع تعیین قیمت‌ها در بورس کالا بر مبنای ارز مبادله ای در اتاق ارزی مطرح شده اما به گفته منابع آگاه، کاهش قیمت شمش فولاد خوزستان در بورس به دلیل فروش نرفتن آن در عرضه‌های قبلی که با قیمت یک هزار و ۶۲۵ تومان انجام گرفته بود و همچنین به دلیل افت یکباره قیمت میلگرد در معاملات دیروز بازار آزاد بوده و ارتباطی با موضوع ارز مبادله‌ای و فشار از سوی سازمان‌های نظارتی همچون سازمان حمایت نداشته است.
در همین خصوص گفته می‌شود که هنوز تکلیف ارز مبادله‌ای و اینکه قیمت‌های بورس باید بر چه اساسی تعیین شود، مشخص نشده و خوزستان تنها بر اساس عرضه و تقاضا نرخ‌های خود را کاهش داده است.
به گفته یک منبع آگاه، تصمیم‌گیری و رایزنی‌ها در مورد تعیین فرمول قیمت‌گذاری محصولات فولادی در بورس کالا و تعیین قیمت مقاطع برای هفته آینده همچنان ادامه دارد و دیروز هم جلسه‌ای با محوریت این موضوع با حضور بورس و سازمان‌های نظارتی برگزار شد تا لحظه تنظیم این گزارش از تصمیمات این جلسه اطلاعی حاصل نشده است.
نگرانی از اثرات منفی نوسان‌های شدید
نوسان قیمت میلگرد و شمش در معاملات دیروز بیشتر از حد انتظار بود و این موضوع باعث شد تا بازار این نوسان‌ها را این گونه تعبیر کند که اگر واقعا با اهرم‌های غیرمنطقی همچون کاهش صوری قیمت میلگرد رخ داده، به نوعی گمراه کردن بازار بوده است. دیروز شایعاتی مطرح شده مبنی بر اینکه در این چند روز تعداد قابل توجهی از معامله‌گران و تجاری که در بازار آزاد فعالیت می‌کنند، به دلیل نوسان زیاد از بازار خارج شده‌اند و فعالیت نمی‌کنند و حتی مشکلات جدی برای ادامه فعالیتشان ایجاد شده و حتی واردکننده‌های شمش فولاد هم چه آنهایی که وارد کرده و چه آنهایی که محموله‌هایشان در راه است با نگرانی زیادی مواجه شدند.
به گفته یکی از آگاهان بازار آهن نوسان قیمت مقاطع نه آن زمان که شدیدا افزایشی شد و نه سقوط یکباره آن منطقی نیست و فقط نشان می‌دهد که بازار بیمار است و گرفتار افراط و تفریط شده و به همین دلیل بیشتر خریداران در انتظار مشخص شدن وضعیت بازار و خروج از این شرایط هستند؛ به همین دلیل بود که دیروز گفته می‌شد قیمت‌هایی که مطرح می‌شد بیشتر از آنکه واقعا قیمت‌های معامله شده باشد قیمت‌هایی است که فقط اعلام شده و معامله‌ها حتی با وجود کاهش قیمت خیلی محدود بوده و عملا خریدها هم با شک و تردید زیادی انجام می‌شود.
البته با در نظر گرفتن اینکه تعداد قابل توجهی از کارشناسان بازار رشد قیمت‌ها را در این مدت بیش از اندازه می‌دانستند، افت آن را قبول دارند؛ اما نه به این شدت و با این سرعت و به نظر می‌رسید که اگر اصلاح قیمتی قرار باشد اتفاق بیفتد، چه افزایشی و چه کاهشی باید آرام و پلکانی باشد.
تاثیر کاهش قیمت شمش بر بازار وارداتی‌ها
دیروز میانگین قیمت شمش‌های وارداتی در بازار در محدوده یک هزار و ۵۲۰ تا یک هزار و ۵۵۰ تومان در مبادی ورودی کشور بود. این در حالی است که گفته می‌شود این شمش‌ها قبلا وارد شده و هزینه بیشتری با توجه به ارز آن زمان برای آن پرداخته شده است.
به گفته واردکننده‌های شمش حتی اگر شمش فولاد همین امروز با نرخ ارز مبادله‌ای که در محدوده 2 هزارو 450 تومان است خرید و وارد کشور شود، قیمت نهایی آن در محدوده یک هزار و 650 تومان تمام می‌شود و این نشان می‌دهد واردکننده‌ها چه آنهایی که وارد کرده و چه آنهایی که محصولاتشان در راه است، ضرر زیادی را متحمل شده‌اند.
از این رو به نظر می‌رسد تعیین قیمت مقاطع و نرخ شمش بازار آزاد باید در محدوده‌ای باشد که انگیزه واردکننده‌هایی که بعدا قرار است محصولی را وارد کنند، کم نشود؛ به خصوص که تا پایان سال همچنان به شمش وارداتی احتیاج داریم.
نوردی‌ها هم کاهش قیمت می‌دهند؟
اما مهم‌تر از فعالیت تجار بازار و بحث واردات شمش این مطلب است که آیا همه تولیدکننده‌ها می‌توانند بر اساس قیمت شمش فولاد خوزستان محصول نهایی خود را به فروش برسانند یا خیر.
دیروز پس از افت قیمت شمش، نوردکاران به خصوص عرضه‌کننده‌های همیشگی بورس هم به این فکر افتادند که با توجه به افت نرخ شمش آیا آنها هم باید قیمت مقاطع را کاهش دهند یا خیر.
از این رو احتمال افت نرخ محصولات نهایی در بورس هم تقویت شد البته ذوب آهن اصفهان تاکنون در قیمت محصولاتی که برای عرضه در هفته آینده اعلام کرده تغییری نداده و حتی در جلسه‌ای هم که این هفته در بورس برای تعیین قیمت‌ها برگزار شد با ارائه مستنداتی اعلام کرد که امکان کاهش قیمت پایه محصولاتش وجود ندارد.
در همین حال دیروز چند عرضه‌کننده دیگر مقاطع در بورس در گفت‌و‌گو با «دنیای اقتصاد» اعلام کردند که هنوز تصمیم مشخصی برای کاهش قیمت‌های پایه خود نگرفته اند و با توجه به قیمتی که برای شمش خوزستان تعیین شده باید منتظر بمانند تا هفته آینده ذوب آهن عرضه کند تا اگر این شرکت کاهش قیمتی داد آنها هم در مورد قیمت‌هایشان تصمیم‌گیری کنند.
وظیفه خطیر و حساس بورس در تعیین قیمت‌های پایه
معاون فروش یکی از شرکت‌های عرضه‌کننده در بورس کالا معتقد است که با توجه به نرخ شمشی که دیروز در بورس ثبت شده، منطقی نیست که نوردکاری که بخش قابل توجهی از مواد اولیه خود را تولید می‌‌کند یا بخش عمده‌ای از شمش مورد نیازش را از طریق خوزستان تامین می‌کند همچنان میلگرد خود را با قیمت‌های بالاتر از 1900 تومان عرضه کند و باید کاهش نرخ مقاطع هم صورت بگیرد اما میزان کاهش قیمت محصول برای هر تولیدکننده با در نظر گرفتن شرایط تولید، میزان دریافت شمش دولتی از بورس و هزینه‌ها و دولتی بودن یا نبودنش فرق می‌کند و نمی‌توان انتظار یکسانی برای همه عرضه‌کننده‌ها داشت.
به گفته وی در حال حاضر وظیفه بورس سخت‌تر شده چرا که باید از هر شرکتی بنابر میزان استفاده‌اش از شمش خوزستان و شمش وارداتی و با در نظر گرفتن هزینه قطعات تولیدی و مواد اولیه دیگر همچون فروآلیاژها انتظار کاهش قیمت داشته باشد.به گفته این کارشناس بازار در حال حاضر اگرچه نرخ شمش فولاد خوزستان کاهش پیدا کرده اما این تنها یک طرف قضیه است و موضوعات دیگری هم هست که بر قیمت تاثیر می‌گذارد همچون هزینه تعمیر و تعویض قطعات خطوط تولیدی و مواردی همچون قیمت فروآلیاژها که باید در نظر گرفته شود که حتی هر یک از این موارد در هر شرکتی با در نظر گرفتن نوع تولیدش متفاوت است.
این موضوع تا آنجا اهمیت دارد که حتی با وجود اینکه بیشتر تولیدکننده‌ها و عرضه‌کننده‌های مقاطع در بورس در انتظار تعیین قیمت‌های ذوب آهن و معامله آن در هفته بعد هستند اما در عین حال موضوع دولتی بودن ذوب‌آهن را هم باید در نظر بگیرند. در همین حال به گفته یک منبع آگاه بازار ورق، در صورت کاهش قیمت مقاطع، نرخ ورق فولادی به احتمال زیاد تغییری نخواهد کرد، چرا که قیمت‌های آن در مقایسه با تقاضا و نرخ بازار آزاد بالاتر از حد ارزیابی نمی‌شود و نیازی به اصلاح قیمت ندارد.
توزیع شمش بورسی در میان فولادی‌ها
البته تغییر دیگری که امکان دارد ایجاد شود نحوه توزیع شمش در بورس است. توزیع شمش فولاد خوزستان در ابتدا با شروطی همراه بود. برای مثال قرار بر این بود تا به هر تولیدکننده بر اساس میزان عرضه‌ای که در بورس دارد شمش ارائه شود، اما در این مدت شرکت‌هایی بودند که عرضه‌ای در بورس نداشتند اما به دلیل پایین بودن تقاضا امکان خرید شمش از بورس را داشتند از این رو به نظر می‌رسد در صورتی که دوباره بورس با انبوه تقاضا برای شمش مواجه شود امکان سخت‌گیری در این مورد وجود دارد به خصوص با توجه به احتمالاتی که در خصوص کاهش انگیزه واردات شمش و پیش‌بینی بروز خلأ در این خصوص برای ماه‌های آینده ایجاد شده است این موضوع اهمیت بیشتری پیدا کرده است.
از سوی دیگر موضوعی که باید در نظر گرفته شود این است که تعدادی از نوردکاران هنوز مستندات و مدارک خود را برای عرضه محصولاتشان در بورس کالا ارائه نداده‌اند که در این صورت باید دید آیا فروش با این قیمت‌هایی که در بازار وجود دارد برای این شرکت‌ها توجیه‌پذیر است یا خیر.
لزوم افزایش عرضه مقاطع در بورس
طی این مدت یکی از دلایلی که باعث شد تا کشف قیمت‌ها در بورس دچار وقفه شود عدم عرضه محصولات فولادی شرکت‌های دیگر بود. برای مثال شرکت‌هایی همچون فولاد آذربایجان و گروه ملی که در گذشته محصولات خود را در بورس عرضه می‌کردند در این مدت عرضه‌ای در بورس نداشتند و برخلاف قبل قیمت‌های فروش آنها مشخص نبود. از این رو به نظر می‌رسد وزارت صنایع باید بر نحوه عرضه محصولات این شرکت‌ها و دیگر شرکت‌ها در بورس نظارت کند به خصوص که اصولا از نظر کارشناسان بازار فشار برای عرضه بیشتر در بورس بهتر از کنترل و دخالت در قیمت‌ها و روند بازار است.
در این خصوص نگرانی وجود دارد که با توجه به کاهش قیمت‌ها در بورس این وقفه در مورد عرضه محصولات سایر شرکت‌های نوردی در بورس همچنان ادامه پیدا کند.