چند پیشنهاد برای خروج بازار آهن از بحران

آزاده حسینی - تعرفه واردات آهن آلات این روزها به واسطه در‌خواست‌های مکرر فولادسازان و پیگیری‌های وزارت صنایع و معادن مجددا در حال بررسی است، اما... این‌طور که پیداست این بار نیز امیدی به افزایش نرخ تعرفه آهن‌آلات نیست، این در حالی است که این درخواست این بار نه تنها برای محصولات فولادی بلکه برای سایر محصولات فلزی و برخی مواد معدنی نیز در حال پیگیری است. در حال حاضر تعرفه واردات تیرآهن و ورق معادل صفر و تعرفه واردات تیر آهن معادل ۱۵درصد است.

عدم چاپ کتاب تعرفه سال ۸۸ نیز باعث شده تا بسیاری از فعالان محصولات فلزی در انتظار تغییر نرخ باشند؛ البته از شواهد پیداست، مسوولان با تاکید بر این موضوع که افزایش تعرفه منجر به رشد نرخ محصولات می‌شود وضعیت فولادسازان را مد نظر قرار نداده و تغییر نرخ تعرفه را به بعد از انتخابات موکول کرده‌اند، متذکر می‌شود سیر قیمت محصولات فولادی از ابتدای سال تاکنون نزولی بوده و تا بیش از کیلویی ۱۰۰ تومان نیز کاهش نرخ داشته و در حال حاضر آهن‌آلات تا محدوده ۴۹۰ نیز پیش رفته است.

این در حالی است که در جلسات مشترک فولادسازان با مسوولان وزارت صنایع و معادن و بازرگانی حتی این وعده را که بعد از رشد تعرفه‌، قیمت محصولات کنترل شود، را نیز از فولادسازان گرفته‌اند و این رشد را تا ۱۰درصد قابل اغماض دانسته و اصرار داشتند که اگر بیش از این قیمت‌ها بالا رود امکان بازگشت این نرخ تعرفه موقت وجود دارد اما با وجود دریافت این تعهدات باز هم تعرفه در مرحله نهایی قرار نگرفته و جلسات مکرر فولادسازان با مسوولان وزارتخانه‌های مربوطه بی نتیجه مانده است، برگزاری این جلسات و انتشار شایعاتی پیرامون افزایش نرخ تعرفه، سیگنال‌های اشتباهی به بازار القا کرده که گاهی حتی تقاضای مصنوعی را نیز به بازار تزریق کرده است، در این شرایط موضع‌گیری صریح مسوولان می‌تواند بهترین گزینه برای پایان دادن به شایعات و تعیین تکلیف بازار باشد.

تغییر تعرفه تاثیری دارد؟

با وجود کاهش حجم واردات محصولات فولادی در سال گذشته به میزان ۲میلیون تن، به نظر نمی‌رسد افزایش نرخ تعرفه تغییری در روند کلی بازار داشته باشد، اما شاید عاملی باشد برای فروش محصولات تولیدکنندگان داخلی که این روزها انبارهایشان تاکنون چنین حجم موجودی به خود ندیده‌اند، تلنبار شدن محصولات داخلی‌ها در انبار که حاکی از پایین بودن حجم فروش آنها است، باعث شده تا فولادسازان عملا نتوانند از پی هزینه‌های خود بر بیایند و بدهی آنها به معادن سنگ‌آهنی‌ها این روزها به مرحله هشدار رسیده است. این در حالی است که فولاد سازان حتی در مورد قیمت سنگ‌آهن نیز هنوز با هم به توافق نرسیده‌اند.

عرضه بازرگانی دولتی ادامه دارد؟

اتفاقاتی که هم‌اکنون در بازار آهن شاهد آن هستیم و تقریبا منجر به قفل شدن معاملات در بازار آهن شده، یکی از دستاورد‌های حضور دولت در واردات محصولات فولادی از طریق بازرگانی دولتی است که با یک اشتباه، نه تنها ارزانی را برای مصرف‌کنندگان به ارمغان نیاورده بلکه موجب تردید آنها در خرید شده به خصوص که همه این اطمینان را دارند که این عرضه‌ها تداوم خواهد داشت و همین موضوع سایه رکود را در این بازار پهن‌تر کرده است.

خرید از خودی‌ها بهتر نبود؟

بهترین گزینه‌ای که در حال حاضر می‌تواند راه را اندکی برای فولادسازان دولتی و خصوصی هموار کند این است که دولت عینک بدبینی را نسبت به تولیدکنندگان بخش خصوصی کنار گذاشته و مطمئن باشد، سود‌های کلان ابتدای دوره سال گذشته آنها از نیمه دوم سال قبل خرج و تبدیل به بدهی شده و در حال حاضر تولیدکنندگان دست نیاز به سوی دولت برای حمایت دراز کرده‌اند و طبق سیاست‌های خود دولت این انتظار می‌رود که پاسخی به درخواست‌های آنها داده شود.

پس یکی از گزینه‌هایی که می‌تواند در این شرایط مطرح شود خرید از خودی‌ها (فولادسازان داخلی) به جای خرید از خارجی‌ها (فولادسازان خارجی) است که هم می‌تواند کمکی به تحرک بازار باشد و هم می‌تواند مشکلات فولادسازان را در این شرایط حل کرده و از موجودی‌های در حال افزایش آنها بکاهد. برای اجرای این پیشنهاد، می‌توان راهکار‌های مناسبی را با بهره‌گیری از کارشناسان به‌دست آورد.

LC ریالی و مشوق‌های صادراتی

البته از دیگر راهکار‌ها برای تحرک فضای بازار می‌تواند ارائه تسهیلات بانکی به‌صورت LC ریالی از طریق بانک‌های خصوصی در اختیار فعالان این بازار باشد که آن نیز احتیاج به استفاده از کارشناسان این بخش دارد.

پیشنهاد دیگر اینکه حال که فضای رقابتی حتی بین محصولات وارداتی نیز از بین رفته است، دولت فضای جدیدی را برای فعالان این بخش از طریق ارائه مشوق‌های صادراتی ایجاد کند به خصوص که موقعیت ایران این امکان را می‌دهد که بازار مناطقی مانند عراق و افغانستان را پوشش دهد این در حالی است که ترکیه با بهره‌گیری از این موقعیت هم‌اکنون از ما پیشی گرفته و حتی کار به جایی کشیده که قیمت محصولات خود را نیز افزایش داده و باعث رشد کلی قیمت‌ها در خارج از مرز‌های ما شده است.

در حالی که در بازار فولاد ایران نه فقط طبق برآورد‌های روزنامه دنیای اقتصاد بلکه طبق گزارش‌های متال بولتن نیز شاهد رکود هستیم.