پیش‌بینی تحلیل‌گران از آینده بازار جهان
چشم‌انداز ۳ ماهه دوم صنعت پتروشیمى امیدوارکننده نیست
گروه بورس کالا- تولیدکنندگان محصولات پتروشیمى از سال ۲۰۰۴ تا ۲۰۰۷ دوران پردرآمدى را سپرى کردند؛ هر چند نظیر سایر بخش‌هاى اقتصادى جهان، رشد این صنعت با اتکا به وا‌م‌هاى فراوان صورت پذیرفت. در سال ۲۰۰۸ به تدریج عرصه بر تولیدکنندگان محصولات پتروشیمی تنگ شد و بقاى آنها در گرو یافتن راه‌حل‌هاى خلاقانه قرار گرفت. کاهش شدید قیمت پروپیلن و اتیلن سبب شد تولیدکنندگان این محصولات بیش از دیگر همکاران خود زیان ببینند.
قیمت اتیلن و پروپیلن بیش از دو سوم کاهش یافته و ادامه فعالیت را براى تولیدکنندگان دشوار ساخته است. از سوی دیگر بروز بحران اقتصادى کاهش قیمت انرژى باعث شد هزینه خوراک و مواد اولیه پتروشیمى به شدت کاهش یابد. به این ترتیب، ظرفیت تولید اتیلن و پروپیلن در خاورمیانه و چین رو به افزایش گذاشت که به سهم خود فشار بر تولیدکنندگان اتیلن و پروپیلن را بیشتر کرد. این وضعیت سبب شد که بهره‌بردارى از بسیارى از پروژههاى پتروشیمى به تاخیر بیفتد؛ بنابراین زمانى که اوضاع اقتصادى بهبود یابد و تقاضا افزایش پیدا کند، سود این صنعت روند افزایشى را طى خواهد کرد، البته مجتمع‌هاى پتروشیمى از هم اکنون بازنگرى در الگوهاى تولید و تجارت خود را در دستور کار قرار داد‌ه‌اند.
نفتا به جای اتان
پیش از این نسبت سود اتیلن تولیدشده از نفتا به اتیلن تولیدشده «۱ به ۳۰» بود؛ اما با بروز بحران اقتصادى این نسبت به «۱ به ۱۰» کاهش یافت. با وجود این، هنگامى که شرایط به حالت عادى بازگردد، بار دیگر این نسبت تغییر خواهد کرد و صنعت پتروشیمى بار دیگر بر تامین خوراک مناسب متمرکز خواهد شد. در آن زمان اتان ارزان در منطقه خاورمیانه بیش از منطقه آسیا پاسیفیک در دسترس خواهد بود؛ لذا خاورمیانه به صادرکننده خوراک ارزان تبدیل خواهد شد. خاورمیانه منطقه‌اى است که تا سال ۲۰۱۲ بیشترین رشد ظرفیت تولید پتروشیمى را تجربه خواهد کرد. در این دوره ظرفیت تولید سالانه اتیلن ۱۹میلیون تن و ظرفیت تولید سالانه پروپیلن ۸/۳میلیون تن افزایش خواهد یافت. اگر بحران مالى جهان موجب به تاخیر افتادن پروژههاى این منطقه نمی شد، تا سال ۲۰۱۰ تولید خاورمیانه از تولید کشورهاى آسیایى عضو سازمان همکارى‌هاى اقتصادى و توسعه پیشى مى‌گرفت. مهم‌ترین مزیت این منطقه آن است که به خوراک ارزان اتان دسترسى دارد؛ در حالى که تولیدکنندگان آسیایى به ناچار از نفتا به عنوان خوراک استفاده مى‌کنند؛ بنابراین هزینه بیشترى مى‌پردازند، هرچند براى تولید پروپیلن به مقدارى نفتا نیاز است. به این ترتیب در « ال. پى .جى » قیمت‌هاى کنونى نفت، مجموع هزینه تولید پروپیلن در خاورمیانه و انتقال آن به چین، از تولید پروپیلن در چین با خوراک نفتا، هر تن ۵۰ دلار ارزان تر تمام مى‌شود.
بحران در غرب آسیا
هم اکنون پروژههاى در دست اجرا در خاورمیانه به گونه‌اى است که براى تولیدکنندگان آسیا پاسیفیک تهدیدى جدى به شمار مى‌آید. در ایران و قطر نیز پروژههاى متعددى در دست اجراست. مجتمع پتروشیمى پترور بیق عربستان سعودى با ظرفیت ۳/۱میلیون تن در سال، یکى دیگر از پروژه‌هایى است که به زودى به بهره‌بردارى مى‌رسد. این در حالى است که براساس آخرین گزارش منتشر شده، صادرات محصولات پتروشیمى این کشور در ماه ژانویه در قیاس با مدت مشابه سال قبل، ۴/۱۴درصد کاهش یافته است.
همچنین ژاپن بزرگترین تولیدکننده محصولات پتروشیمى آسیا پاسیفیک است که رقیبانی همچون چین، تایوان و کره‌جنوبى به سرعت به آن نزدیک می‌شوند. بحران اقتصادى بر صنعت پتروشیمى ژاپن بیش از دیگر تولیدکنندگان این منطقه اثر گذاشته است،
به گونه‌اى که فعالیت صنعت پتروشیمى این کشور در یک سال گذشته بین ۷۰ تا ۸۰درصد بوده که از میانگین فعالیت صنعت پتروشیمى کره‌جنوبى ۱۰درصد کمتر است. البته به دلیل افزایش شدید تقاضاى پروپیلن که صنعت خودروسازى بزرگترین مصرف‌کننده آن است، انتظار می‌رود در ماه مه اوضاع بهبود یابد و فعالیت این صنعت به ۸۰ تا ۹۰درصد افزایش یابد.
با وجود این، تولیدکنندگان ژاپنى در بلندمدت قادر نخواهند بود با تولیدکنندگان خاورمیانه رقابت کنند. شرکت‌هایى نظیر «سومیتومو» این واقعیت را دریافته و راهبرد دیگرى اتخاذ کرد‌ه‌اند.
امید به بازار چین
در سال‌هاى آینده، چین با رشدى شتابان، مهم‌ترین مصرف‌کننده و خریدار اتیلن و پروپیلن در این منطقه خواهد بود. سال گذشته چین۸/۱۴درصد از رشد جهانى تولید اتیلن را به خود اختصاص داد. وضعیت منحصر به فرد این کشور در منطقه و جهان سبب شده که بحران اقتصادى نه تنها بر صنایع داخلى آن تاثیرگذار باشد که براى دیگر تولیدکنندگان پتروشیمى منطقه نیز اهمیتى حیاتى داشته باشد. دولت با ارائه یارانه‌اى نزدیک به ۱۳درصد کوشیده تا به یارى مصر‌ف‌کنندگان بشتابد. افزون بر این دولت در قالب بسته تشویقى مالى، براى صادرات محصولات پتروشیمى نیز معافیت مالیاتى در نظر گرفته است. همچنین ایجاد ۱۳/۴میلیون تن ظرفیت سالانه تولید تا سال ۲۰۱۲ سبب خواهد شد که نیازهاى وارداتى این کشور کاهش یابد که به سهم خود صادرات منطقه آسیاپاسیفیک و خاورمیانه را کاهش خواهد داد. کاهش قیمت اتان به انداز‌ه‌اى بوده که در اروپا، خط لوله «اسکنلد» نروژ براى جداسازى اتان از گاز طبیعى تجهیزات لازم را در نظر نگرفته است، زیرا جداسازى آن به لحاظ اقتصادى به صرفه نیست. صنعت پتروشیمى در آمریکا نیز به بى ثباتى دچار شده است و علائمى از بروز بحران در آن به چشم می‌خورد.
مجتمع پتروشیمى LyondellBasell's Chocolate با ظرفیت تولید سالانه ۶۰۰هزارتن اتیلن و ۳۶۰هزار تن پروپیلن، آخرین و بزرگترین قربانى این بحران است که قرار است از دو ماه دیگر براى همیشه تعطیل شود.
چشم‌انداز صنعت
پتروشیمى براى ۳ ماهه دوم سال جارى امیدوارکننده نیست و پیش‌بینى می‌شود تولید این صنعت در سال جارى رشد منفى داشته باشد، اما با بهبود اوضاع اقتصادى، صنعت پتروشیمى رشد چشمگیرى خواهد یافت و در این میان خاورمیانه بر رقباى آسیایى چیره می‌شود و تا سال ۲۰۱۵ به بزرگترین تولیدکننده محصولات پتروشیمى تبدیل خواهد شد.
منبع: شرکت ملی نفت
ارسال نظر