محمد حسین بابالو

در روزهای پایان سال میلادی ۲۰۰۸ و در ابتدای سال جدید بسیاری منتظر افزایش قیمت‌ها بودند البته در‌حال‌حاضر نیز قیمت‌ها مسیر صعودی آرامی‌به خود گرفته است. در خبرها آمده بود که گروهی از اقتصاددانان از احتمال موج دوم کاهش قیمت‌ها در سه ماهه اول سال ۲۰۰۹ میلادی خبر داده بودند. با توجه به کاهش قیمت چشمگیر بسیاری از مواد اولیه و میانی احتمال کاهش بیشتر قیمت‌ها بعید به نظر رسیده و در صورت وقوع چنین رویدادی از دامنه چندانی برخوردار نخواهد بود.

البته در روزهای پایانی سال میلادی قیمت نفت مسیری صعودی به خود گرفته و پس از افت قیمتی سرسام آور باز مسیر رشد را می‌پیماید. دیگر فلزات و مصنوعات فلزی نیز بالطبع از این شرایط، با رشد قیمت مواجه شده‌اند. برای ۲۹ دسامبر در بورس شانگهای افزایش قیمت برای مس‌، نیکل‌، روی‌، آلومینیوم و سرب را شاهد بودیم. سنگ‌آهن نیز مسیر صعودی در پیش گرفته و از ۶۷‌دلار به نزدیک به ۸۰‌دلار در بازار چین رسیده است. در خبرها آمده بود که به گفته برخی کارشناسان موج دوم کاهش قیمت در بازار فلزات در راه است. با توجه به مسیر نزولی و روند آرام کاهش برآیند قیمت‌ها این اظهار عقیده برای بسیاری از فعالان بازار که کاهش ۷۰‌درصدی قیمت شمش و کاهش دیگر فلزات را نظاره کرده‌‌اند همچون خبر یک رویداد احتمالی بسیار متاثرکننده خواهد بود. این در حالی است که ارزش‌دلار در حال تضعیف بوده و این مطلب نیز به افزایش قیمت‌ها کمک خواهد کرد. البته کارشناسان افزایش قیمت نفت را به بحران غزه مرتبط می‌دانند که با توجه به شرایط موجود ادامه این وضع دور از ذهن نخواهد بود. به گزارش سایت خبری بلومبرگ با توجه به حمایت ایران از حماس و در اختیار داشتن دومین ذخیره نفت در جهان و تنگه هرمز احتمال کاهش تولید و افزایش قیمت متصور است. امارات نیز خود را به تعهد در برابر کاهش تولید ملزم نشان داده است. البته در برخی از گمانه‌زنی‌ها قیمت نفت بین ۲۰ تا ۲۵‌دلار نیز ذکر شده است. در صورت آرامش یافتن شرایط خاورمیانه احتمال کاهش قیمت نفت بالطبع از شرایط جهانی دور از ذهن نخواهد بود. در صورت کاهش قیمت نفت ساده‌ترین برآورد کاهش قیمت فلزات بالاخص فلزات پایه است. با توجه به محاسبات موجود نزدیک به ۳۰درصد از قیمت تمام شده فلزات مستقیما نفت است و در صورت کاهش ۱۵درصدی قیمت نفت قیمت فلزات بایستی ۵/۴درصد کاهش یابد. کاهش بیشتر به شرایط روانی جامعه باز خواهد گشت. طبق آخرین نظرسنجی‌های به‌عمل آمده بیشتر مردم برای سال آینده میلادی خوشبین‌تر شده‌اند و جهت‌گیری افکار عمومی به دلیل کاهش ذخیره انبارها بالاخص در آمریکا به سمت امیدوار شدن به شرایط آینده سوق یافته است. با توجه به این مطلب که در نهایت مردم مهمترین نقش را در بازار به عنوان مصرف کننده نهایی بازی می‌کنند این مطلب تاثیر بسزایی خواهد داشت. با توجه به سونامی ‌کاهش قیمت‌ها که برای نفت بیش از ۷۰درصد به وقوع پیوست هر کاهش قیمت همچون پس لرزه‌های این زلزله مخرب خواهد بود که همان ابنیه نیم بند اقتصادی را نیز به ویرانه مبدل خواهد ساخت. بسیاری از بنگاه‌های اقتصادی در دو ماه گذشته خود را با شرایط موجود وفق داده و در حال از سرگیری فعالیت‌های خود هستند.اما در این بین مهمترین سوال این است که فلزات تا کجا امکان کاهش قیمت دارند؟ برای پاسخ به این سوال باید به روزشمار قیمت این فلزات توجه کرد. به طور مثال بیلت در نفت ۵۵‌دلاری ۳۰۰‌دلار بر هر تن قیمت داشت ولی با کاهش قیمت نفت مسیر صعودی گرفته و هم اکنون نزدیک به ۳۸۰‌دلار قیمت دارد یعنی به نسبت ۳۰۰‌دلار، ۲۶درصد افزایش قیمت. آهن قراضه نیز به نقل از متال بولتن ۲۴۰‌دلار قیمت‌گذاری شده در حالی‌که قیمت ۲ ماه گذشته ۱۱۳‌دلار بوده است. یعنی ۱۱۲درصد افزایش قیمت طی ۲ ماه گذشته تا کنون. این مطلبی است که تاکنون کمتر به آن پرداخته شده است. گروهی از اقتصاددانان شرایط فعلی را حباب دانسته و گروهی از فعالان صنعتی مسیر افزایش قیمت را منطقی شدن قیمت‌ها می‌دانند.

در این شرایط سوال اینجاست که حق با کیست؟ قیمت‌ها کاهش خواهند یافت یا افزایش؟

پاسخ ساده است و در ذات کالا نهفته است. برای یک کارخانه تولیدکننده که در شرایط فعلی و با قیمت‌های موجود توانایی تولید و فروش قراضه را دارد حتی قیمت ۷۰‌دلار یعنی هر قیمتی بالای قیمت تمام شده برای حمل و نقل و بارگیری ارزش فروش دارد ولی در غالب کشورهای جهان بالاخص کشورهای شرقی مثل چین و کره و گاهی کشورهای CIS قراضه تولید نشده، بلکه جمع‌آوری می‌شود. هزینه جمع آوری‌، جداسازی‌، گاها فشرده کردن و حمل و نقل تا گود قراضه کارخانه‌ها بالا است و با فرض مشکلات حمل و نقل به دلیل بالا بودن حجم و عدم یکنواختی کالا و هزینه‌های نیروی انسانی و ... فعالیت در این عرصه سرمایه در گردش بالایی را نیز می‌طلبد. بنابراین به سادگی می‌توان گفت، قیمت یک تن قراضه خیلی بالاتر از قیمت‌های فعلی است. به گفته دبیر انجمن تولیدکنندگان فولاد قیمت هر تن قراضه در گود قراضه کارخانه‌ها چیزی نزدیک به ۴۰۰‌دلار خواهد بود. بنابراین به دلیل کاهش قیمت این قبیل کالاها از جمله نیکل‌، قراضه‌، شمش‌، روی و ... احتمال کاهش قیمت چشمگیر متصور نیست و بازار در قیمت‌های فعلی بازی خواهد کرد.

برخلاف این قبیل کالاها‌، گروهی دیگر با برآیند قیمت منفی به روند کاهشی خود ادامه می‌دهد. روند کاهشی قیمت این فلزات به نسبت دیگر فلزات از شیب بیشتری برخوردار است. در مقایسه روند نرخ مس با روند قیمتی نیکل این مطلب کاملا مشهود است. هنوز برخی از فلزات به دلیل پایین بودن قیمت تمام شده آنها از قیمت‌های فعلی منتظر کاهش قیمت هستند که می‌توان از مس به عنوان یکی از این قبیل کالاها نام برد. به عنوان مثال قیمت تمام شده هر تن مس در معادن آنتوفاگاستای شیلی به عنوان بزرگترین تولیدکننده مس جهان کمتر از ۲۰۰۰‌دلار در هر تن می‌باشد. بالا ماندن قیمت مس به دلیل تقاضای بالای آن از طرف کشورهایی چون چین بوده که به گزارش گمرک این کشور واردات مس تصفیه شده در ماه نوامبر سال جاری برابر با ۱۴۱۷۰۰ تن بوده که به نسبت سال گذشته ۳۷ درصد افزایش داشته و به نسبت ماه پیش از آن نیز ۸ درصد افزایش نشان می‌دهد. در صورت کند شدن این روند تقاضا در کنار کاهش قیمت نفت احتمال کاهش قیمت این کالا باز هم متصور خواهد بود. در صورت تاثیر بسته حمایتی چین یا رونق ساخت و ساز در این کشور باز هم امید به حفظ قیمت متصور است. فلز مس با توجه به هزینه‌های بالای ذوب و تغلیظ و وابستگی زیاد به نفت به نوسان قیمت این حامل انرژی بسیار وابسته است.