شکست اوپک در تثبیت قیمت نفت

زهرا سلیمی - پس از گذشت یک دهه از شکست سازمان کشورهای صادرکننده نفت اوپک در جلوگیری از سقوط قیمت نفت به زیر ۱۰دلار، این سازمان تصمیم خود را برای کاهش مجدد سقف تولید به تعویق انداخت.

این سازمان در تلاش است تا با وجود کاهش شدید تقاضا، قیمت نفت را افزایش دهد. در این میان عربستان سعودی معتقد است ۷۵دلار در هر بشکه قیمت عادلانه‌ای برای طلای سیاه در بازارهای بین‌المللی است؛ ولی اوپک خواهان تثبیت قیمت‌ها در هر سطحی است.

دیدار وزیران نفت کشورهای عضو اوپک در قاهره در روز یکشنبه به بحث در مورد کاهش دوباره میزان تولید این کشورها اختصاص یافت. ۱۳ کشور عضو اوپک که تامین‌کننده ۴۰درصد از نفت مورد نیاز روزانه جهان می‌باشند تلاش دارند تا از صادرات خود به کشورهای دیگر کم کنند. این در حالی است که کشورهایی مثل ایران و ونزوئلا به شدت نیاز دارند تا از کسری شدید بودجه و مشکلات اقتصادی بکاهند.

ارزش نفت نسبت به بالاترین میزان آن در تابستان گذشته ۶۰درصد کاهش یافته است. قیمت این ماده حیاتی روز جمعه در بازار نیویورک به ۴۳/۵۴دلار در هر بشکه رسید. اعضای اوپک در دیدار اکتبر خود در الجزایر تصمیم گرفتند تا روزانه ۵/۱میلیون بشکه از تولید خود کم کنند. ولی این کشورها در اجرای این تصمیم کند بودند و این بی‌نظمی در میان اعضا باعث شد تا تولیدکنندگان بزرگ این سازمان مثل عربستان سعودی با کاهش مجدد میزان تولید مخالفت کنند و خواستار به تعویق انداختن آن شدند.

به عقیده اعضای اوپک این سازمان باید منتظر اثرات کاهش ۵/۱میلیون بشکه‌ای تولید نفت باشد.

اوپک، سازمان بین‌المللی انرژی وزارت انرژی آمریکا با توجه به چشم‌انداز ناامیدکننده اقتصادی جهان، پیش‌بینی کردند میزان مصرف این ماده به شدت کاهش یابد به پیش‌بینی اوپک مصرف جهانی نفت در سال آینده ۵۳۰۰۰۰بشکه کاهش خواهد یافت. به گزارش سازمان بین‌المللی انرژی نیز سال آینده ۶۷۰۰۰۰بشکه از میزان مصرفت نفت کم خواهد شد.

به گفته رابرت ابل گلی از کارشناسان مرکز مطالعات بین‌المللی و استراتژیک در واشنگتن قیمت نفت به دلیل کمبود تقاضا در حال سقوط است و نمی‌توان پیش‌بینی کرد این روند تا چه زمانی ادامه خواهد یافت.

کشورهای آمریکا، ژاپن و آلمان سه کشور اول اقتصادی جهان هستند که با رکود اقتصادی شدیدی مواجه شده‌اند. این سه کشور در سال ۲۰۰۷، یک سوم از تقاضای نفت جهان را به خود اختصاص داده بودند. حال با گسترش بحران اقتصادی در این کشورها بازار تقاضای نفت نیز رو به رکود می‌رود.

پیش‌بینی می‌شود که قیمت نفت باز هم کاهش یابد، زیرا رشد اقتصادی جهان متوقف شده است. به عقیده کارشناسان سازمان بین‌المللی انرژی، وضعیت اقتصادی جهان مهم‌ترین عامل تعیین کننده قیمت نفت می‌باشد. اگر روند رشد اقتصادی جهان همچنان کند باشد، تقاضا برای طلای سیاه نیز کاهش خواهد یافت و نتیجه بسیار منفی بر قیمت آن خواهد داشت.

این در حالیست که کشورهای تولیدکننده نفت شدیدا به قیمت نفت برای تامین منابع مالی خود وابسته هستند.

ونزوئلا که بزرگ‌ترین صادرکننده نفت در نیمکره غربی زمین می‌باشد بودجه ۲۰۰۹ خود را با نفت ۶۰دلاری نهایی کرده است. این کشور به درآمدهای نفتی خود برای تامین نیمی از بودجه عمومی و بیش از ۹۰درصد از صادرات خود نیاز دارد.

روسیه نیز برنامه‌های بودجه‌ای سال ۲۰۰۹ خود را بر پایه نفت ۹۵دلاری طرح کرده است. به گفته وزیر دارایی این کشور آلکسی کوردین، حتی اگر نفت به ۷۰دلار در هر بشکه برسد، روسیه با کسری بودجه شدید مواجه خواهد شد.

کارشناسان معتقدند که کشورهای تولیدکننده نفت در این شرایط بحرانی با چالش‌های بزرگی مواجه شده‌اند و حتی کاهش میزان تولید هم به آنها کمکی نخواهد کرد.

از طرفی شرکت‌های بین‌المللی نفتی از میزان سرمایه‌گذاری خود در پروژه‌های مختلف کاسته‌اند، زیرا به نظر آنان با کاهش قیمت نفت، تکمیل پروژه‌ها و گسترش میدان‌های جدید برای آنان به صرفه نخواهد بود.