بررسی تحولات بازارهای جهانی نفت و گاز
قیمت نفت باز هم پایین می‌آید؟ - ۷ آبان ۸۷
قیمت‌های نفت خام در بازارهای جهانی در هفته دوم اکتبر روند کاهشی را طی کرده است.
قیمت‌های نفت خام در بازارهای جهانی در هفته دوم اکتبر روند کاهشی را طی کرده است.
کاهش تقاضای نفت خام در جهان که از مشکلات اقتصادی آمریکا و اروپا نشات می‌گیرد و نیز تقویت ارزش دلار آمریکا از اصلی‌ترین عوامل کاهش قیمت نفت به شمار می‌روند. به طور کلی منشا بروز بحران اقتصادی جهان تشدید بحران اقتصادی آمریکا در حدود یک سال گذشته ارزیابی می‌شود.
بحرانی که با رکود بازار مسکن آمریکا، افت شدید در بازارهای مالی آمریکا و کاهش 30 الی 35درصدی ارزش دلار در یک سال گذشته آغاز شد و تاثیر شدید آن بر اقتصادهای متاثر از آمریکا نظیر اقتصاد اروپا، آمریکای لاتین و کشورهای عربی حاشیه خلیج‌فارس، این بحران را در ابعاد جهانی مطرح کرد.
بر اساس جدیدترین گزارش چشم‌انداز اقتصادی صندوق بین‌المللی پول که در ماه اکتبر ۲۰۰۸ منتشر شده است، رشد اقتصادی جهان از ۵درصد در سال ۲۰۰۷ و ۹/۳ و ۳درصد در سال‌های ۲۰۰۸ و ۲۰۰۹ کاهش پیدا خواهد کرد. برآورد اکتبر صندوق بین‌المللی پول از رشد اقتصاد جهانی به میزان ۲/۰ و ۹/۰درصد پایین‌تر از برآورد ماه ژوئیه برای سال‌های ۲۰۰۸ و ۲۰۰۹ است.
بر اساس این گزارش رشد اقتصادی آمریکا برای سال 2008 به میزان 3/0درصد نسبت به برآورد ژوئیه بهبود یافته در حالی که برای سال 2009 به میزان 7/0درصد کاهش خواهد داشت. رشد اقتصادی آمریکا که در سال 2007 بالغ بر 2درصد گزارش شده بود در سال‌های 2008 و 2009 به حدود 6/1 و 1/0درصد کاهش خواهد یافت. همچنین صندوق بین‌المللی پول پیش‌بینی کرده است رشد اقتصادی کشورهای صنعتی از 6/2درصد در سال 2007 به 5/1 و 5/0درصد در سال‌های 2008 و 2009 کاهش خواهد یافت. در واقع صندوق بین‌المللی پول در آخرین گزارش خود برای کشورهای ایتالیا، اسپانیا و انگلیس نرخ رشد اقتصادی منفی در سال 2009 اعلام کرده است.
پیش‌بینی صندوق بین‌المللی پول از کاهش رشد کشورهای در حال توسعه نیز قابل توجه است. رشد اقتصادی کشورهای در حال توسعه آسیایی در سال ۲۰۰۷ بالغ بر ۱۰درصد بود که این رقم در سال‌های ۲۰۰۸ و ۲۰۰۹ به ۴/۸ و ۷/۷درصد کاهش می‌یابد. رشد اقتصادی چین از ۹/۱۱ درصد به ۷/۹ و ۳/۹درصد و رشد اقتصادی هند از ۳/۹ درصد به ۹/۷ و ۹/۶درصد کاهش خواهد یافت.
براساس آمار دبیرخانه سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) قیمت سبد نفتی اوپک از 24/78 دلار در هر بشکه در 9 اکتبر به 77/62دلار در هر بشکه در تاریخ 16 اکتبر کاهش یافته است. طی این دوره قیمت سبد نفتی اوپک حدود 20درصد کاهش داشته و اکنون در پایین‌ترین سطوح خود در 6 ماه اخیر قرار دارد. به دنبال کاهش بهای نفت و به دنبال آن کاهش قیمت نفت اوپک اعضای این سازمان بار دیگر تصمیم گرفتند تا نشستی فوق‌العاده ترتیب دهند تا در آن نشست راهکارهایی برای جلوگیری از کاهش بیشتر بهای نفت بیندیشند.
بانک جهانی نگرانی خود را از تاثیر نوسانات شدید بازارهای نفت بر اقتصاد کشورهای تولید‌کننده نفت در شمال آفریقا و خاورمیانه اعلام و تصریح کرده سقوط قیمت‌ها بر همه بخش‌های اقتصادی این کشورها فشار وارد خواهد کرد. مدیر توسعه اقتصادی منطقه در بانک جهانی تاکید کرده افزایش قیمت نفت موتوری است برای رشد این کشورها هر چند که تاثیرات آن بسته به کشورها متفاوت است. در نتیجه اگر قیمت نفت به طور چشمگیری کاهش یابد، این امر باز هم بر رشد منطقه تاثیر خواهد گذاشت و در مجموع باعث کاهش رشد منطقه خواهد شد.
قیمت نفت خام WTI نیز از حدود 85 دلار در هر بشکه در تاریخ 9 اکتبر به 5/72 دلار در هر بشکه در تاریخ 16 اکتبر کاهش یافته است (7/14درصد).
به‌طور کلی عمده دلایل کاهش قیمت نفت خام در ماه اکتبر شامل موارد زیر می‌شود:
1 - کاهش تقاضای نفت خام
۲ - افزایش عرضه نفت خام اوپک
3 - افزایش سطح ذخایر نفت خام آمریکا
۴ - کاهش نگرانی‌ها در مورد عواقب توفان در خلیج مکزیک
میزان ذخایر نفت خام آمریکا از 6/302میلیون بشکه در تاریخ 3اکتبر به بیش از 308میلیون بشکه در تاریخ 10اکتبر افزایش یافته است که در حدود 14میلیون بشکه کمتر از میزان مشابه سال قبل است. میزان این ذخایر برحسب روز نیز به 7/23روز افزایش یافته است.
تولید نفت خام آمریکا از ۴۲/۴میلیون بشکه در روز در تاریخ ۳اکتبر به ۵۷/۴میلیون بشکه در روز در تاریخ ۱۰اکتبر افزایش یافته است ولی با این حال حدود ۵۳۰هزار بشکه در روز از میزان مشابه سال قبل کمتر است. در همین زمان میزان واردات نفت خام آمریکا نیز ۳۵/۱۰میلیون بشکه در روز به ۱۶/۱۰میلیون بشکه در روز کاهش یافته است.
پیش‌بینی قیمت نفت خام WTI:
کاهش مداوم رشد اقتصادی آمریکا و دیگر کشورهای مهم مصرف‌کننده نفت در فصول اخیر و همچنین کاهش برآوردهای آینده باعث کاهش قابل ملاحظه‌ای در مصرف نفت کشورهای مذکور می‌شود. در حالی‌که واردات نفت آمریکا طی ماه‌های اخیر کاهش یافته است ولی فزونی کاهش تقاضا موجب شده است سطح ذخیره‌سازی‌های نفت خام تجاری آمریکا به سرعت افزایش یابد و از طرف دیگر سطح مذکور برای کشورهای OECD نیز از میانگین پنج سال گذشته فراتر رود.
ظرفیت مازاد تولید اوپک تنها عاملی است که هنوز فشار افزایشی بر قیمت وارد می‌کند. این ظرفیت برای ماه سپتامبر 47/1میلیون بشکه اعلام شده بود که نسبت به ماه قبل (27/1میلیون بشکه) افزایش نشان می‌داد و برای ماه اکتبر نیز معادل 84/1میلیون بشکه برآورد شده است که حاکی از افزایش آن است. بنابراین کلیه عوامل بنیادی بازار روند نزولی قیمت نفت را تایید می‌کنند.
جدول شماره ۲پیش‌بینی قیمت نفت خام WTI را برای هفته آتی نشان می‌دهد. بر مبنای عوامل بنیادی قیمت ۶۰دلار در بشکه پیش‌بینی می‌شود و عوامل غیربنیادی بین ۵ تا ۱۰دلار بر قیمت اثرگذار است.
جدول شماره 3 محدوده‌های حمایت و مقاومت در روند قیمت نفت WTI را نشان می‌دهد. در روند کاهشی قیمت 65 و سپس 59 دلار در هر بشکه سطوح حمایتی هستند که مانع کاهش بیشتر و در روند افزایشی قیمت 72 دلار مانع افزایش بیشتر می‌باشند.
بدین معنی که احتمال تغییر روند قیمت با نزدیک شدن به این سطوح قیمتی بسیار بالاست.
تحولات بازار گاز:
میزان ذخایر زیرزمینی گاز طبیعی آمریکا از ۳۱۹۸ میلیارد فوت مکعب در تاریخ ۳ اکتبر به ۳۲۷۷ میلیارد فوت مکعب در تاریخ ۱۰ اکتبر، یعنی ۷۹ میلیارد فوت مکعب افزایش یافته است و نسبت به متوسط ۵ سال گذشته به میزان ۷/۲ درصد بالاتر می‌باشد.
قیمت‌های تک محموله گاز طبیعی از تاریخ 8 اکتبر در اکثر بازارهای آمریکا- به غیر از مناطق کالیفرنیا، وست تگزاس و
آریزونا / نوادا- دارای روند افزایشی بود و به میزان ۷۶ سنت در هر میلیون بی‌تی‌یو تا ۱۵ اکتبر ۲۰۰۸ افزایش یافته است. قیمت‌های تک محموله گاز طبیعی در هنری هاب نیز به میزان ۶ سنت در هر میلیون بی‌تی یو یا به عبارتی دیگر ۱ درصد افزایش یافته و به ۶۴/۶ دلار در هر میلیون بی‌تی‌یو رسید.
قیمت تکه محموله گاز طبیعی در بازارهای هنری هاب، نیویورک و شیکاگو به ترتیب از 68/6، 03/7 و 28/6 دلار در هر میلیون بی‌تی‌یو در تاریخ 9 اکتبر به 64/6، 09/7 و 47/6 دلار در هر میلیون بی‌تی‌یو در تاریخ 15 اکتبر تغییر یافته است. قیمت آتی‌های گاز طبیعی در بورس نایمکس نیز برای تحویل در ماه‌های نوامبر و دسامبر از سطوح 825/6 و 156/7 دلار در هر میلیون بی‌تی‌یو در تاریخ 9 اکتبر به سطوح 592/6 و 879/6 دلار در هر میلیون بی‌تی‌یو در تاریخ 15 اکتبر کاهش یافته است.
منابع و ماخذ:
1- World Economic Outlook, International Monetary Fund, October 2008.
۲- World Economic Outlook Database- April ۲۰۰۸.
3- NGI,s Daily Gas Price Index (www.intelligencepress.com)
۴- WTI Price, Reuters News Service (www.reuters.com)
5- Energy Information Administration: From EIA-912, "Weekly Underground Natural Gas Storage Report" and the Historical Weekly Storage Estimate Database.
۶- Daily Basket Price. www.Opec.org
7- World Gas Intelligence.
۸- www.eia.doe.gov
کارشناس ارشد اقتصاد انرژی، موسسه مطالعات بین‌المللی انرژی
ارسال نظر