برخی اعتقادی به بورس نفت ندارند

منیژه حیاتی

حمید جانی پور

مشاور بین‌المللی بورس نفت، طی نشستی با خبرنگاران درخصوص جزئیات طرح جدید خود در بازارهای کالایی و دلایل تاخیر در راه‌اندازی بورس نفت ایران توضیحاتی را ارائه داد. به گزارش خبرنگار دنیای اقتصاد، کریستوفرکوک طرح جدید خود را که بر مبنای معاملات اینترنتی طراحی شده است با عنوان سازوکار «واحدسازی» معرفی کرد و درخصوص همکاری خود در پروژه بورس نفت ایران گفت:‌ در سال ۲۰۰۱ به پیشنهاد یکی از دوستانم نامه‌ای به مرحوم نوربخش، رییس‌کل وقت بانک مرکزی ایران ارسال کرده و نسبت به سوء‌استفاده سفته‌بازان در بازار نفت هشدار دادم.

وی با بیان اینکه علت اصلی نوسانات فعلی بازار نفت و ضرر و زیان شدید تولیدکنندگان این کالا در دنیا همین سفته‌بازان هستند، گفت: در این نامه پیشنهادی مبنی‌بر اینکه ایران به عنوان رهبر و لیدر بازار منطقه می‌تواند شاخص جدیدی برای نفت ایجاد کند، ارائه داده و اعلام کردم این شاخص می‌تواند جایگزینی مناسب برای شاخص نفت برنت دریای شمال باشد.

وی با اشاره به طرح اولیه خود برای بورس نفت ایران خاطرنشان کرد: این طرح که بنا به درخواست شرکت فناوری بورس تهران طراحی شده، چیزی نبود که مدیران بورس و دولت ایران به دنبال آن بودند.کوک با اشاره به طرح جدید خود یادآور شد: طرح جدیدی که برای بورس‌های کالایی منطقه از جمله بورس نفت، برق و گاز پیشنهاد شده سازوکار ساده‌ای است که با ارزش‌های اسلامی و دیگر مذاهب مطابقت دارد و در صورت استفاده می‌تواند خلاء فعلی بازار را از بین ببرد.

وی اظهار داشت: البته قبل از طراحی هر شاخص، ایران باید یک بازار کالایی راه‌اندازی کند و اصولا بدون بازار کالایی، طراحی شاخص غیرعملی خواهد بود.

دلایل تاخیر راه‌اندازی بورس نفت

وی در ادامه درخصوص دلایل تاخیر راه‌اندازی بورس نفت ایران گفت: متاسفانه بسیاری از مدیران ایرانی اعتقادی به بورس نفت نداشته و برخی شفافیت را بی‌معنی می‌دانند،اما با ساز و کار پیشنهاد شده در طرح جدید می‌توان شرایطی را ایجاد کرد که ایران در بازار نفت خاورمیانه پیشرو شود.

وی با بیان اینکه این بازار می‌تواند با پولی بر مبنای کربن در منطقه ایجاد شود درخصوص بورس‌های دبی و قطر گفت: بازار فیزیکی دبی آن قدر بزرگ نیست که بازار آتی بر مبنای آن ایجاد شود و در مورد بازار قطر نیز میلیاردها دلاری که در بورس این کشور صرف شده، موفقیتی را برای این کشور در پی نخواهد داشت؛ بنابراین آینده‌ای برای بازار این کالا که دولت قطر تلاش زیادی را روی قراردادهای آتی آن متمرکز کرده، نمی‌بینیم.

وی تنها راه موفقیت بازار گاز را اجماع میان مصرف‌کنندگان گاز در منطقه ذکر کرد و گفت: تنها در صورت همکاری کشورهای تولید‌کننده و مصرف‌کننده منطقه است که می‌توان در بخش گاز، بازار موفقی را ایجاد کرد. وی ابراز امیدواری کرد پیشنهاد جامعی را در این زمینه به دولت ایران و قطر ارائه بدهد.

وی موفقیت در بورس‌های نفت را ملزم به ایجاد بسترهای لازم عنوان کرد و گفت: باید بازاری ایجاد شود که دارایی‌های باارزشی در آن وجود داشته باشد و عدم موفقیت بازارهایی که اخیرا به وجود آمده به دلیل توهمی بوده که ایجادکنندگان داشته و گمان می‌کردند باید بر مبنای اقلامی که ارزش واقعی ندارند، راه‌اندازی کنند. اما در ساز و کاری که با حقیقت منطبق است بازارها نباید از بالا به پایین راه اندازی شوند بلکه باید بسترها از پایین به بالا فراهم شود.

نتایج جلسه با مدیران بورس کالا

وی با اشاره به اینکه فاز اول این ایده با استقبال مواجه شده در پاسخ به خبرنگار دنیای‌اقتصاد درخصوص اینکه آیا این طرح مواد پتروشیمی را نیز شامل می‌شود، گفت: این ساز و کار می‌تواند برای تمامی محصولات به کار برود، اما نسبت به اجرای قراردادهای آتی آینده روشنی

نمی‌بیند.

وی درخصوص جلسه‌ای که اخیرا با مدیران بورس کالا داشته است به خبرنگار ما گفت: در این جلسه طرح مذکور به مدیران بورس معرفی شد و با صحبت‌هایی که انجام شده، چشم‌انداز این بحث امیدوارکننده به نظر می‌رسد.

کریستوفر کوک با بیان اینکه ایران با راه‌اندزای بازار قوی نفت و مشارکت با تولید‌کنندگان و مصرف‌کنندگان نفت می‌تواند نقش دلالان را به صفر برساند، گفت: بحران اخیر بازار نفت نیز نشان می‌دهد که حذف این واسطه‌ها ضروری است.