پدرام ایزدی*
بالا رفتن هزینه تولید و استحصال در شرکت‌های معدنی، عامل کلیدی تعیین‌کننده بهای سنگ آهن به خصوص در روزهای پیش رو به شمارمی‌رود.

در این میان کاهش سطح تقاضای محصولات فولادی در بازارهای داخلی چین، پایین آمدن بهای محصولات فولادی و شرایط سختگیرانه دولت چین بر سیاست‌های پولی همه و همه گرد هم آمدند تا تصویری بی رونق از بازار فولاد را منعکس کنند.
همچنین ایالت اوداشا در هند در نظر دارد قوانین کنترلی جدیدی بر تولید سنگ آهن در مقیاس ایالتی وضع کند.این در حالی است که پیش از این منع صادرات این ماده از سواحل غربی ایالت کارناتاکای هند تاثیر معکوسی بر شرایط بازار داشته و این قانون کنترلی، درحالی که فقط مصرف داخلی را تحت تاثیر قرار می‌دهد، بطور چشمگیری قادر است تا در این بازار آشفته شرایط را بدتر از قبل کند. همچنین با اعمال این قانون و کمبود در میزان عرضه، انتظار بر این خواهد بود که بهای سنگ آهن با افزایش همراه شود.
دلایل تاثیرگذار بر پیش بینی قیمت در بازارهای جهانی این ماده عبارتند از:
• بهای مواد خام تحت الشعاع رکود تدریجی بازارهای صادراتی و داخلی کشور چین در بخش محصولات فولادی قرار خواهد گرفت که قرار است از اواسط سه ماهه دوم میلادی آغاز شود.
• پیش از خیزش قیمت‌ها که حاصل وضع قوانین مالیاتی جدید در استرالیا است، مصرف کنندگان انبارهای خود را از این مواد پر خواهند کرد که همین امر باعث افزایش سرعت رشد تقاضا در اوایل سه ماهه دوم میلادی خواهد شد.
• پیش‌بینی‌ها حکایت از آن دارد که در اواسط سه ماهه دوم میلادی جرقه کاهش میزان مصرف سنگ‌آهن زده خواهد شد.
• اعمال مالیات 30 درصدی بر سود مازاد فروش از سوی شرکت‌های معدنی در استرالیا باعث افزایش قیمت‌ها می‌شود.
• محموله‌های سنگ آهن هند هم به دلیل فصل بارش با کاهش چشمگیر همراه می‌شود.
در فروردین ماه آنچه نقل محافل در میان فعالان و کارشناسان بازار شده تصمیم تامین کنندگان عمده کالا بر افزایش نامحسوس بهای سنگ آهن بود. در اواسط همین ماه بود که بهای سنگ آهن دانه درشت استرالیا با عیار 5/61 درصد و سنگ آهن برزیل با عیار 65 درصد حدود هر تن 4 تا 5 دلار افزایش را تجربه کرد و هر کدام به ترتیب به سطح هر تن 149 و 160 دلار سی اند اف رسید. همچنین بهای کنسانتره 5/63 درصد هند هر تن 1 تا 2 دلار افزایش داشته و در سطوح هر تن 151 تا 152 دلار سی اند اف معامله شد.
باید اذعان داشت در ماهی که گذشت، وضعیت حاکم بر فضای بازار فولاد چین هم آرام آرام رو به بهتر شدن می‌رفت. در تعدادی از استان‌های این کشور پهناور، بهای محصولات تخت افزایش هر تن ۳۵ دلاری و محصولات طویل افزایش۲۰ دلاری را تجربه کردند. همچنین در بازارهای صادراتی، عرضه کنندگان ورق گرم بهای این محصول را حدود هر تن ۱۵ دلار بالاتر بردند. این ارزش افزوده شده بر نرخ‌ها به دلیل بازگشت رو به بالای سطح تقاضای نهایی و کاهش سطح کالای محصور در انبارهای تاجران بود. با توجه به افت فصلی فعالیت‌های تجاری در گلوگاه‌های اصلی و کلیدی صادرات، به ویژه در منطقه آسیا-اقیانوسیه و همچنین رکود اقتصادی پیش رو در صنایع مصرف‌کننده داخلی انتظار بر این است که تقاضا و بهای محصولات فولادی در اواسط سه ماهه دوم میلادی با کاهش همراه شود. در دوره اردیبهشت تا مرداد، کاهش بهای محصولات فولادی، عامل بازدارنده افزایش بهای مواد خام خواهد بود.
در فروردین ماه، شاهد افزایش میزان تقاضای سنگ آهن در بازار چین بصورت پلکانی بودیم. با این وجود، تنها تاجران هستند که با اینکه روند صعودی بر بازار حکم فرما است، تمایل زیادی دارند که این ماده را خریداری کنند. واحدهای ذوب هم جنب و جوش چندانی در این کارزار از خود نشان نمی‌دهند چراکه خورجین‌هایشان به اندازه کافی پر هست و منتظر هستند تا تناژهای پیش خرید شده خود که چندی پیش سفارش داده بودند از راه برسد. با در نظر گرفتن این موضوع که مصرف‌کنندگان درصدد هستند تا فعالیت خرید خود را پیش از بالا رفتن قیمت‌ها در پی اعلام قانون مالیاتی جدید در استرالیا انجام دهند و انبارهای خود را مملو از این کالا کنند. سطح تقاضا به احتمال قوی در اوایل سه ماهه دوم میلادی قوت می‌گیرد، اما واردات از هند در سراشیبی سقوط قرار خواهد گرفت چراکه فصل باران‌های موسمی‌نزدیک است. مصرف بیشتر سنگ آهن هم از کاهش سطح تقاضای این ماده در بازار جلوگیری خواهد کرد. طبق آمار و ارقام اعلام شده از سوی اداره ملی آمار چین، میزان مصرف روزانه فولاد خام بطور متوسط با افزایش 3 درصدی همراه شد و این میزان به 1 میلیون و 990 هزار تن در اسفندماه رسید. احتمال می‌رود که میزان مصرف سنگ آهن در اواسط سه ماهه دوم میلادی هم راستا با کاهش سطح تقاضای محصولات فولادی، افت یکباره را تجربه کند.
افزایش تعرفه گمرکی صادارت، بالطبع نرخ این ماده را در بازار بالا می‌برد. دولت استرالیا سرانجام تصویب طرح مالیات ۳۰ درصدی بر سود مازاد حاصل از فروش این ماده توسط شرکت‌های معدنی را پذیرفت و قرار است که از اواسط تیرماه اجرایی شود. در این ارتباط بزرگترین تولیدکنندگان سنگ آهن در جهان، بی اچ پی بیلتون و ریو تینتو از جمله شرکت‌هایی خواهند بود که ملزم به پرداخت این عوارض گمرکی هستند. ایالت برزیلی پارا هم در این اندیشه است که عوارضی بر تولید سنگ‌آهن در نظر بگیرد و آن را اجرایی کند. با این وجود عرضه‌کنندگان در تلاش خواهند بود تا این افزایش هزینه‌های تولید را با بالابردن بهای این ماده در بازار جبران کنند.
مرکز مطالعات فولاد خاورمیانه بررسی می‌کند که، تامین‌کنندگان سنگ آهن در استرالیا در مدت زمان کوتاهی بهای این ماده را در بازارهای فروش نقدی برای جبران افزایش مخارج مرتبط با اعمال قوانین مالیاتی جدید بالاتر خواهند برد. کاهش سنتی میزان عرضه از سوی هند که از اواسط سه ماهه دوم میلادی آغاز می‌شود، اهرم حمایتی بر بهای فروش نقدی این ماده خواهد بود. با این وجود رشد قیمت‌ها به تبعیت از کاهش میزان مصرف سنگ‌آهن که تا اواسط خردادماه پیش‌بینی می‌شود تا حدی تاثیر آن بر بازار بی‌رنگ می‌شود.
*تحلیلگر بازار فولاد در مرکز مطالعات فولاد خاورمیانه (MESD)