محمد حسین بابالو *
بازار فولاد هم اکنون منتظر حوادث بسیاری است که شایعات و اما و اگرهای بسیاری هر روز به گوش می‌رسد. دورنمای قیمت‌ها در ماه آینده منبعث از افزایش تقاضای داخلی و کاهش آرام موجودی انبارها و نهایتا افزایش پلکانی قیمت‌ها خواهد بود. هم اکنون حجم تولید داخلی در مقایسه با سال‌های گذشته افزایش یافته است.

بازار فولاد در هفته‌های گذشته شرایط عجیبی را پشت سر نهاده تا جایی که باعث شد که این بازار نزدیک به 6 درصد تلاطم قیمت را ثبت کند. نوسان‌های ذکر شده نه تنها به چند روز گذشته باز می‌شود، بلکه ریشه اصلی این روند به سال گذشته و نوسانات عجیب و غریب آن مربوط است. در هفته‌های پایانی سال 90 و بالاخص پس از آغاز بهمن ماه به تبع افزایش شدید قیمت ارز در بازار غیررسمی، ‌تقریبا تمامی ‌انواع آهن‌آلات در مسیر صعود قرار گرفته و هر چه می‌گذشت به صورت ساعتی، قیمت‌ها افزایش می‌یافت. به دلیل این نوسانات و در کنار برخی از آزادسازی‌های قیمتی در بازار و حتی در بورس کالا شاهد افزایش برآیند قیمت‌ها بودیم. پس از چندی و بالاخص در روزهای پایانی سال گذشته قیمت‌ها به آرامی‌در مسیری ممتد قرار گرفت و نهایتا با کاهش قیمت‌ها روبه‌رو شدیم.
این روند نزولی قیمت‌ها درکنار بی اعتمادی و حتی خارج‌شدن برخی از فعالان بازار و خریداران صورت گرفت که به کاهش شدید حجم معاملات بالاخص در روزهای پایانی سال در مقایسه با سال قبل منجر شد. به جرات می‌توان گفت در روزهای پایانی سال گذشته و حتی روزهای ابتدایی سال جاری با کاهش شدید موجودی انبارها روبه‌رو بودیم که البته در کنار ضعف شدید تقاضا خودنمایی نمی‌کرد.
در روزهای آغازین سال 91 هم شرایط گذشته ادامه یافت تا جایی که با افزایش حجم تقاضا مواجه شدیم. این افزایش شدید حجم تقاضا در زمانی که بسیاری از فعالان بازار هنوز به بازار وارد نشده بودند به افزایش شدید قیمت‌ها انجامید. در این زمان هنوز بسیاری از کارخانه‌ها تولید خود را با ظرفیت اصلی آغاز نکرده بودند یا درگیرو‌دار خرید شمش و دید‌و‌بازدیدهای پس از عید و وصول چک‌های گذشته خود بودند. افزایش حداکثر 10 درصد در کمتر از 5 روز تردیدهای بسیاری را هنوز به ذهن متبادر می‌کند.
پس از این روند افزایشی مجددا با کاهش تقاضا روبه‌رو شدیم و قیمت‌ها هم کاهش یافت. به عبارت دیگر به نسبت قیمت‌های سال گذشته، قیمت‌ها منطقی‌تر شد. به نسبت روزهای گذشته به نظر می‌رسد نوسان قیمت‌ها حالت منطقی‌تری به خود گرفته و انتظار می‌رود حجم تقاضا در مسیر عادی خود قرار بگیرد.
در روزهای گذشته و با منطقی‌ترشدن حجم تقاضای موثر در کنار ظرفیت تولید داخلی شمش، ظرفیت نورد و تولید سنگ آهن بالاخص در خصوص میلگرد شاهد تساوی عرضه و تقاضا بودیم. این شرایط نوسان قیمت‌ها را به کمتر از یک ‌درصد کاهش داد. این روند ممتد و نوسانات محدود قیمت‌ها با اقبال خریداران مواجه شد.
شرایط تقاضای آتی
به صورت کلاسیک تقاضای مصنوعات فولادی بالاخص انواع ساختمانی آن به دو بخش دولتی و خصوصی تقسیم می‌شود که هرکدام ابعاد و شرایط خاص خود را دارد.
در خصوص تقاضای دولتی باید گفت که دقیقا متناسب با بودجه عمرانی است. با توجه به بودجه سال جاری که افزایش محسوسی دارد، بالاخص بودجه عمرانی که در بودجه پیشنهادی دولت رقم چشمگیری است، امید به تحریک تقاضای دولتی وجود دارد اما این تمام ماجرا نیست.
با توجه به رویکرد اخیر دولت در پروژه‌ها که سعی دارد پروژه‌های بیش از 70 درصد پیشرفت فیزیکی را به پایان برساند احتمالا تحریک تقاضای دولتی‌اندکی کاهش پیدا خواهد کرد، زیرا کار ویژه مصنوعات فولادی بیشتر در مراحل ابتدایی پروژه است تا در مرحله مدیریتی و نظارتی.
با توجه به احتمال تخصیص بودجه از ابتدای خردادماه و امور اداری واریز آن، می‌توان از ابتدای فصل تابستان انتظار افزایش تقاضای دولتی را داشت که البته کمتر از سال گذشته است. تمام ‌این موارد در حالی است که حجم تقاضای دولتی غالبا به بورس کالای ایران بازگشته و غالبا به بازار غیررسمی‌تسری نمی‌یابد.
تقاضای بخش خصوصی
به صورت سنتی فصول گرم سال و بالاخص تابستان ، فصل افزایش تقاضا و تقاضای فصلی است. تقاضای بخش خصوصی بالاخص برای انواع ساختمانی غالبا به مسکن باز می‌گردد. با توجه به جهش قیمت مسکن در هفته‌های گذشته و افزایش شدید جذابیت ساخت‌وساز و احتمال افزایش بیشتر آن در روزهای تعطیلات رسمی‌مدارس انتظار جهش تقاضا دور از انتظار نیست.
این مطلب که بیشتر به تیرآهن و میلگرد باز می‌گردد باید از بازار غیررسمی ‌تامین شود. با توجه به احداث و تحویل بسیاری از واحدهای مسکن مهر در شهرستان‌ها به احتمال قوی این جذابیت ساخت و ساز بیشتر مربوط به تهران و شهرهای بزرگ خواهد بود. نکته دیگر آنکه از جذابیت سفته‌بازی در آینده باز هم کاسته خواهد شد. با توجه به کاهش جذابیت بازارهای ارز و طلا، احتمال تغییر جهت سرمایه‌ها به سمت بازار مسکن و افزایش قیمت و افزایش تقاضا وجود دارد، ولی با توجه به افزایش سود سپرده‌های بانکی و انتشار مجدد اوراق قرضه دولتی و افزایش عرضه سهام در بورس اوراق بهادار احتمال افزایش جذابیت شدید بازار مسکن مشکوک به نظر می‌رسد.
برآیند کلی
با توجه به مشکلات عرضه بالاخص در خصوص بالابودن قیمت ارز در بازار غیررسمی،‌ در کنار مشکلات واردات، احتمال کاهش بیشتر موجودی انبارها دور از ذهن نیست. این در حالی است که شایعات گسترده ای برای ماه آتی مبنی بر رشد قیمت‌ها در بازار به گوش می‌رسد که افزایش حجم تولید فولاد داخلی در کنار برخی سیاست‌های پولی و افزایش جذابیت بورس اوراق بهادار می‌تواند به صورت یک سرعت‌گیر در این بازار عمل کند.
*کارشناس شرکت مروارید پویا پرشین