پدرام‌ایزدی *
از اواسط فروردین ۱۳۹۱ و با پایان یافتن تعطیلات نوروزی در‌ایران، بهای سنگ آهن در بازارهای فروش نقدی با افزایش همراه می‌شود که دلایل‌این افزایش قیمت مورد بررسی قرار گرفته است که در پی می‌آید: عوامل تاثیر گذار بر بازار سنگ آهن عبارتند از:

• بازارهای خانگی محصولات فولادی در چین گام‌های رشد را پر قدرت تر از قبل بر خواهند داشت و از‌ این‌رو از بازار مواد خام حمایت می‌کنند
• کاهش میزان مصرف سنگ آهن در چین، قیمت‌ها را در سطوح پایین حفظ می‌کند
• انتظار می‌رود تا آخر اسفندماه وهمزمان با تثبیت سطح تقاضا، تولید چدن با افزایش همراه شود.
• سطح بالای سنگ آهن موجود در انبار کارخانه‌ها و بنادر از خیزش سطح تقاضا جلوگیری خواهد کرد.
• با توجه به سطح نسبتا پایین مواد خام وارداتی، حجم تقاضا در بازار ‌این ماده در شرایط خوبی قرار دارد.
• سنگ آهن دانه درشت استرالیا و برزیل در کوتاه مدت سریع‌ترین راه فروش خود را خواهند یافت.
• با افزایش عوارض گمرکی، حجم واردات سنگ آهن هند به چین افت خواهد کرد و حتی به سطوح پایین‌تر از سطوحی که در سال 2011 شاهد آن بودیم، خواهد رسید.
در نخستین روزهای آخرین ماه سال شمسی، بهای سنگ آهن در بازارهای فروش نقدی چین ذره‌ذره کاهش یافت و حتی در سطوحی پایین تر از سطوح اعلام شده قبل از تعطیلات جا خوش کرد.‌این در حالی است که در اواسط بهمن ماه بهای سنگ آهن دانه درشت هند با عیار ۵/۶۳ درصد در سطح هر تن ۱۴۹ تا ۱۵۰ دلار سی‌اند اف چین در بازار پیشنهاد شد، سنگ آهن استرالیا با عیار ۵/۶۱ درصد حدود هر تن ۱ تا ۲ دلار با کاهش همراه شد و به سطح هر تن ۱۴۰ تا ۱۴۱ دلار سی‌اند اف رسید و سنگ‌آهن برزیل هم با عیار ۲/۶۳ درصد هرتن ۱۳۸ دلار سی‌اند اف معامله شد. با پایان یافتن تعطیلات در چین، باز هم شاهد عدم تشکیل صف خرید در بازارهای داخلی محصولات فولادی بودیم که‌ این موضوع ناشی از سطح بالای کالا در انبار تاجران است و بالطبع هیچ دغدغه‌ای برای تاجران در جهت خرید شتابزده به وجود نمی‌آورد. البته مصرف کنندگان نهایی هم در بازار فعالیتی از خود نشان نمی‌دهند. در نتیجه، انبارداران بهای محصولات تخت را که در انبارهای خود محصور کرده‌اند، بدون تغییر اعلام کردند؛ اما محصولات طویل سرگذشت متفاوتی را دنبال می‌کنند و با توجه به سطح بالای کالای موجود در انبار بهای ‌این محصولات با افت ۲ تا ۳ درصدی همراه شد. در همین زمان، تولیدکنندگان محصولات فولادی سعی داشتند تا قیمت‌ها را بالا بکشند و در این ارتباط گفتنی است که تولیدکنندگان محصولات تخت با تقلید از کارخانه بائواستیل بهای محصولات تولیدی خود در اسفندماه را هر تن ۱۵ تا ۲۵ دلار افزایش دادند.
با در نظر گرفتن شرایط فعلی حاکم بر‌این بخش از بازار محصولات طویل، احتمال می‌رود که بهای ‌این محصولات پیش از هرچیز تا اواسط فروردین ماه با رشد همراه شود. مرکز مطالعات فولاد خاورمیانه آغاز گردش رو به بالای سطح تقاضا و روند قیمت‌ها در بازار محصولات فولادی را در اواخر سه ماهه اول میلادی پیش بینی می‌کند و در همین زمان شاهد توسعه حجم تولید در میان صنایع مصرف کننده خواهیم بود.
از‌این جهت که در بازار محصولات فولادی با کمترین میزان رشدِ قیمت مواجه خواهیم بود، خیز بهای سنگ آهن هم محدود می‌شود. حجم پایین عرضه و پر کردن انبارها از جمله عواملی هستند که در حال حاضر از رشد سطح تقاضا در بازار سنگ آهن جلوگیری می‌کنند. در اواخر بهمن ماه، حجم سنگ‌آهن سینترنشده (جداسازی ناخالصی‌ها) که در انبار بنادر انباشته شده بود، از ۱۰۰ میلیون تن فراتر رفت که‌این میزان معادل حجم عرضه کالای وارداتی در طول ۶ هفته با ورود حجم زیادی سنگ‌آهن به بازار و همچنین قیمت شکنی در اواخر بهمن ماه، سطح کالای موجود در انبارها بالا خواهد بود. با مطالعات انجام گرفته در ام‌ای اس دی، افزایش میزان تولید چدن مورد انتظار است که باعث صعودی شدن میزان مصرف سنگ آهن در اسفندماه می‌شود؛ اما سطح بالای کالای انبار شده حجم ماده مورد تقاضا را محدود خواهد کرد. به علاوه ‌اینکه، با توسعه میزان تولید در بازارهای داخلی، رشد سطح تقاضا برای مواد وارداتی هم محدود خواهد شد.
چشم بادامی‌ها هنوز هم به وارد کردن سنگ‌آهن پافشاری می‌کنند؛ چرا که اختلاف قیمتی میان بهای وارداتی و داخلی به طور چشمگیری کمتر از ارقام اعلام شده در سال گذشته است. برآورد می‌شود که اگر قرار باشد در میان مواد وارداتی یکی انتخاب شود، مصرف کنندگان، سنگ آهن برزیل با چشم‌انداز کوتاه مدت‌این ماده را ترجیح می‌دهند. تامین کنندگان مواد خام در استرالیا هم برای افزایش توان رقابتی خود، مجبور خواهند بود تا بهای محصولات خود را در کوتاه مدت کمی ‌بیشتر کاهش دهند.
با‌ این حال، با اعمال محدودیت‌ها و سختگیری‌های صادراتی ‌این ماده از سوی دولت هند توان رقابتی سنگ‌آهن هند در بازار همچون گذشته در سطح پایینی قرار خواهد گرفت و دقیقا به همین دلیل است که سنگ‌آهن هند سهم کمتری در مواد وارداتی به چین دارد. در اواخر سال ۲۰۱۱ میلادی، سهم هند در واردات به چین از ۱۳ درصد نسبت به سال ۲۰۱۰ به ۸ درصد تنزل رتبه داد و با کاهش یکباره همراه شد.
در آخر، بنابر برآوردهایی که‌این مرکز مطالعاتی انجام داده است، از اواسط اسفند به بعد و با قیمت‌شکنی در بازار ‌این ماده از سوی عرضه‌کنندگان برزیلی، بهای سنگ‌آهن استرالیا تا حدودی کاهش پلکانی را تجربه خواهد کرد. در اسفند ماه، بالارفتن میزان مصرف سنگ‌آهن منجر به شکست مثبت سطح تقاضا در بازار سنگ آهن وارداتی چین خواهد شد، با وجود‌اینکه انبارهای مملو از کالا در بنادر، از عوامل بازدارنده‌ این مهم قلمداد می‌شود. بهای ‌این ماده تحت قراردادهای بلند مدت در سه ماهه دوم میلادی به طرز قابل توجهی با تغییرات چشمگیری مواجه خواهد شد.
*تحلیلگر بازار فولاد در مرکز مطالعات فولاد خاورمیانه