گروه بورس کالا- بیشتر کارشناسان بازار سرمایه معتقدند؛ زمانی اوراق سلف یک کالا باید منتشر شود که بازار نقدی آن با عرضه و تقاضای وسیع انجام گرفته باشد.

شاهین شایان آرانی، یکی ازکارشناسان بازار سرمایه در خصوص فروش اوراق سلف نفتی به فارس گفت: موضوعیت اوراق سلف نفتی خوب است، ولی قالبی که برای آن طراحی شده احتمال موفقیت آن را کم می‌کند. وی در ادامه افزود: زمانی باید بحث اوراق سلف را مطرح کرد که معاملات و بازار نقدی آن فعال باشد. قیمت نفت باید از طریق مکانیزم بازار یعنی عرضه و تقاضای وسیع تعیین و کشف قیمت از این طریق انجام شود. در آن شرایط وقتی معاملات نقدی روان آن کالا انجام می‌شود اوراق سلف نفت که تحویل آتی نفت است معنا پیدا می‌کند.

این کارشناس بازار سرمایه می‌گوید: در حال حاضر فروش نقدی نفت در بورس انجام نمی‌شود و مکانیزم بازار قیمت را تعیین نمی‌کند بنابراین تعیین قیمت در این بازار دچار ابهام و خطا می‌شود و این خطاها روی هم جمع شده و در نتیجه باعث رکود می‌شود. وی با اشاره به اینکه در این وضعیت احتمال موفقیت اوراق سلف نفتی کاهش می‌یابد، گفت: مدیریت اوراق سلف نفتی خوب است، ولی نه در این قالب و ابتدا باید معاملات نقدی نفت راه‌اندازی و سپس اوراق سلف نفتی منتشر شود.

وی ادامه داد: با توجه به اینکه باید در معاملات نقدی مکانیزم عرضه و تقاضای وسیع وجود داشته باشد، در حال حاضر در بازار ایران نفت تنها از سوی شرکت ملی نفت ایران فروخته می‌شود و قیمت یک طرفه تعیین می‌شود. بر این اساس حتی اگر بازار نقدی نفت را انجام دهیم باز با پدیده یک عرضه کننده روبه‌رو هستیم و این مساله نیز خود مشکل ایجاد می‌کند.

این کارشناس ارشد مسائل اقتصادی در خصوص تعیین حداقل سود در اوراق سلف نفتی بیان کرد: این مسائل معنی ندارد و مساله بازار محوری را زیر سوال می‌برد. جذب اطمینان مردم این گونه نیست بلکه وقتی مردم ترغیب می‌شوند که بدانند قیمت‌ها واقعی و مبتنی بر رقابت و بازار است نه اینکه از دور کنترل و تعیین شود. شایان آرانی در خصوص ریسک‌های اوراق سلف نفتی خاطرنشان کرد: نبود بازار فروش نقدی نفت، چگونگی تحویل آن با همان کیفیت استاندارد و امکان انتقال و وجود خریدار برای این اوراق سه ریسک مهم در اوراق سلف نفتی است، زیرا خریداران اوراق مشارکت در هر زمان قبل از سررسید می‌توانند اوراق را به بانک بفروشند در حالی که این وضعیت برای اوراق سلف نفتی هنوز مشخص نیست.

عرضه اوراق نفتی، خصوصی شدن نیست

عرضه اوراق سلف نفتی؛ خصوصی شدن صنعت نفت نیست بلکه جمع‌آوری نقدینگی جامعه و اختصاص این حجم از منابع مالی به بانک‌ها، موسسات مالی، شرکت‌های سرمایه‌گذاری برای دولتی‌تر شدن صنعت نفت است.

عباس صمیمی‌مدیرعامل شرکت سرمایه‌گذاری ایران نیز با بیان این مطلب گفت: اوراق سلف اگر پس از واگذاری طرح‌ها و میادین به بخش خصوصی از سوی این بخش عرضه شود، خصوصی شدن صنعت نفت را به دنبال خواهد داشت نه آنکه اوراق توسط شرکت ملی نفت که یک شرکت صد درصد دولتی است، صادر شود.

وی در ادامه تصریح کرد: در حالی که بانک‌های کشور در بی‌سابقه‌ترین حالت انقباضی قرار دارند، عرضه این اوراق نیز سبب کاهش سهم اعتبارات بخش خصوصی از تسهیلات پرداختی بانک‌ها شده و موجب سخت شدن مراحل تامین جذب منابع مورد نیاز طرح‌های بخش خصوصی از بازار پول و سرمایه می‌شود. صمیمی‌با بیان اینکه اکنون در شرایط محدودیت به سر می‌بریم و به طور حتم زمان اجرای پروژه‌ها توسط دولت افزایش می‌یابد، اظهار کرد: عملا با توجه به شرایط کنونی در زمان سررسید اوراق، پروژه‌ها به بهره‌برداری نخواهد رسید و عرضه اوراق سلف توسط دولت در چنین شرایطی نه تنها سبب ایجاد تعهدات برای دولت‌های بعدی خواهد شد بلکه موجب بروز مشکلاتی در بازار پول و سرمایه در سررسید اوراق نیز خواهد شد.

این فعال اقتصادی بیان کرد: هیچ‌گونه شک و تردیدی در خصوص افزایش حجم سرمایه‌گذاری در صنعت نفت برای استفاده از این نعمت خدادادی وجود ندارد بلکه ایراد بر نحوه انجام کار است که سبب افزایش سهم دولت در اقتصاد می‌شود. مدیرعامل شرکت سرمایه‌گذاری ایران در پایان گفت: بهترین راه برای افزایش سهم بخش خصوصی در مقوله واگذاری‌های صنعت نفت اجازه انتشار اوراق برای اجرای طرح‌های پیشنهادی به این بخش است یا اینکه منابع حاصل از فروش اوراق سلف نفتی با فرآیندی در اختیار بخش خصوصی فعال در صنعت نفت قرار گیرد تا در زمینه استخراج و بهره‌برداری از این منابع استفاده کنند.