تولد بورس ایرانی برای معاملات نفتی
عکس: دنیای اقتصاد، آکو سالمی با تلاشی چند ساله از سوی دولت صورت گرفت
تولد بورس ایرانی برای معاملات نفتی
گروه بورس کالا- نخستین محموله نفت خام سنگین صادراتی کشور دیروز پس از چندین سال تلاش برای عرضه این محصول بر روی رینگ معاملاتی حاضر شد و بدین ترتیب بورس نفت رسما با حضور محمدرضا رحیمی معاون اول رییس جمهوری، شمس الدین حسینی وزیر امور اقتصادی و دارایی و محمد علی آبادی سرپرست وزارت نفت کار خود را آغاز کرد، گرچه نخستین عرضه طلای سیاه با حضور دولتمردان بی نتیجه ماند.
در این مراسم همچنین علی صالح آبادی رییس سازمان بورس و اوراق بهادار، علی اکبر‌هاشمیان مدیرعامل بورس کالا و احمد قلعه‌بانی مدیر عامل شرکت ملی نفت ایران مدیران ارشد بورسی وزارتخانه‌های مذکور نیز حضور داشتند.
بورس نفت و حذف محدودیت سرمایه‌گذاران خارجی
در این مراسم معاون اول رییس‌جمهور با بیان اینکه امکان سرمایه‌گذاری‌های بلند مدت با راه‌اندازی بورس نفت در کشور فراهم شد، گفت: زمینه‌های حذف محدودیت‌های سرمایه‌گذاری خارجی مهیا شد.
محمدرضا رحیمی‌با بیان اینکه با افتتاح بورس نفت امکان سرمایه‌گذاری سرمایه‌گذارانی که به دنبال سرمایه‌گذاری‌های بلند مدت هستند، فراهم می‌شود، افزود: زمینه‌های حذف محدودیت‌های سرمایه‌گذاری خارجی در بورس فراهم می‌شود.
وی با اشاره به لایحه‌ای که در بورس و شورای عالی بورس تصویب و در دستور کار کمیسیون اقتصادی دولت و پس از آن در دستور کار هیات وزیران قرار خواهد گرفت، گفت: براساس این لایحه، کالاهایی که در بورس کالا معامله می‌شوند تا میزان معینی از معافیت‌های مالیاتی برخوردار خواهند بود.
رحیمی‌گفت: به دنبال فراهم کردن ظرفیت‌های جدید برای معاملات جدید در بورس پتروشیمی و نفت هستیم، بورس‌های منطقه‌ای مکمل یکدیگر هستند و بورس نفت ایران نیز تقویت‌کننده این بورس‌ها است.
وی تشکیل بورس نفت را باعث افزایش حجم معاملات عنوان کرد و افزود: بانک‌ها نیز در این امر به بورس کمک خواهند کرد، در عین حال فضای عمومی‌کشور برای صنعتگران، پیمانکاران، مشاوران و تولیدکنندگان صنعت نفت مساعد است.
معاون اول رییس‌جمهور گفت: منابع بانکی در راستای تولید، رشد صنایع و صنعت نفت به کار گرفته می‌شود تا خوراک بهتر و ارزان‌تری برای صنعت نفت فراهم شود.
رحیمی‌عنوان کرد: از تولیدکنندگان، صنعتگران، سازندگان و سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی تقاضا داریم که در ایجاد ۵/۲ میلیون شغل در سال جاری به دولت کمک کنند، بنابراین باید قابلیت‌هایی در این امر ایجاد شود.
وی با اشاره به تلاش‌هایی که در دوره وزارت مسعود میرکاظمی‌وزیر سابق نفت در دولت نهم و دهم برای راه‌اندازی بورس نفت صورت گرفته است، گفت: در نهایت راه‌اندازی این بورس در زمان علی آبادی سرپرست فعلی وزارت نفت صورت گرفت در حالی که قرار بود جشن راه‌اندازی بورس نفت را در ۱۴ فروردین ماه امسال برگزار کنیم، ولی به دلیل تغییر و تحولات این کار به تاخیر افتاد.
نفت بار دیگر ملی شد
در این مراسم همچنین سرپرست وزارت نفت گفت: بورس نفت به یک مرکز پایش لحظه‌ای قیمت‌های جهانی نفت برای ایران تبدیل خواهد شد.محمد علی آبادی سرپرست وزارت نفت دیروز با بیان اینکه اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها، واگذاری فعالیت‌ها به مردم در قالب سیاست‌های اصل ۴۴ و دستیابی به انرژی اتمی‌از مهم‌ترین آرزوهایی بود که در دولت‌های نهم و دهم تحقق پیدا کرد، گفت: در حال حاضر سیاست کلان اقتصادی ایران ایجاد ثبات در بازارهای مالی و سرمایه‌ای است، زیرا بازی کردن با بازار اقدامی‌بسیار خطرناک است.
سرپرست وزارت نفت با تاکید بر اینکه دولت برای اجرای طرح تحول اقتصادی یک دنیا کار کارشناسی و شجاعت به خرج داده است، تصریح کرد: امروز با افتتاح بورس نفت یک بار دیگر در تاریخ صنعت نفت کشور، نفت ملی شده است.
این عضو کابینه دولت با بیان اینکه راه‌اندازی بورس نفت یک بازار جدید به منظور گردش منابع مالی در سطح کشور به‌وجود آورده است، بیان کرد: با راه‌اندازی این بورس و انجام دادوستدهای داخلی و خارجی امکان پایش و مانیتور لحظه به لحظه اطلاعات جهانی قیمت نفت خام برای کشور فراهم می‌شود.
انحصار نفت از دولت خارج می‌شود
وزیر امور اقتصادی و دارایی در ادامه مراسم اظهار کرد: با ورود نفت خام به بورس، عصر جدیدی در صنعت نفت ایران آغاز شده است و من به عنوان رییس‌شورای عالی بورس، این عرضه را گامی‌بلند در عرصه توسعه صنعت نفت ایران می‌دانم.
شمس‌الدین حسینی افزود: از ابتدای تشکیل دولت نهم، راه‌اندازی کامل بورس نفت مورد تاکید بود و در سال ۸۶ با ورود محصولات پتروشیمی‌ها به بورس به طور عملی این بورس راه‌اندازی شد و در سال ۸۸ با گشایش رینگ صادراتی پتروشیمی، رونق بیشتری را شاهد بودیم.
وی افزود: امسال با عرضه بنزین و نفت کوره در بورس، گام‌های بلندی برای گشایش کامل بورس نفت ایران برداشتیم و خوشبختانه امروز نیز با ورود نفت خام به بورس بین‌المللی کیش، ایران تجارت نفت خود را که در انحصار دولت بود، با عرضه در بورس از انحصار خارج کرد.
حسینی افزود: برخی رسانه‌ها و نشریه‌های خارجی تلاش کرده اند ورود نفت خام ایران به بورس را تحت تاثیر قرار دهند و آن را یک تهدید تلقی کنند، اما امروز با ورود نفت خام به بورس شاهد بودیم که بورس نفت ایران به طور کامل راه‌اندازی شد.
وی ادامه داد: در سال‌های آینده با ورود معاملات سلف و آتی و نیز حمایت و مشارکت کامل، ظرفیت جدیدی بر اقتصاد ایران ایجاد خواهد شد.
وزیر اقتصاد با بیان اینکه همه واگذاری‌های انجام شده به بخش غیردولتی تا امروز ۸۰ هزار میلیارد تومان ارزش داشته است، گفت: تجارت نفت در بورس طی یک سال می‌تواند معادل همین رقم را محقق کند، بنابراین کاملا مشخص است که انحصار دولت در عرصه نفت شکسته شده و خصوصی سازی واقعی در آن محقق شده است.وی با تاکید بر اینکه این کار توسعه صنعت نفت و سرمایه‌گذاری در این عرصه را در اولویت قرار می‌دهد، افزود: امیدوارم در آینده معاملات سلف و سایر ابزارهای مالی دیگر در این بخش راه‌اندازی شود تا تامین مالی در آن راحت شود.
اطلاعاتی به دولت می‌دهیم که هیچ مرجع آماری توان ارائه آن را ندارد
مدیرعامل شرکت بورس کالا از راه‌اندازی معاملات فیوچرز نفت بعد از روان‌شدن معاملات فیزیکی نفت خبر داد و گفت: تلاش می‌کنیم با این کار تصویری روشن در این حوزه برای دولت ایجاد کنیم.
علی‌اکبر هاشمیان، مدیرعامل شرکت بورس کالا، در مراسم افتتاحیه فاز نهایی بورس نفت در تالار تهران گفت: از سال ۸۶ فرآورده‌های نفتی در بورس ایران مورد معامله قرار گرفت، قیمت کالاهای نفتی ایران به عنوان مرجع در منطقه در نظر گرفته شد تا پیش از آن بحرین به عنوان مرجع قیر بود.
وی در ادامه افزود: در شرایطی که ما تولید و فروش قیر را با حجمی بالاتر از بحرین داشتیم، اما با توجه به نبود بازاری شفاف در کشور، این بحرین بود که به عنوان ملاک قیمت‌گذاری دیده می‌شد؛ اما معامله نفت خام مرجعیت قیمت‌گذاری این کالا را به ایران که بعد از عربستان دومین تولید‌کننده نفت خام در منطقه بود، داده است.به گفته هاشمیان، بورس می‌تواند در تمامی کالاهای اساسی مرجع قیمت‌گذاری به ویژه در منطقه باشد.
وی یادآور شد: بورس کالا در کنار بانک مرکزی معامله فیوچرز سکه طلا را دایر خواهد کرد؛ به‌طوری که قیمت سکه عرضه شده در بورس کالا از بانک مرکزی نیز ارزان‌تر است.
وی با بیان اینکه دولت و بانک مرکزی نمی‌تواند آینده سکه و طلا را در معاملات خارج از بورس پیش‌بینی کند، اما بورس کالا با معاملات فیوچرز، تصویری از معاملات این کالا را تا مهرماه پیش‌روی دولت قرار داده است.
سخنگوی بورس کالای ایران گفت: بورس می‌تواند اطلاعاتی به دولت بدهد که هیچ مرجع آماری حتی بانک مرکزی نیز توان ارائه آن را ندارد.
وی با بیان مثالی خاطر نشان کرد: با توجه به آنکه بازار اول فولاد و سیمان کشور در بورس کالا است، ما آمار مربوط به آن را در اختیار دولت قرار می‌دهیم که نشان‌دهنده رابطه بین فولاد و سیمان است. از آنجایی که فولاد و سیمان ۴۵ درصد از GDP ما را تشکیل می‌دهد، هر گاه مصرف فولاد تغییر کند، این رقم نیز تغییر می‌کند؛ بنابراین با رشد این دو کالا رشد این دو کشور بالای ۶ درصد می‌رسد.
وی در ادامه به اینکه مالکیت دولتی۱۰ برابر گذشته در حال آزاد‌سازی است، گفت: آزاد‌سازی بازار کالا با محوریت بورس در حال انجام است و کالایی در سبد مصرفی نداریم که در بورس عرضه نشده باشد.
وی با اشاره به اصلاح پول کشور با اعلام آمادگی برای فیوچرز ارز در بورس کالا گفت: دولت در هفته گذشته با تورم‌زدایی شکلی از پول می‌خواهد آزاد‌سازی پول ایران در برابر ارز‌های خارجی نیز صورت دهد. بنابراین ما می‌توانیم با فیوچرز ارز تصویر چند ماهه این امر را در اختیار دولت بگذاریم.
هاشمیان افزود: با آزاد‌سازی قیمت، سرمایه نیز به طور صحیح‌تری در اختیار تولید‌کننده قرار می‌گیرد.
بورس انرژی نیز به زودی به جمع بورس‌ها می‌پیوندد
در ادامه علی صالح آبادی، رییس سازمان بورس و اوراق بهادار نیز در خصوص بورس نفت گفت: با بیان اینکه رییس جمهوری بر توسعه بورس کالایی به خصوص در حوزه انرژی تاکید دارند، افزود: فراخوان مشارکت در راه‌اندازی بورس انرژی روز چهارشنبه هفته جاری به پایان می‌رسد تا مراحل اجرایی راه‌اندازی این بورس هرچه سریع‌تر آغاز شود.
صالح آبادی افزود: به طور حتم با راه‌اندازی بورس انرژی در کشور، شرایط برای تقویت جایگاه صنعت برق و صادرات این محصول به کشورهای منطقه فراهم خواهد شد.
سخنگوی سازمان بورس اظهار کرد: رییس‌جمهوری اخیرا دستور تسریع در روند راه‌اندازی بورس نفت را صادر کردند به طوری که ۶۰۰ هزار بشکه نفت خام سنگین ایران در تالار بین‌المللی کیش عرضه شد. وی خاطر‌نشان کرد: در ابتدای معاملات، روزانه حداقل ۵۰ هزار بشکه نفت خام سنگین ایران در تالار کیش عرضه می‌شود که این میزان قابلیت افزایش دارد.
صالح‌آبادی گفت: بورس بین‌المللی نفت ایران به زودی به مرجع تعیین قیمت نفت در منطقه تبدیل خواهد شد تا جایگاه ایران در قیمت‌گذاری این محصول استراتژیک ارتقا یابد.رییس سازمان بورس و اوراق بهادار درباره تغییر و تحولات در راس مدیریتی شرکت مدیریت فناوری بورس تهران گفت: مدیریت فناوری بورس تهران یکی از شرکت‌های مهم بازار سرمایه است که مسوولیت نظارت بر سامانه معاملات و نرم‌افزارهای نظارتی آن، توسعه زیرساخت‌های معاملات بر خط (آنلاین) و مرکز میانی امضای الکترونیک را برعهده دارد.
طرفین اولین معامله به توافق نرسیدند
عرضه نفت خام روز گذشته در بورس کالا بدون خریدار باقی ماند و سبب شد تا افتتاح فاز نهایی بورس نفت بدون معامله به کار خود پایان دهد.اگر چه در این روز رحیمی‌معاول اول رییس جمهور، علی‌آبادی سرپرست وزارت نفت و صالح‌آبادی رییس سازمان بورس و اوراق بهادار در این مراسم حضور داشتند، اما مانند معامله نفت کوره نتوانستند میانجی‌های خوبی برای معامله نفت خام باشند و به این ترتیب ۶۰۰ هزار بشکه نفت خام که برای اولین بار روی تابلوی بورس کالا با نرخ بشکه‌ای ۱۱۱ دلار و ۶۵ سنت به علاوه ۱ دلار پریمیوم ثبت شده بود، بدون خریدار باقی ماند تا وزارت نفت که چندان علاقه ای نیز به این معامله نشان نمی‌داد، عدم استقبال خریداران را علت عمده معامله نشدن آن بداند.
اگر چه وزارت نفت ۱ دلار پریمیوم را به ۵۰ سنت و سپس به صفر تقلیل داد، اما با این حال بیشتر فعالان بازار و بورس به نرخ بالای نفت خام در اولین عرضه اش در بورس کالا اشاره می‌کنند و می‌گویند: در حال حاضر نفت برنت دریای شمال با گران‌ترین نرخ؛ یعنی ۱۱۷ دلار و ۷۰ سنت معامله می‌شود و نفت خام سنگین اوپک نیز با نرخ، ۱۰۴ تا ۱۰۵ دلار معامله می‌شود و این نرخ، رقمی منطقی‌ای برای نفت خام به نظر نمی‌رسد. حال آنکه در این روز نرخ نفت خام ۱۱۲ دلار و ۶۵ سنت اعلام شد و شرکت ملی نفت نیز پیشنهاد خریداران را مبنی بر ۲ دلار تخفیف نپذیرفت. البته در این روز پیشنهادات دیگری نیز از سوی خریداران مطرح شد که همه آنها با دست رد وزارت نفت مواجه شد.
خریداران در این روز پیشنهاد دادند تا طبق فروش‌های قبلی این شرکت بدون پریمیوم و LC ۳۰ روزه و برای صادرات به مقصدهای متفاوت و واریز پول به بانک مرکزی در داخل کشور خریداری کنند، اما وزارت نفت این موضوع را نپذیرفت. برخی از فعالان بورس نیز به هزینه‌های جابجایی پول واریزی معامله به کشورهای خارجی اشاره می‌کنند و می‌گویند: نقل و انتقال بیش از ۴۰ هزار دلار همیشه مورد توجه سرویس‌های امنیتی قرار می‌گیرد و عملا می‌تواند با توجه به مشکلات اقتصادی سبب بلوکه شدن پول خریدار شود؛ چرا که باید نقل و انتقالات پول از طریق اتاق پایاپای براساس واحد پولی آن کشور انجام شود و به این ترتیب هزینه این نقل و انتقال برای خریدار بسیار بالاست.
برخی دیگر از فعالان بورس نیز به میانگین ۱۰۵ دلاری نرخ نفت خام در سه ماه گذشته اشاره می‌کنند و می‌گویند: در حال حاضر بازار روند نزولی دارد و احتمال کاهش قیمت‌ها نیز مورد توجه خریداران است. در حالی که خریدار برای این محموله ۲۰درصد نقد و ۸۰درصد در زمان تسویه پرداخت می‌کند عرضه‌کننده راضی به تخفیف نشد. البته در این روز قمصری مدیر امور بین‌الملل شرکت ملی نفت اعلام کرد که خریداران باید علاوه براینکه مورد تایید وزارت نفت باشند، پالایشگاه نیز داشته باشند و نفت خام خریداری شده را به مقصد آسیا حمل کنند؛ چرا که حمل این بار به مقصدهای دیگر می‌تواند بازار نفت خام ایران را تهدید کند.
بنا بر این گزارش، راه‌اندازی بورس نفت به مصوبه دولت در سال ۸۴ و تقسیم آن به سه فاز برمی‌گردد. پس از آن بورس کالای ایران با ادغام بورس فلزات و کشاورزی در مهر ماه سال ۸۶ تشکیل شد و سپس در بهمن ماه سال ۸۶ هیات دولت مسوولیت راه‌اندازی بورس نفت را به وزارت اقتصاد محول کرد.
عرضه محصولات پتروشیمی و سپس معاملات این محصولات در تالار بین‌المللی کیش فازهای اول و دوم این طرح بزرگ بود که در سال‌های ۸۷ و ۸۸ انجام شد تا شرایط برای راه‌اندازی بورس نفت ایران فراهم شود.
عکس: آکو سالمی
ارسال نظر