تداوم روندکاهشی قیمت گاز و فرآورده‌های نفتی

غلامعلی رحیمی - مهدیه علوی *
قیمت‌های آتی گاز طبیعی در بورس آمریکا (آتی‌های ماه اول برای تحویل در ژوئن ۲۰۱۱) طی دوره ۹ مه الی ۱۳ مه ۲۰۱۱ از یک روند افزایشی همراه با نوسان برخوردار بود.

غلامعلی رحیمی - مهدیه علوی *
قیمت‌های آتی گاز طبیعی در بورس آمریکا (آتی‌های ماه اول برای تحویل در ژوئن ۲۰۱۱) طی دوره ۹ مه الی ۱۳ مه ۲۰۱۱ از یک روند افزایشی همراه با نوسان برخوردار بود.

بر این اساس به‌رغم کاهش تقاضای گرمایشی گاز طبیعی و همچنین افزایش سطح ذخایر زیرزمینی عملیاتی گاز طبیعی آمریکا معادل 70 میلیارد فوت مکعب طی هفته منتهی به 6 مه 2011، قیمت‌های آتی گاز طبیعی در بورس نایمکس، از حدود 154/4 دلار در هر میلیون بی.تی.یو در تاریخ 9 مه 2011 تا بیش از 246/4 دلار در هر میلیون بی.تی.یو در تاریخ 13 مه 2011 افزایش یافت.
از سوی دیگر، قیمت‌های آتی گاز طبیعی در بورس لندن(ICE) برای تحویل در ماه ژوئن ۲۰۱۱، از یک روند کاهشی همراه با نوسان برخوردار بوده و ابتدا از حدود ۳۲۷۵/۹ دلار در هر میلیون بی.تی.یو در تاریخ ۹ مه ۲۰۱۱ تا بیش از ۵۴۹۲/۹ دلار در هر میلیون بی.تی.یو در تاریخ ۱۰ مه ۲۰۱۱ افزایش یافت، ولی مجددا تا سطح ۲۲۳۴/۹ دلار در هر میلیون بی.تی.یو در تاریخ ۱۳ مه ۲۰۱۱ کاهش یافت.
قیمت تک محموله گاز طبیعی در بازار هنری‌هاب از یک روند کاهشی همراه با نوسان برخوردار بوده و از حدود 49/4 دلار در هر میلیون بی.تی.یو در تاریخ 5 مه 2011 تا کمتر از 23/4 دلار در هر میلیون بی.تی.یو در تاریخ 11 مه 2011 کاهش یافت. این سطح قیمتی به میزان 54/30 درصد از قیمت 09/6 دلار در هر میلیون بی.تی.یو قیمت هنری‌هاب در اوایل سال 2010، پایین تر است. قیمت تک محموله گازطبیعی در بازار نیویورک نیز از یک روند کاهشی همراه با نوسان برخوردار بوده و از حدود 80/4 دلار در هر میلیون بی.تی.یو در تاریخ 5 مه 2011، با 37 سنت (1/7 درصد) کاهش تا کمتر از 46/4 دلار در هر میلیون بی.تی.یو در تاریخ 11 مه 2011 کاهش یافت. همچنین قیمت تک محموله گازطبیعی در بازار شیکاگو از یک روند کاهشی همراه با نوسان برخوردار بوده و از حدود 60/4 دلار در هر میلیون بی.تی.یو در تاریخ 5 مه 2011 تا کمتر از 27/4 دلار در هر میلیون بی.تی.یو در تاریخ 11 مه 2011 کاهش یافت.
بررسی و تحلیل بازار فرآورده‌های نفتی
قیمت بنزین سوپر بدون سرب در بورس آمریکا (آتی‌های ماه اول)، طی هفته منتهی به 13 مه 2011 از یک روند کاهشی قابل توجه همراه با نوسان برخوردار بود. بر این اساس طی هفته گذشته، در ابتدا به دلیل انتشار اخبار و اطلاعاتی نظیر افزایش برآوردهای بانک جی.پی مورگان از بهای نفت خام در سال‌های 2011 و 2012 با توجه به مشکلات مربوط به عرضه نفت، افزایش نگرانی‌ها درباره سیل آمریکا و به دنبال آن خطر روان شدن سیل به سوی پالایشگاه‌های آمریکا واقع در امتداد سواحل خلیج مکزیک، توقف جریان نفت خام در خط لوله ترنس کانادا به دنبال نقص فنی و نشت نفت و همچنین انتشار برخی اخبار مثبت اقتصادی برای آمریکا نظیر افزایش شاخص اعتماد مصرف‌کننده در آمریکا، قیمت بنزین سوپر بدون سرب، از حدود 2784/3 دلار به ازای هر گالن در تاریخ 9 مه 2011 تا بیش از 3797/3 دلار به ازای هر گالن در روز 10 مه 2011 افزایش یافت، ولی مجددا به دنبال تداوم نگرانی‌ها درباره روند بهبود شرایط اقتصادی جهان، کندی رشد اقتصادی آمریکا و افزایش تراز منفی تجاری این کشور، اعلام حذف معافیت مالیاتی شرکت‌های نفتی به عنوان راهکاری برای رویارویی با تنگنای بودجه‌ای آمریکا، پیش‌بینی آژانس بین‌المللی انرژی (IEA) و اداره اطلاعات انرژی آمریکا (EIA) مبنی بر کند شدن روند رشد تقاضای جهانی نفت خام در نتیجه قیمت‌های بالای نفت خام، کاهش تقاضای بنزین آمریکا معادل 117 هزار بشکه در روز و افزایش سطح ذخیره‌سازی‌های بنزین آمریکا معادل 3/1 میلیون بشکه در هفته منتهی به 6 مه 2011، افزایش ارزش دلار در مقابل یورو، کاهش ارزش شاخص‌های بورس در بازارهای جهانی و همچنین به تبعیت از بازار نفت خام، قیمت بنزین سوپر بدون سرب بورس آمریکا تا سطح 0744/3 دلار به ازای هر گالن در روز 13 مه 2011 کاهش یافت.
قیمت سوخت حرارتی نیز در بورس نایمکس با توجه به عوامل افزایشی و کاهشی مذکور و همچنین کاهش تقاضای فرآورده‌های میان تقطیر آمریکا معادل ۱۲۴ هزار بشکه در روز در هفته منتهی به ۶ مه ۲۰۱۱، از یک روند کاهشی همراه با نوسان برخوردار بوده و ابتدا از حدود ۹۶۱۸/۲ دلار به ازای هر گالن در تاریخ ۹ مه ۲۰۱۱ تا بیش از ۰۰۱۲/۳ دلار به ازای هر گالن در روز ۱۰ مه ۲۰۱۱ افزایش یافت، ولی مجددا تا سطح ۹۴۲۲/۲ دلار به ازای هر گالن در روز ۱۳ مه ۲۰۱۱ کاهش یافت، البته طی دوره مذکور، کاهش سطح ذخیره‌سازی‌های فرآورده‌های میان تقطیر آمریکا معادل ۸۰۰ هزار بشکه در هفته منتهی به ۶ مه ۲۰۱۱ ، از عوامل تقویت‌کننده قیمت سوخت حرارتی در بازار آمریکا به شمار می‌رود.

همچنین قیمت‌های آتی گازوئیل اروپا طی دوره مذکور به‌رغم تداوم و تشدید بحران لیبی و کاهش شدید تولید نفت خام این کشور و در نتیجه افزایش نگرانی‌ها درباره کمبود عرضه نفت خام و فرآورده‌های نفتی در بازار اروپا و همچنین افزایش رشد اقتصادی اتحادیه اروپا برای فصل اول ۲۰۱۱، به دلیل انتشار اخبار و اطلاعات کاهنده متعدد، از یک روند کاهشی همراه با نوسان برخوردار بوده و ابتدا از حدود ۹۸۷۶/۲ دلار به ازای هر گالن در تاریخ ۹ مه ۲۰۱۱ تا بیش از ۰۵۷۴/۳ دلار به ازای هر گالن در تاریخ ۱۰ مه ۲۰۱۱ افزایش یافت، ولی مجددا تا سطح ۹۷۹۴/۲ دلار به ازای هر گالن در تاریخ ۱۳ مه ۲۰۱۱ کاهش یافت.
طی هفته مذکور، کاهش سطح ذخیره‌سازی‌های فرآورده‌های میان تقطیر آمریکا معادل 800 هزار بشکه و نفت کوره پسماند معادل 700 هزار بشکه در هفته منتهی به 6 مه 2011، از عوامل تقویت‌کننده قیمت فرآورده‌های نفتی و از سوی دیگر، افزایش سطح ذخیره‌سازی‌های بنزین آمریکا معادل 3/1 میلیون بشکه، سوخت جت معادل 200 هزار بشکه و همچنین کاهش تقاضای بنزین و فرآورده‌های میان تقطیر آمریکا به ترتیب معادل 117 و 124 هزار بشکه در روز در هفته منتهی به 6 مه 2011، از عوامل تضعیف‌کننده قیمت فرآورده‌های نفتی به شمار می‌روند.
بر اساس آمار منتشره امور بین‌الملل شرکت ملی نفت ایران در روز ۱۲ مه ۲۰۱۱، قیمت‌های تک محموله فرآورده‌های نفتی در بازارهای جهانی طی دوره ۳ مه ۲۰۱۱ الی ۱۱ مه ۲۰۱۱، روند کاهشی قابل ملاحظه‌ای را تجربه کردند. بر این اساس، قیمت تک‌محموله بنزین سوپر بدون سرب بازار خلیج فارس ۴۹/۵۳ دلار در هر تن کاهش داشت و به ۷۷/۱۱۰۷ دلار رسید. در همین حال گازوئیل و سوخت جت نیز با افت ۱۳/۸۸ و ۵۲/۹۵ دلاری به ۶۴/۹۲۱و ۵۶/۱۰۰۲ دلار در ازای هر تن رسید. نفت کوره نیز در بازار خلیج فارس با کاهش ۴۱/ ۳۰دلاری به ازای هر تن متریک طی دوره مذکور معادل ۷۵/۶۳۵دلار قیمت خورد.
همچنین بر اساس آمارهای امور بین‌الملل شرکت ملی نفت ایران، میانگین بهای هر تن بنزین سوپر بدون سرب و گازوئیل مدیترانه با کاهش 5/74 و 25/87 دلاری به 50/1055 و 25/913 دلار رسید. سوخت جت و نفت کوره نیز در بازار مدیترانه به ترتیب با افت 75/85 و 38 دلاری نسبت به هفته قبل (3 مه 2011)، طی روز 11 مه 2011 در سطوح 25/1007 و 75/646 دلار قرار گرفتند.
میانگین بهای فرآورده‌های نفتی در بازارهای شمال اروپا، آمریکا، ژاپن و سنگاپور نیز با کاهش همراه بود. بر این اساس، میانگین بهای هر تن بنزین سوپر بدون سرب، گازوئیل، سوخت جت و نفت کوره در بازار ژاپن به ترتیب با (۳۹/۵۵)، (۴۱/۷۷)، (۵۲/۷۷) و (۱۳/۲۹) دلار کاهش نسبت به هفته قبل (۳ مه ۲۰۱۱)، طی روز ۱۱ مه ۲۰۱۱ در سطوح (۲۹/۱۱۵۴)، (۶۰/۹۷۹)، (۱۰۴۸) و (۱۵/۶۶۹) دلار قرار گرفتند.
منبع: سایت موسسه مطالعات بین‌المللی انرژی ( www.iies.org )
*کارشناسان بازار انرژی