کاهش مصرف گریبانگیر پتروشیمی

عکس: آکو سالمی

گروه بورس کالا- کتایون دارابی: مبادلات رینگ پتروشیمی روز گذشته در حالی برگزار شد که همچنان بازار از عدم تحرک و ضعف معاملات در نتیجه کاهش مصرف رنج می‌برد. اگر چه در این روز تعداد انگشت شماری از کالاها با رقابت توسط معامله‌گران خریداری شدند، اما همچنان بیشتر آگاهان بازار، روند بازار پتروشیمی را نزولی ارزیابی کرده و می‌گویند: قیمت‌های جهانی با کاهش بسیاری در هفته‌های اخیر مواجه بوده است و مقاومت بازرگانی پتروشیمی در آینده‌ای نزدیک شکسته خواهد شد. به گفته این گروه، بازرگانی پتروشیمی مجبور به کاهش نرخ‌های پایه خواهد شد، چرا که بعید نیست طی هفته‌های آتی محصولات پتروشیمی بدون خریدار باقی بمانند.

با این حال در این روز ۰۰۳۵ که هفته گذشته وارد زمان مچینگ شد، از سوی خریداران با رقابت مواجه شده و درنتیجه تعجب فعالان بازار را برانگیخت. برخی از آگاهان بازار تغییر جهت خرید این کالا را به عده‌ای خاص مربوط دانسته و می‌گویند: شایعاتی که پیش از عرضه این کالا در بازار عنوان شد و همچنین خرید عده‌ای خاص می‌تواند یکی از دلایل تغییر جهت خرید آن طی دو هفته اخیر باشد. علاوه بر این کالا روز گذشته BL۳، EX۵، J ۵۵۰ و Z۳۰s در رقابت توسط کارگزاران خریداری شدند.

تعیین نرخ‌های پایه در هاله‌ای از ابهام

در همین حال موضوعی که در هفته‌های اخیر در بازار جریان داشت، تعیین نرخ‌های پایه توسط بازرگانی پتروشیمی بود و در این مورد اظهارنظرهای متفاوتی از سوی آگاهان بازار مطرح شده است.

بسیاری از فعالان بازار می‌گویند:

در حال حاضر نرخ‌های پایه محصولات پتروشیمی نسبت به نرخ‌های جهانی بالاتر است و بازرگانی پتروشیمی با توجه به پایین بودن نقدینگی به خاطر کاهش صادرات کالاها، علاقه‌ای به افت قیمت‌های پایه ندارد. در عین حال هر هفته نیز برخی از محصولات پتروشیمی با رقابت روبه‌رو شده و در نتیجه میانگین نرخ آن روز برای هفته آینده تعیین می‌شود و این موضوع یعنی افزایش قیمت‌ها در هر هفته ادامه پیدا می‌کند. البته بازرگانی پتروشیمی در توضیح این موضوع می‌گوید: عرضه‌های مجتمع‌ها بر تابلوی بورس کالا با نرخ پایه میانگین هفته گذشته انجام می‌شود و اگر کالاهای عرضه شده به مقدار اندک خریداری شود و حتی در مچینگ نیز پس از چند روز به فروش برسد، دیگر بازرگانی پتروشیمی وظیفه‌ای برای کاهش نرخ‌ها نخواهد داشت و تنها زمانی این شرکت اقدام به افت قیمت‌های پایه خواهد کرد که خریداری در بازار وجود نداشته باشد.

این در حالی است که در بورس کالا دستورالعملی مبنی بر نرخ‌گذاری محصولات

بر اساس کمیته قیمت‌گذاری وجود دارد و تا پیش از سال ۹۱ نیز کمیته‌ای متشکل از نماینده بورس کالا، بازرگانی پتروشیمی و سازمان حمایت تولیدکنندگان و مصرف کنندگان اقدام به تعیین نرخ‌های پایه می‌کردند، اما در سال جدید نرخ‌ها توسط بازرگانی پتروشیمی تعیین می‌شود. سعید سلیمانی، کارشناس تامین سرمایه پارسیان در این باره می‌گوید: به دلیل محدودیت‌های اقتصادی ایجاد شده، در

حال حاضر بازرگانی پتروشیمی اقدام به انتشار نرخ‌های محصولات پتروشیمی در بازارهای جهانی نمی کند و در نتیجه مشخص نیست که نرخ‌های پایه در حال حاضر چگونه تعیین می‌شود. اما اگر فرض را بر این بگذاریم که نرخ‌های پایه محصولات پتروشیمی در بورس کالا براساس ۹۵ درصد قیمت فوب خلیج فارس تعیین می‌شود، در حال حاضر نرخ پلی‌پروپیلن در بازارهای جهانی معادل ۱۶۵۰ دلار است و ۹۵ درصد آن رقمی معادل ۱۵۷۰ دلار خواهد شد. اگر فرض کنیم که نرخ دلار در بورس کالا براساس میانگین نرخ دلار دولتی و آزاد تعیین شده است؛ پس رقمی معادل ۱۵۰۰ تومان خواهد شد و در نهایت قیمت پلی‌پروپیلن معادل ۲ هزار و ۳۰۰ تومان می‌شود. البته در حال حاضر نرخ خوراک مجتمع‌های پتروشیمی براساس ۶۵ درصد فوب تعیین می‌شود و عملا نرخ ۲ هزار و ۳۰۰ تومانی پلی‌پروپیلن با توجه به رقم خوراک تحویل داده شده به مجتمع‌ها حدودا یک هزار و ۸۰۰ تومان می‌شود.

البته موضوع دیگری نیز در حال حاضر در بازار جریان دارد و آن سیاست بازرگانی پتروشیمی برای تشنه کردن بازار است؛

چراکه برخی از آگاهان بازار از مشکلات فروش محصولات پتروشیمی صادراتی و دریافت محصولات در مقصد خبر می‌دهند. علاوه بر این گفته می‌شود قراردادهای بلندمدت با برخی کشورهای در حال توسعه از سوی این شرکت‌ها با قیمت‌های ثابت در حال انعقاد است.

پاسخ سازمان حمایت به خبر «دنیای اقتصاد»

در پاسخ به مطلب منتشر شده با عنوان «احتمال افت قیمت‌های پایه قوی‌تر شد» در تاریخ دوشنبه ۲۵ اردیبهشت ماه ۹۱ سازمان حمایت اعلام کرد سایت بهین یاب وزارت صنعت، معدن و تجارت توسط حوزه صنایع این وزارتخانه به منظور شناسایی واحدهای تولیدکننده واقعی و جلوگیری از خرید محصولات پتروشیمی توسط دلالان بازار، تعبیه و به‌روزرسانی شده و تا جایی که امکان دارد از منابع کارشناسی سازمان‌های صنعت، معدن و تجارت جهت واقعی کردن آن بهره می‌برد.

در ادامه این مطلب سازمان حمایت افزوده: اما سازمان حمایت به عنوان نهاد نظارتی مسوولیت نظارت بر رعایت مصوبات از حیث قیمت‌ها و روند توزیع و عرضه محصولات پتروشیمی را برعهده دارد. کما اینکه این سازمان با انجام بازرسی‌های زیاد نسبت به شناسایی واحدهای غیرفعال و معرفی آنها به شرکت بازرگانی پتروشیمی و حوزه صنایع جهت لغو کد خریدار و مشتری در بورس اقدام کرده است.

عدم انتقال مبادلات پتروشیمی به بورس انرژی

راه‌اندازی بورس انرژی در ماه‌های اخیر شبهاتی در بازار ایجاد کرد مبنی بر اینکه احتمال انتقال محصولات پتروشیمی به این بورس در آینده‌ای نزدیک وجود دارد. این شبهات زمانی قوی تر شد که برخی از آگاهان بازار از خرید بخشی از سهام بورس انرژی توسط بازرگانی پتروشیمی خبر دادند. به این ترتیب گاه و بیگاه زمزمه هایی در بازار برای انتقال محصولات پتروشیمی به بورس انرژی شنیده می‌شود. البته مدیرعامل شرکت بورس کالای ایران در این باره گفت: کالاهای پذیرش شده در بورس کالا از جمله فرآورده‌های نفتی و پتروشیمی کماکان در این بورس معامله خواهند شد و به بورس دیگری منتقل نمی‌شوند.

حسین پناهیان در خصوص برخی اظهارات مبنی بر انتقال معامله برخی محصولات به بورس‌های دیگر اظهار کرد: کالاهایی که قبلا در بورس کالای ایران پذیرش شده‌اند، کماکان طبق روال سابق در این بورس عرضه و معامله خواهند شد و جای نگرانی از این بابت نیست. وی افزود: نفت و محصولات پتروشیمی کالاهایی هستند که در بورس کالا پذیرش شده‌اند و اگر بورس جدیدی فعالیت خود را آغاز کند، محصولات جدید و ابزارهای جدیدی در آن معامله می‌شود، همچنین مدیریت بورس کالای ایران خود را موظف به صیانت از حقوق سهامداران می‌داند و در صورت لزوم؛ پیگیری‌های جدی‌تری نیز در این زمینه خواهیم داشت. پناهیان با اشاره به ادامه پیگیری‌ها برای تداوم عرضه نفت خام و افزایش هرچه بیشتر معاملات نفتی و پتروشیمی در این بورس بیان کرد: در همین راستا سال گذشته ارزش معاملات فرآورده‌های نفتی ۱۱۵ درصد و ارزش معاملات محصولات پتروشیمی ۱۲ درصد نسبت به سال ۸۹ افزایش پیدا کرد. با راه‌اندازی بورس انرژی برخی اظهارات مبنی بر اینکه ممکن است محصولات پتروشیمی و فرآورده‌های نفتی از بورس کالا به این بورس منتقل شود مطرح شد. همچنین مدیر نظارت بر بورس‌های سازمان بورس اوراق بهادار در خصوص انتقال محصولات پتروشیمی در بورس انرژی اعلام کرد: بر اساس مصوبه شورای عالی بورس، برق، نفت و سایر حامل‌های انرژی یعنی هر چه می‌خواهد در این بورس معامله شود،باید ماهیت حامل انرژی را داشته باشد؛ بنابراین اگر به محصولات پتروشیمی حامل انرژی گفته نمی‌شود وارد بورس انرژی نشده و در همان بورس کالا معامله خواهند شد.