چالش‌های بزرگ فولادسازان

آزاده حسینی

زهرا مسافر

نوسان نرخ ارز و حامل‌های انرژی و در پی آن افزایش هزینه‌ها، عدم حمایت از تولید‌کنندگان به خصوص آن دسته که معوقات بانکی دارند و نبود چشم‌انداز مشخصی از آینده، از عواملی هستند که نگرانی تولید‌کنندگان را - به خصوص آن دسته که بعد از قانون هدفمندی یارانه‌ها مزیت‌های نسبی در تولید را از دست داده‌اند - در پی داشته و با وجود اینکه بارها و بارها عنوان شده، اما هنوز راه‌حل مشخصی برای آن در نظر گرفته نشده است. نشست روز یک شنبه هفته جاری فولادسازان در انجمن تولید‌کنندگان فولاد ایران نیز برای طرح بحث‌هایی بود که بارها عنوان شده‌اند، اما از آنجا که این نگرانی‌ها مانند سایه به دنبال فولادسازان هستند باز هم به امید حل شدن، مطرح می‌شوند. این جلسه که با حضور محمد رجایی، رییس انجمن تولید‌کنندگان فولاد، طاهری زاده نایب رییس، رسول خلیفه سلطان دبیر انجمن و رضا شهرستانی، جهانبخش شکری و نوید ایزد پناه از اعضای تولید‌کنندگان فولاد ایران برگزار شد با ارائه گزارشی از وضعیت تولید فولاد از سوی بخش خصوصی و دولتی و همچنین آمار واردات و صادرات در سال‌های ۸۹ و ۹۰ آغاز شد و مثل همیشه با گلایه‌های بخش خصوصی از عدم حمایت دولت به پایان رسید.

تعرفه ۶۰ درصدی برای صادرات سنگ آهن وضع شود

محمد رجایی، رییس انجمن تولید‌کنندگان فولاد ایران، با بیان اینکه با وجود منابع غنی سنگ آهن در کشور، سالانه مبالغ هنگفتی صرف واردات فولاد می‌شود، گفت: سالانه افزون بر پنج میلیارد دلار به واردات شمش فولاد اختصاص داده می‌شود و متاسفانه شاهد صادرات بی‌برنامه سنگ آهن که ماده اولیه تولید شمش است به خارج از کشور هستیم.

وی با تاکید بر اینکه پشتیبان هر کشور میزان دارایی فولاد آن است، اظهار کرد: چین با خرید مواد اولیه معدنی (سنگ آهن) از سراسر جهان در واقع مشغول ثروت اندوزی است و باید بگویم که در شرایط کنونی، جلوگیری از صادرات مواد اولیه معدنی نیازمند حمایت جدی و به موقع دولت است.

رییس انجمن تولید‌کنندگان فولاد ایران با اشاره به اینکه سالانه شش تا هفت میلیون تن فولاد وارد کشور می‌شود، متذکر شد: این واردات در شرایطی است که هنوز به شتاب لازم برای توسعه کشور نرسیده‌ایم. به گفته رجایی، ظرفیت تولید واحدهای نورد داخلی نیز کم نیست و در شرایط کنونی باید با تامین شمش و فولاد خام مورد نیاز تولیدکنندگان کشور، شرایط را برای صدور محصولات نهایی آماده کنیم.

به گفته وی، شان و جایگاه کشور باید با صادرات محصولات نهایی حفظ شود، چرا که مبنای توسعه صنعتی، صادرات محصولات فولادی است نه مواد اولیه معدنی.

تعلیق فعالیت ۱۲ تولیدکننده شمش فولادی از سوی بانک‌ها!

رجایی همچنین در بخش دیگری از سخنان خود با انتقاد از عملکرد سیستم بانکی در مواجهه با تولیدکنندگان صنعت فولاد کشور تصریح کرد: برخی از تولیدکنندگان فولادی با اعتماد به سیستم بانکی، نقدینگی خود را به تولید شمش اختصاص داده و امروز در نیمه راه با دلایل بعضا موجه سیستم بانکی با توقف سرمایه‌گذاری مواجه شده‌اند.

رییس انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران ادامه داد: ۱۰ تا ۱۲ خط تولید شمش فولادی تا نیمه راه تولید رفته اند و در حال حاضر سیستم بانکی کشور به دلایلی چون کمبود منابع بانکی، معوقات تولیدکنندگان و دعوای بانکی از اختصاص تسهیلات طفره می‌رود در حالی که امسال به نام «تولید ملی، حمایت از کار و سرمایه ایرانی» مزین شده است!

سیستم بانکی در برابر خواسته دولت مقاومت می‌کند

سید رسول خلیفه سلطان، دبیر انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران نیز با ارائه گزارش آمار تولید بخش خصوصی، میزان رشد تولید این بخش در یک سال گذشته را قابل توجه دانست و اعلام کرد: سال گذشته پنج میلیون و ۳۲۵ هزار تن محصولات فولادی از سوی بخش خصوصی کشور تولید شده که شامل ۳۴۵ هزار تن تیرآهن، دو میلیون و ۷۵۰ هزار تن میلگرد،‌ یک میلیون و ۶۰۰ هزار تن ورق گرم و ۶۳۰ هزار تن سایر محصولات فولادی است و نسبت به سال گذشته رشد ۲۳ درصدی را در بر داشته است.

خلیفه سلطان با اشاره به اینکه طی سال گذشته بخش خصوصی همچنین ۸۵۰ هزار تن شمش فولادی تولید کرده، تصریح کرد: کل محصولات فولادی که در سال ۹۰ در بخش دولتی و خصوصی تولید شده به ترتیب ۱۱ میلیون و ۷۵۰ هزار تن و پنج میلیون و ۳۵۰ هزار تن بود، در حالی که این میزان در سال ۸۹ به ترتیب ۱۱ میلیون و ۶۰۰ هزار تن و چهار میلیون و ۳۵۰ هزار تن بوده است.

به گفته دبیر انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران، تولید فولاد در بخش دولتی طی سال۱۳۹۰ رشد ۸ درصدی نسبت به سال ۸۹ را کسب کرده و رشد تولید در بخش خصوصی ۲۳ درصد بوده است.وی مجموع تولید فولاد در سال ۸۹ را ۱۵ میلیون و ۹۷۰ هزار تن و میزان تولید در سال گذشته را نزدیک به ۱۷ میلیون و ۱۰۰هزار تن اعلام کرد که رشد ۷ درصدی را نشان می‌دهد.خلیفه سلطان واردات محصولات فولادی در سال۹۰ را پنج میلیون و ۵۹۰ هزار تن اعلام کرد در حالی که میزان واردات در سال ۸۹ شش میلیون و ۷۳۰ هزار تن بوده است و این نشان می‌دهد که واردات محصولات فولادی طی سال گذشته در مقایسه با سال ۸۹، ۱۷ درصد کاهش داشته است.

این مقام مسوول افزود: صادرات محصولات فولادی نیز طی سال۹۰ با رشد ۴۹ درصدی از ۸۲۰ هزار تن به یک میلیون و ۲۲۰ هزار تن رسیده است.

دبیر انجمن تولید‌کنندگان فولاد ایران در خصوص مصرف ظاهری فولاد متذکر شد: مصرف ظاهری فولاد در سال گذشته ۲۱ میلیون و ۴۶۰ هزار تن بود که با مصرف ۲۱ میلیون و ۸۸۰ هزار تنی سال ۸۹، کاهش ۲ درصدی را نشان می‌دهد.وی تصریح کرد: با توجه به آمار و ارقام، رشد بخش خصوصی در تولید فولاد عدد قابل‌توجهی است، در حالی که هیچ گونه حمایتی از تولید فولاد در کشور نمی‌شود و هیچ حمایت تعرفه‌ای وجود ندارد و نرخ تسهیلات بانکی نیز بسیار بالا است، اما خوشبختانه در همین شرایط غیر اقتصادی، شاهد رشد تولید فولاد در بخش خصوصی بوده‌ایم.

دبیر انجمن تولید‌کنندگان فولاد افزود: بانک مرکزی در برابر تولید ایستادگی دارد و پاسخگوی نیاز تسهیلاتی بخش خصوصی صنعت فولاد نیست تا جایی که شاهد توقف راه‌اندازی ۱۲ واحد تولید‌کننده شمش و خالی بودن ۳۰ درصد ظرفیت تولید فولاد کشور هستیم.

حتی یک ریال هم به صنعت فولاد نرسید

حمیدرضا طاهر‌زاده، نایب رییس انجمن فولاد نیز در این نشست با بیان اینکه در سال گذشته ۱۴ میلیون تن فولاد خام در کشور تولید شده، گفت: این میزان در حالی است که ظرفیت ایجاد شده برای تولید فولاد ۵/۱۷ میلیون تن است و به این ترتیب ۵/۳ میلیون تن ظرفیت خالی وجود دارد که عوامل مختلف از جمله تخصیص ارز و مشکل تامین مواد اولیه در این مورد دخیل هستند. طاهر‌زاده با بیان اینکه تا به امروز خبری از بسته حمایتی بخش صنعت نشده و حتی یک ریال هم به صنعت فولاد اختصاص نیافته است، اظهار کرد: نبود خطوط ارزی و ری‌فاینانس برای تامین مواد اولیه باعث ایجاد مشکل در کارخانه‌های فولاد شده وعلاوه بر این، قرار بود ۳۰۰ میلیون دلار بابت واردات مواد اولیه و خطوط ری‌فاینانس اختصاص یابد که در نهایت عملی نشده است.وی با بیان اینکه هزینه واردات مواد اولیه بین ۵ تا ۷ درصد افزایش یافته است، گفت: کارخانه‌های نوردی به دلیل نبود مواد اولیه رو به تعطیلی هستند و در چنین شرایطی نبود ارز با نرخ مرجع و بالا بودن بهره‌های بانکی شرایط را برای تولید سخت‌تر کرده است.

نایب رییس انجمن فولاد با بیان اینکه معوقات بانکی تولید‌کنندگان نیز یکی از مشکلات صنعت فولاد است، اظهار کرد: سال گذشته قیمت جهانی شمش فولاد حدود ۶۰۰ تا ۶۲۰ دلار و قیمت داخلی آن حدود ۶۰۰ تومان بود اما امروز با وجود ثابت بودن قیمت جهانی شمش، قیمت داخلی این محصول ۱۱۰۰ تومان است و این مساله قیمت تمام شده تولید محصولات فولادی را افزایش داده است.وی ادامه داد: قرار بود ۵ میلیون تن واردات شمش فولاد صورت گیرد که این اتفاق عملی نشد و علاوه بر این، مقرر شد ۳ میلیارد دلار از طریق خطوط ری‌فاینانس به تولید‌کنندگان فولاد اختصاص یابد که این رقم به ۳۰۰ میلیون دلار کاهش یافت و در نهایت نیز پولی در اختیار تولید‌کنندگان قرار نگرفت.

ارز ۱۲۲۶ تومانی فقط روی کاغذ است

جهانبخش شکری، عضو انجمن فولاد نیز در این نشست رشد صنعت فولاد را یکی از نشانه‌های صنعتی شدن کشورها دانست و نسبت به افزایش ۲۰ درصدی هزینه تولید فولاد به دلیل اجرای فاز اول قانون هدفمندی یارانه‌ها هشدار داد. وی در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه آیا ارز با نرخ مرجع ۱۲۲۶ تومانی بابت واردات شمش به تولیدکنندگان اختصاص یافته یا خیر، گفت: این رقم فقط روی کاغذ نوشته شده، ولی عملیاتی نشده است.

احتمال حذف مزیت‌های نسبی تولید در مرحله دوم هدفمندی

نوید ایزد‌پناه، عضو انجمن فولاد نیز با بیان اینکه قیمت یک متر مکعب گاز در بازارهای جهانی ۸۴ تومان است، گفت: در حال حاضر قیمت هر متر مکعب گاز مصرفی صنایع در ایران حدود ۷۰ تومان است که تقریبا ۸۳ درصد قیمت واقعی گاز در جهان است.وی ادامه داد: اگر قیمت گاز باز هم افزایش یابد هزینه تولید بسیار بالا خواهد بود و این در حالی است که صحبت‌هایی مبنی بر رشد ۲۰ تا ۳۰ درصدی قیمت گاز در مرحله دوم هدفمندی یارانه‌ها شنیده می‌شود.وی تاکید کرد: به این ترتیب مزیت استفاده از انرژی با قیمت مناسب در صنعت فولاد از بین می‌رود و بسیاری از کارخانه‌های فولادی صرفه اقتصادی خود را از دست می‌دهند.ایزدپناه در مورد بحث‌های مطرح شده مبنی بر تنزیل ال‌سی ریالی برای بخش صنعت نیز گفت: هنوز این موضوع به بانک‌ها ابلاغ نشده است. وی ادامه داد: صنعت فولاد نیازمند ۲۱ هزار میلیارد تومان سرمایه در گردش است که در حال حاضر کمتر از ۲۰ درصد آن برای تولید‌کنندگان فراهم است.

صادرات آهن قراضه ممنوع شود

رضا شهرستانی، مدیر عامل نورد و قطعات فولادی نیز در این نشست به خروج بی رویه آهن قراضه از کشور اشاره و تاکید نمود: در حال حاضر در عراق با وجود مشکل قطع برق، خروج آهن قراضه ممنوع است تا از تولید‌کنندگان حمایت شود، اما در ایران با وجود وضع عوارض ۷۰ درصدی صادرات قراضه، قیمتی که در گمرک برای قراضه تعیین می‌شود نرخ دولتی است و از این رو باز هم شاهد صادرات این ماده مورد نیاز فولادسازان هستیم.