گروه بورس کالا- با راه‌اندازی بورس نفت، سازمان بورس و اوراق‌بهادار تهران تصمیم گرفت تا فاز اولین این بورس را با معاملات محصولات پتروشیمی و فرآورده‌های نفتی در بورس کالا آغاز کند. بورس کالای ایران که پیش از این بانی معاملات محصولات فلزی و کشاورزی بود از این پس باید معاملات محصولات پتروشیمی را نیز بر دوش بکشد. با توجه به فضای محدود تالار بورس کالا این روزها شاهد هجوم و ازدحام متقاضیان و فعالان بازار محصولات پتروشیمی در این بورس هستیم. این مهم سبب شده تا ترافیک در معاملات محصولات فلزی، کشاورزی و پتروشیمی در سه رینگ جداگانه در تالار کوچک بورس کالا صورت پذیرد. عکس: نسیم گلی

به طوری که هفته گذشته سنگینی معاملات سبب بی‌نظمی و نامتعادل شدن شرایط عرضه‌ها در بورس کالا شده بود. چرا که این بورس تجربه حجم بسیار بالای معاملات متفاوت را تاکنون نداشته، چون تا قبل از هفته گذشته فقط معاملات فلزی و کشاورزی صورت می‌گرفت. هفته گذشته بی‌نظمی در نوبت عرضه محصولات در بورس کالا نارضایتی برخی از معامله‌گران را به همراه داشت. به طوری که زمان عرضه محصولات فلزی کاملا تغییر کرد تا زمان عرضه محصولات پتروشیمی عقب نیفتد.

نخستین معاملات هفتگی فرآورده‌های پتروشیمی پس از پذیرفته شدن در بورس کالای ایران، با معامله ۱۰۰تن دوده صنعتی، ۲هزار و ۲۰۰تن پلی‌اتیلن سبک خطی، ۹هزار و ۴۵۰تن قیر و یک‌هزار تن روغن پایه پشت‌سر گذاشته شد. دادوستد در رینگ جدید بورس کالا در حالی انجام شد که به دلیل بالا بودن تقاضا نسبت به حجم عرضه خصوصا در گروه قیر، قیمت‌ها روند صعودی به خود گرفت از این رو دلایل متعددی همچون، قرار داشتن در فصل مصرف قیر و مصرف روزانه آن به عنوان علت بالا بودن میزان تقاضا برای این محصول عنوان می‌شود، ضمن آنکه در هفته گذشته تنها شرکت نفت پاسارگاد در میان دیگر شرکت‌هایی که جهت عرضه محصولات خود اعلام آمادگی کرده بودند به صورت ممتد به عرضه محصول خود پرداخت و در میان عرضه‌کنندگان آن یکه‌تازی کرد، در نتیجه بالا بودن میزان تقاضا و در مقابل پایین بودن عرضه باعث شد تا قیر با رشد شدید قیمت همراه شود.

البته تعبیر دیگری نیز در بازار درخصوص شرایط موجود، مطرح می‌شود از جمله اینکه به دلیل شفافیت معاملات بورس و قیمت‌گذاری محصولات براساس نظام عرضه‌و‌تقاضا، فعالان بازار پتروشیمی استقبال خوبی از این بازار کرده‌اند که این تحلیل نهایتا نگاه خوش‌بینانه‌ای را نسبت به کلیت این بازار ایجاد می‌کند. ضمن اینکه نگرانی از دچار شدن محصولات پتروشیمی به سرنوشت رینگ کشاورزی را نیز کم‌رنگ می‌کند.

اما نمی‌توان این نکته را نیز از نظر دور نگاه داشت که تداوم این شرایط و فاصله زیاد میان حجم تقاضا و عرضه، رشد حبابی و غیرمنطقی قیمت‌ها را تثبیت می‌کند که قطعا نتایج خوبی را برای این عضو جدید بورس کالا به دنبال نخواهد داشت. به همین دلیل متنوع کردن گستره فرآورده‌های پتروشیمی در بورس که از سوی مسوولان وعده داده شده می‌تواند فشار تقاضا‌بر محصولات همچون قیر را کم کند که البته این امر مستلزم جلب هرچه‌ بیشتر اعتماد تولیدکنندگان و معامله‌گران بازار محصولات پتروشیمی است. بورس می‌تواند با تنظیم هرچه بهتر زمان انجام معاملات فرآورده‌های پتروشیمی در تالار بورس و به جلو انداختن زمان معاملات فلزی‌ها، از یک طرف از تداخل معاملات فلزی‌ها با رینگ محصولات کشاورزی جلوگیری کند و از طرفی شرایط بهتری را برای نشر اطلاعات و اخبار مربوط به معاملات فرآورده‌های پتروشیمی فراهم آورد، چراکه به دلیل انجام قطعی معاملات پتروشیمی‌ها در بورس کیش نتایج نهایی دادوستدهای این رینگ طی هفته گذشته با تاخیر در اختیار بازار قرار گرفت که این امر پروسه بورس محور شدن بازار محصولات پتروشیمی و ارتباط آن با بازار سنتی را به تاخیر می‌اندازد. اما به هر صورت، نگاه کلی دست‌اندرکاران بورس فرآورده‌های پتروشیمی به آینده این معاملات مثبت و خوش‌بینانه است که تداوم این نگاه برنامه‌ریزی بیشتر و فعالیت قوی‌تر شرکت‌های پتروشیمی را می‌طلبد.