وزن مالی بورس کالا فراتر از وزن فیزیکی

دنیای اقتصاد: مدیرعامل بورس کالای ایران روز گذشته در نشست خبری خود با اصحاب رسانه به بررسی دستاوردهای این بازار در نیمه نخست سال جاری پرداخت. وی با اشاره به اقداماتی که از سال گذشته آغاز شده و در نیمه اول امسال نیز ادامه یافته اعلام کرد وزن بازار مالی بورس کالا از بازار فیزیکی آن بالاتر رفته است. به گفته حامد سلطانی‌نژاد، ارزش معاملات بازارهای مالی بورس کالا در ۶ ماه نخست امسال در حالی به ۱۸۵ هزار میلیارد ریال رسیده که ارزش بازار فیزیکی این بورس روی رقم ۱۶۸ هزار میلیارد ریال قرار گرفته است.

دکتر سلطانی‌نژاد گفت: در ۶ ماه ابتدایی سال ۹۵ ارزش معاملات بورس کالای ایران به بیش از ۳۵ هزار میلیارد تومان رسیده است که با در نظر گرفتن کل معاملات بازار سرمایه مشخص می‌شود که بورس کالا سهم ۴۰ درصدی از کل ارزش معاملات بازار سرمایه را به خود اختصاص داده و در رتبه اول بین سایر بورس‌ها قرار گرفته است.وی افزود: همچنین در محصولات صنعتی و معدنی طی ۶ ماه اول امسال ۴ میلیون و ۷۸۷ هزار تن محصول به ارزش ۷ هزار میلیارد تومان مورد معامله قرار گرفته است و به‌رغم کاهش ۹ درصدی در حجم معاملات، رشد قیمت‌ها طی ماه‌های اخیر باعث شد تا افت حجم معاملات جبران شود و کاهش محسوسی در ارزش این گروه از محصولات مشاهده نکنیم.

رشد معاملات در نتیجه تعامل مستمر با پتروشیمی‌ها

مدیرعامل بورس کالای ایران به آمار قابل قبول در حوزه پتروشیمی اشاره کرد و گفت: در ۶ ماه اول امسال یک میلیون و ۷۲۴ هزار تن محصول پتروشیمی معامله شده و حجم معاملات با رشد ۳۲ درصدی و ارزش معاملات با رشد ۲۳ درصدی مواجه شده است که این افزایش نتیجه رایزنی با شرکت‌های پتروشیمی جهت برآورده کردن مطالبات و خواسته‌های آنها بوده است.دکتر سلطانی‌نژاد عنوان کرد: در حوزه فرآورده‌های نفتی به‌رغم اینکه در حجم معاملات کاهش قابل توجهی نداشتیم، اما به دلیل کاهش بهای نفت با افت ۳۳ درصدی در ارزش معاملات مواجه بودیم.

تالار کشاورزی متحول شده است

وی ادامه داد: در این مدت بورس کالا به حوزه محصولات کشاورزی ورود مناسبی داشته است به‌طوری که در ۶ ماه اول سال یک میلیون و ۳۱۰ هزار تن محصول در تالار کشاورزی مورد معامله قرار گرفته و حجم معاملات این تالار رشد ۹۶ درصدی و ارزش معاملات رشد ۱۱۳ درصدی را نسبت به دوره مشابه سال قبل تجربه کرده است.مدیر عامل بورس کالای ایران تصریح کرد: بورس کالا در تالار محصولات کشاورزی هدف‌گذاری ۳۰ درصدی را طی ۲ سال آینده در نظر گرفته است به‌طوری که در آینده تالار کشاورزی سهم ۳۰ درصدی از کل معاملات بورس کالا را تشکیل خواهد داد.وی با بیان اینکه در ۶ ماه اول امسال و در حوزه بازار فرعی رشد ۱۶۲ درصدی معاملات را تجربه کردیم، گفت: از سوی دیگر با توجه به برنامه‌ها و تمرکزی که در بخش طلا صورت گرفته است، این بازار آینده روشنی در بورس کالا دارد و شاهد رشد ۲۱۳ درصدی در معاملات فیزیکی طلا بودیم به‌طوری که هر دو هفته یک‌بار عرضه شمش طلا را در بورس کالا تجربه می‌کنیم.وی تصریح کرد: در حوزه معاملات بازار فیزیکی ارزش معاملات از ۱۶۱ هزار و ۷۵۸ میلیارد ریال به ۱۶۷ هزار و ۷۲۴ میلیارد ریال در نیمه نخست سال ۹۵ رسیده است؛ همچنین در معاملات قراردادهای آتی به دلیل تلاطمات بازار جهانی طلا، رشد قابل توجهی به ثبت رسیده است به نحوی که در ۶ ماه اول امسال با رشد ۱۳۶ درصدی در حجم معاملات قرارداد آتی سکه مواجه شدیم.

تامین مالی 3000 میلیارد تومانی بورس کالا

مدیر عامل شرکت بورس کالای ایران خاطرنشان کرد: در حوزه سلف موازی استاندارد، رشد ۸۴۸ درصدی تجربه شده و تامین مالی که از طریق انتشار اوراق سلف موازی صورت گرفته به ۳ هزار میلیارد تومان در ۶ ماه نخست امسال رسیده است که البته از این مقدار ۲ هزار و ۶۵۰ میلیارد تومان به تامین مالی برای پرداخت مطالبات کشاورزان اختصاص یافته است.وی یادآور شد: با همه این تفاسیر در ۶ ماه اول امسال معاملات بازار فیزیکی و مشتقه با رشد ۳۱ درصدی حجم و افزایش ۶۲ درصدی در ارزش معاملات نسبت به ۶ ماه اول سال ۹۴ مواجه شده است که بخش عمده‌ای از آن ناشی از معاملات بازار مشتقه و ۴ درصد ناشی از افزایش حجم و ارزش بازار فیزیکی است.

واریز پول 51 هزار کشاورز به حساب بانکی آنها

مدیرعامل شرکت بورس کالای ایران در ادامه به اجرای ماده ۳۳ قانون افزایش بهره‌وری محصولات کشاورزی اشاره کرد و گفت: در سال ۹۵ با حمایت دولت از بخش کشاورزی و بورس کالا قرار شد با مصوبه هیات وزیران و قانون افزایش بهره‌وری، کل محصول ذرت و جو دامی کشور در بورس کالای ایران عرضه شود تا بار مالی دولت کاهش پیدا کند که در راستای این سیاست بالغ بر ۶۵ هزار کشاورز محصول جو خود را در بورس عرضه کرده‌اند و در اقدامی بی‌سابقه در تاریخ کشاورزی ایران، ۵۱ هزار کشاورز ظرف چند روز به حدود ۷۰ درصد پولشان رسیده‌اند.به گفته سلطانی‌نژاد، پرداخت مستقیم و سریع پول کشاورزان همان هدفی است که دولتمردان بر آن تاکید دارند و به زودی با فروش جو سایر کشاورزان، پول آنها نیز به حسابشان واریز می‌شود.

51 درصد بازیگران آتی، آنلاین شده‌اند

وی با بیان اینکه معاملات نقدی، سهم ۵۴ درصدی و معاملات سلف، سهم ۴۶ درصدی را به خود اختصاص داده است، به روند معاملات قراردادهای آتی اشاره و تصریح کرد: معاملات قراردادهای آتی روند صعودی قابل توجهی را طی سال جاری تجربه کرده و معاملات برخط قراردادهای آتی نیز از توسعه بسیار مناسبی برخوردار شده است.وی یادآور شد: نسبت استفاده بازیگران قراردادهای آتی از معاملات بر خط در ۶ ماه اول سال گذشته به ۲۴ درصد رسیده بود که این رقم در ۶ ماه اول امسال به ۵۱ درصد رسیده است.وی با بیان اینکه بورس کالا قصد دارد به‌صورت تخصصی در بازار طلا فعالیت کند، به عملکرد بورس کالا در حوزه بازار فیزیکی و گواهی سپرده کالایی طلا اشاره کرد و افزود: گواهی سپرده سکه طلا از اسفند ماه سال ۹۴ راه‌اندازی شد و در ماه‌های ابتدایی سال معاملات این محصول در بستر آنلاین قرار گرفت، به‌طوری که ارقام بازار فیزیکی و گواهی سپرده طلا نشان می‌دهد که بورس کالا برنامه ویژه‌ای برای بازار طلا دارد.

دکتر سلطانی‌نژاد در ادامه این نشست به آمار کل تامین مالی انجام شده در ۶ ماه نخست سال ۹۵ از طریق اوراق سلف و معاملات سلف اشاره کرد و گفت: در ۶ ماه اول امسال بالغ بر ۱۰۶ هزار و ۶۰۰ میلیارد ریال معاملات سلف و اوراق سلف صورت گرفته است که از این میزان محصولات صنعتی و معدنی ۴۹ درصد، محصولات کشاورزی ۳۱ درصد، محصولات پتروشیمی ۱۷ درصد و محصولات فرآورده‌های نفتی سهم ۲ درصدی از کل تامین مالی را به خود اختصاص داده است.

سرعت بیشتر در مسیر گواهی سپرده کالایی

وی با بیان اینکه در حال حاضر معاملات گواهی سپرده کالایی در محصولاتی مانند جو و ذرت دامی و سکه طلا انجام می‌شود، خاطرنشان کرد: قرار است معاملات گواهی سپرده کالایی در سایر محصولات نیز توسعه پیدا کند زیرا تبدیل کالا به گواهی سپرده کالایی برای صادرات و واردات نیز می‌تواند پاسخگو باشد، بنابراین سیاست‌گذاری بورس کالا حرکت به سمت قبض انبار و گواهی سپرده کالایی و تامین مالی برای عرضه‌کنندگان است.وی افزود: در آینده قرار است گواهی سپرده کالایی روی کالاهای پی وی سی و محصولات آهنی راه‌اندازی شود که در این راستا با اتحادیه آهن به توافق رسیدیم که مصرف‌کنندگان و تجار آهن و کسانی که بنکدار عرضه آهن محسوب می‌شوند، بتوانند از طریق بورس کالا خرید کنند، زیرا یکی از درخواست‌ها از بورس کالا، فراهم کردن امکان حضور عرضه‌کنندگان، متقاضیان و مصرف‌کنندگان خرد بوده است؛ به این ترتیب پذیرش انبار یکی از اجزای اصلی پازل حضور فعالان خرد در بورس کالای ایران است.

تشریح اهم اقدامات و برنامه‌های بورس کالا در سال جاری

مدیرعامل بورس کالای ایران در ادامه اهم اقدامات انجام شده در نیمه نخست سال و همچنین برنامه‌های پیش روی این بورس تا پایان سال جاری را تشریح کرد.وی گفت: صدور رای نهایی شورای رقابت مبنی بر حضور همه‌جانبه معاملات محصولات پتروشیمی در بورس کالای ایران، یکی از مهم‌ترین اقدامات اخیر بوده که براساس مصوبه اخیر شورای رقابت، شرکت‌های پتروشیمی موظفند درخواست پذیرش محصولات خود را در بورس کالا ظرف مدت یک ماه ارسال کنند.سلطانی‌نژاد اظهار کرد: اخذ مصوبه دستورالعمل بازارگردانی و مصوبه دستورالعمل پذیرش صندوق‌های کالایی از سازمان بورس و اوراق بهادار، ارائه پیش‌نویس دستورالعمل تابلوی مناقصه برای تصویب در سازمان بورس و اوراق بهادار از دیگر اقدامات بورس کالای ایران بوده است.به گفته سلطانی‌نژاد، جهش میزان تامین مالی در قالب اوراق سلف موازی استاندارد (۳۹ برابر) و جهش در معاملات گواهی سپرده کالایی (۲۳۰ برابر) نسبت به دوره مشابه سال قبل از دیگر اقدامات موفقیت‌آمیز بورس کالای ایران طی ۶ ماه اخیر بوده است.

همچنین وی به اقداماتی که در حوزه کشاورزی تا کنون صورت گرفته اشاره کرد و گفت: معامله ۹۲۳ هزار تن جو دامی متعلق به ۵۱ هزار کشاورز در قالب ماده ۳۳ در کنار تعامل با سازمان امور مالیاتی در راستای برطرف کردن ابهامات مالیاتی گواهی سپرده کالایی، رشد ۱۵۶ درصدی صدور کد مشتری نسبت به دوره مشابه سال قبل، صدور ۱۳۹ مجوز جدید فعالیت به شرکت‌های کارگزاری، پذیرش ۱۴ انبار جدید و افزایش انبارهای پذیرش‌شده بورس به ۵۰ انبار از جمله اقداماتی هستند که موجب رشد حوزه کشاورزی شده‌اند.مدیرعامل بورس کالای ایران در ادامه این نشست به معاملات آنلاین گواهی سپرده کالایی اشاره و اظهار کرد: معاملات آنلاین گواهی سپرده کالایی نیز یکی از اقداماتی بود که در ۶ ماه ابتدایی سال جاری صورت گرفت و تاکنون ثمرات خوبی را برای این بازار مالی در پی داشته است.وی افزود: تعامل نزدیک با فعالان بازار و زمینه‌سازی برای فعالیت آنها در بورس از دیگر اقدامات بورس کالا طی این مدت بوده است. همچنین حضور بنکدارها در معاملات بورس موضوع مهمی بود که انجام شد و آنها به‌عنوان واسطه‌هایی که کالا را خریداری می‌کنند و به دست مصرف‌کننده خرد می‌رسانند شرایط راحت‌تری برای خریداران خرد فراهم کردند که این موضوع موجب شفافیت کار بنکدارها نیز می‌شود.

انبارهای بورس کالا در مناطق آزاد

سلطانی‌نژاد تصریح کرد: بحث استفاده از انبارهایی که در منطقه آزاد است چه در زمینه صادرات و چه واردات از جمله محورهایی است که زیرساخت‌هایش صورت گرفته و انبارهای منطقه آزاد اروند به‌عنوان اولین پایلوت صادرات کالا استفاده خواهد شد.به گفته مدیر عامل بورس کالای ایران عضویت در فدراسیون جهانی بورس‌ها (WFE)یکی از اتفاقاتی بود که در ۶ ماه اول سال جاری صورت گرفت و ساز‌و‌کاری فراهم شد که از تجربیات جهانی برای پیشرفت بازارهای کالایی استفاده کنیم و آن چیزی که سال‌ها به دنبالش هستیم این است که عرصه‌ای وجود داشته باشد تا بتوانیم با تمامی بورس‌های کالایی دنیا در زمینه تبادل اطلاعات همکاری داشته باشیم.وی ادامه داد: مذاکره با کشورهای همسایه را نیز جهت عرضه بدون واسطه کالاهای صادراتی توسط تولیدکنندگان ایرانی از طریق بورس همچنان در دستور کار داریم و متاسفانه اتفاقاتی که در این کشورها شاهد بودیم یک مقدار روند را کندتر کرد اما امیدواریم به زودی بعد رفع این مشکلات و ثبات در این کشورها شاهد از سرگیری همکاری با آنها باشیم.وی در رابطه اقدام مهمی که در زمینه راه‌اندازی بازار مشتقه ارزی صورت گرفته است گفت: یکی از زیر ساخت‌هایی که لزوم آن در بورس کالا و برای راه‌اندازی بازارهای مالی جدید به ویژه بازار آتی ارز احساس می‌شد و به نظر می‌رسید هر چه زودتر باید فراهم شود، زیر ساخت‌های علمی و مبانی تئوریک بود بر همین اساس تصمیم گرفتیم منبعی را فراهم کنیم تا اگر کسی سوالی در زمینه بازار مشتقه داشت به آن مراجعه کند بر همین اساس در این زمینه کتاب پوشش نوسانات نرخ ارز از سوی بورس کالای ایران منتشر شد.به گفته وی، اصلاح ساختار مالی و افزایش سرمایه شرکت به ۹۰۰‌میلیارد ریال نشان می‌دهد که بورس کالای ایران زمینه بزرگ شدن را دارد و می‌تواند نقش موثری را در اقتصاد کشور ایفا کند.

معامله 380 هزار تن شکر

سلطانی‌نژاد در مورد عرضه شکر در بورس کالای ایران گفت: در حوزه شکر کمک به ایجاد تعادل در بازار شکر از طریق تسهیل معاملات آن در بورس شد تا شرایطی همچون تسهیل صدور کد معاملاتی برای مشتریان، تسهیل زمینه حضور بنکداران، همکاری نزدیک با عرضه‌کنندگان و پیگیری افزایش عرضه از طریق وزارت جهاد کشاورزی صورت بگیرد.وی اظهار کرد: اگر نگاهی به معاملات شکر در بورس کالا بیندازیم، متوجه تعادل قیمت‌ها خواهیم شد و همچنین در مقابل عرضه ۵۸۵‌هزار تنی این محصول، معامله ۳۸۰ هزارتن شکر در آمار معاملات بورس کالای ایران ثبت شده است.

اهم برنامه‌ها تا پایان سال

مدیر عامل بورس کالای ایران در ادامه به برنامه‌های بورس کالا در آینده نزدیک اشاره کرد و افزود: معاملات قراردادهای اختیار معامله (آپشن) روی محصولاتی همچون سکه و ذرت خواهیم داشت که امیدواریم تا پایان سال راه‌اندازی شود.به گفته سلطانی‌نژاد، برای راه‌اندازی یک ابزار مالی جدید همچون آپشن، رویکرد آگاهی بخشی توسط رسانه‌ها نیاز است به‌طوری‌که بازارهای آتی و آپشن می‌توانند در تنظیم بازارهای مختلف به خصوص کشاورزی نقش ویژه‌ای را ایفا کنند.به گفته وی، راه‌اندازی معاملات قراردادهای آتی ارز و پی وی سی، معاملات گواهی سپرده کالایی محصولات صنعتی و پتروشیمی، تابلوی مناقصه و معاملات زنجیره‌ای سلف از دیگر برنامه‌های بورس کالای ایران تا پایان سال خواهد بود.

وی افزود: زمینه‌سازی برای راه‌اندازی معاملات تهاتری، افزایش ساعات معاملاتی بازار قراردادهای آتی، اجرای سیاست قیمت تضمینی درخصوص ذرت، پیگیری عرضه ۳ میلیون تن گندم توسط شرکت بازرگانی دولتی، پیگیری راه‌اندازی معاملات اوراق مجوز کالایی، طراحی مدل کسب و کار برای بازار فیزیکی و مشتقه به تفکیک گروه‌های کالایی، طراحی و اجرای سیستم مدیریت ریسک یکپارچه و طراحی و اجرای سیستم هزینه یابی بر مبنای فعالیت از دیگر اقدامات پیش روی بورس کالا است.مدیرعامل بورس کالای ایران در پایان گفت: همچنین یکپارچه‌سازی سامانه‌های معاملاتی، عمومی‌سازی و توسعه سرویس‌های انتشار اطلاعات، تالیف، ترجمه و انتشار کتاب به منظور تبیین و آگاه‌سازی درخصوص رویکردهای حمایتی از بخش کشاورزی از طریق بورس‌های کالایی، طراحی قانون قبض انبار و شناسایی سازوکارهای بورس‌های کالایی و مشتقه دنیا نیز از مهم‌ترین عملکردها و اقداماتی است که در دستور کار بورس کالای ایران قرار دارد.