نایب رییس کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی:
عرضه محصولات پتروشیمی در بورس کالا از اسراف جلوگیری می‌کند
آزادسازی نرخ محصولات پتروشیمی از داستان‌های پرپیچ و خم و جذابی است که بیشتر به سریالی چند ساله تبدیل شده است و به‌رغم تاکید نمایندگان مجلس و مسوولان دولتی هنوز مقاومت رانت‌خواران شکسته نشده و همچنان مشمول قیمت‌گذاری دولتی است. این روزها مجلس اصولگرا جدای از اقدامات انقلابی و بدون محافظه‌کاری این پرونده را به شدت پیگیری می‌کند تا سفره ۶۰۰-۷۰۰میلیارد تومانی افزونه‌خواهان را برچینند. از این‌رو با حسن مرادی نایب رییس کمیسیون انرژی و یکی از کسانی که این پرونده را پیگیری می‌کند به گفت‌وگو نشسته‌ایم.
طرح توجیهی آزادسازی نرخ محصولات پتروشیمی از کجا شروع شد؟ از مجلس به دولت و یا دولت به مجلس؟
این طرح پیشنهادی بود که در بررسی لایحه بودجه توسط ۲ تن از نمایندگان مجلس شورای اسلامی یعنی من و آقای میرتاج‌الدینی عنوان شد و به دنبال آن با رای مثبت سایر نمایندگان توسط مجلس تصویب شد.
به دنبال چه مسائلی این طرح را عنوان کردید؟
اطلاعات موثقی از شرکت ملی پتروشیمی ایران و حواشی آن به دست ما رسید که عده‌ای رانت‌خوار با ایجاد شرکت‌های صوری سهمیه‌های قابل ملاحظه‌ای از مواد اولیه یا فرآوری شده پتروشیمی دریافت می‌کردند و تنها درصد ناچیزی از آنها را به‌طور سمبلیک در کارگاه‌ها و یا کارخانه‌های خود مصرف کرده و الباقی مواد اولیه را در بازار آزاد (سیاه) به فروش می‌رساندند.
چه شد که به فکر آزادسازی محصولات پتروشیمی افتادید؟
دوراندیشی و دلسوزی در این مساله حکم می‌کرد که از این واقعه جلوگیری شود و به حق هم با حمایت نمایندگان توانستیم برای حل این مشکل و حفظ منافع عموم مردم اقدام کنیم چرا که محصولات پتروشیمی و مواد اولیه آن سالانه مبلغی قریب به ۵۰۰میلیارد تومان از بودجه بیت‌المال را می‌بلعد و یا به قولی موجب عدم نفع دولت می‌شود.
به‌طور فرض و با توجه به شرایط کنونی که هنوز آئین‌نامه اجرایی آن از سوی دولت ابلاغ نشده اگر آزادسازی صورت نگیرد چه پیامدهایی را به دنبال دارد؟
ادامه وضع موجود که بسیار تاسف‌بار است و در کنار آن افزایش تعداد رانت‌خواران در این صنعت مساله‌‌ای قابل توجه است.
به نظر شما علت تاخیر و تعلل دولت تا به حال چه چیزی بوده است؟
هنوز دولت توجیهی برای علل تاخیر خود عنوان نکرده اما مجلس امیدوار است که ظرف ۲ هفته آینده دولت پاسخ تذکر نمایندگان را رسما اعلام کند.
اصلا چه ضمانتی وجود دارد که دولت این طرح را عملی کند؟
این طرح مصوب مجلس است لذا دولت طبق مصوبه، موظف و مکلف به اجرا قانون است و در صورت عدم اجرای آن با حکم انتظامی و دیوان محاسبات کشوری روبه‌رو خواهد بود.
شما دلیل این همه ناهماهنگی در آزادسازی نرخ محصولات پتروشیمی را در چه چیزی می‌بینید و در کل این عدم توازن چه تاثیری را به دنبال دارد؟
آنچه مسلم است این ناهماهنگی کار رانت‌خواران را تسهیل کرده و هر ساله بیش از ۵۰۰میلیارد تومان از منابع مالی کشور و بیت‌المال به یغما می‌رود.
جناب مرادی، مستحضر هستید که قرار بود پس از راه‌اندازی بورس نفت در فاز اول محصولات پتروشیمی و فرآورده‌های نفتی عرضه شود ابتدا به این سوال پاسخ دهید که کار راه‌اندازی بورس نفت به کجا کشید؟ در چه مرحله‌ای است؟
کمیسیون انرژی در ۲ یا ۳ نوبت لزوم فعال شدن بورس نفت را پیگیری کرده و به دنبال آن وزیر نفت و مشاور وی قول‌هایی مبنی بر فعال شدن این بورس ابراز کردند.
اما برخی عدم راه‌اندازی بورس نفت را ناشی از ناهماهنگی وزارت اقتصاد سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی می‌دانند که مجلس امیدوار است دولت با ایجاد یک هماهنگی میان دستگاه‌های اجرایی به این مهم جامه تحقق بپوشاند.
می‌دانید که بورس نفت دبی با حمایت NYMEX راه‌اندازی شده اما با این وجود هنوز برخی از موفقیت آن تردید دارند پس چطور ممکنه بورس نفت ایران به عنوان بورسی ایرانی و بدون حمایت بورس‌های بزرگ دنیا موفق بشود؟
برخی از کشورهای منطقه خاورمیانه خصوصا حاشیه خلیج فارس حیت دیرتر از ما به فکر آن افتادند که بورس نفت داشته باشند اما در‌حال‌حاضر در این کشورها راه‌اندازی شده و جای پای خوبی را هم باز کرده است. پس هیچ دلیلی ندارد که با توجه به موقعیت سوق‌الجیشی جمهوری اسلامی ایران بورس نفت در صورت راه‌اندازی سودآوری نداشته باشد اما از نظر علمی نمی‌توان گفت که مشکلی پیش نمی‌آید و آنچه مهم است این است که راه‌های عبور از بحران وجود دارد.
فکر نمی‌کنید با این تعلل در راه‌اندازی فرصت سوزی کردیم و از رقبای خود نظیر دبی و روسیه عقب افتادیم چیست؟
قطعا اگر این بورس‌ها جای پای قابل توجهی در منطقه پیدا کنند رقابت ما در خاورمیانه مشکل‌تر می‌شود اما از این نکته نمی‌توان غافل بود که جلوی ضرر را هر جا بگیریم منفعت است.
اگر با این فرض پیش برویم که بورسی نفتی هیچ گاه راه‌اندازی نشود چه تبعاتی برای کشور پدید می‌آید؟
قطعا عدم شفافیت خرید و فروش‌ها وجود برخی رانت‌های پنهان و از همه مهم‌تر عدم اطلاع بازار جهانی از حرکت‌های اقتصادی و پتانسیل‌های قابل عرضه جمهوری اسلامی ایران آثار منفی را به بار می‌‌آورد.
پیش‌بینی شما در رابطه با آینده بورس نفت چیست؟ یا به عبارتی دیگر آیا این بورس جذابیت لازم برای جذب سرمایه‌گذاران خارجی را دارد یا نه؟
به نظر من ورود به صحنه بین‌المللی الزامات خاص خود را دارد و تا زمانی که ما سکوی مناسب (PLATFORM) را نچیده‌ایم نمی‌توانیم انتظار سودآوری داشته باشیم.
بورس فلزات در‌حال‌حاضر از جمله بورس‌های کالایی موفق کشور است نظر شما در این رابطه که تا زمان راه‌اندازی بورس نفت از این بورس برای مبادله محصولات پتروشیمی استفاده شود چیست؟
باید دید شرایط به چه صورت است. چرا که اغلب اوقات بازتاب کالاها متفاوت است و این را هم باید در نظر گرفت که آیا محصولات پتروشیمی می‌توانند همزمان با سایر فلزات همچون فولاد روی و ... در کنار هم مبادله شوند یا نه. قطعا اگر تضادی در این میان نباشد از اسراف هم جلوگیری می‌شود.
با توجه به شرایط موجود این امکان هست که راه‌اندازی بورس نفت به دولت نهم نرسد؟
ما امیدواریم دولت نهم سعی بلیغی برای این عرضه مبذول نماید و بتواند دستاوردهای خوبی را حاصل کند و ذکر این نکته هم لازم است که هر کاری در آغاز با شک و شبهه همراه است اما اگر یک کار دور اندیشانه آغاز شود قاعدتا دستاوردهای مثبتی را به دنبال دارد.
منبع: نشریه بورس کالا
ارسال نظر