دنیای‌اقتصاد- نخستین بازار متشکل و مدرن ایران برای معامله انواع کالا‌ها، دیروز رسما در تهران گشایش یافت؛ با آغاز به کار رسمی «بورس کالا» باید ظرف چند روز آینده، وظایف سازمان‌های بورس‌‌فلزات و کشاورزی به شرکت جدید بورس کالا تحویل شود

هنوز جزئیات کاملی از کالاهای مختلفی که در این بورس قابل معامله خواهد بود، اعلام نشده است. اما اظهارات اولین دبیرکل بورس کالا نشان از آن دارد که فراهم آوردن زمینه آزادسازی قیمت سیمان و محصولات پتروشیمی به همراه ۳۶ کالای اساسی دیگر جزو اولویت‌های این بورس خواهد بود.

این تجربه چند سال پیش از طریق بورس تخصصی فلزات با هدف آزادسازی و شفاف‌سازی بازار فولاد و آهن‌آلات با موفقیت به انجام رسید و به نظر می‌رسد بورس کالا، هدف تعمیم این تجربه موفق به سایر بازار‌های دارای کنترل قیمت از جمله سیمان و محصولات پتروشیمی را دنبال خواهد کرد. در مراسم آغاز به کار رسمی «بورس کالا» اعلام شد:

نرخ‌های جدید کارمزد کارگزاران بورس کالا

رییس سازمان بورس بارها به هیات‌مدیره بورس کالا تذکر داد که تنها به یک بورس توجه نکنند، اما در صحبت‌هایش بیشتر تصمیماتی که گرفته شده را به بورس فلزات نسبت داد از جمله افزایش تعداد کارگزاری‌های فلزاتی، نظارت بر مبادلات بورس فلزات و...

دیروز از احمد کبیری، دبیر کل بورس کالای کشاورزی که طبق اظهارات هاشمیان به دلیل پیدا نکردن بلیت به جلسه نرسید، حتی یک تشکر خشک و خالی هم نشد.

خبرنگاران همه از علی‌‌اکبر هاشمیان به دلیل حضور اندک وی در مقابل خودشان ناراضی بودند اما هاشمیان اعلام کرد همواره روی آنتن بوده!

علی صالح‌آبادی چندین بار علی‌‌‌اکبر هاشمیان را مهندس معرفی کرد در حالی که وی مدرک فوق‌لیسانس مالی دارد و این موضوع از آن جهت اهمیت دارد که صلاحیت سید علی‌اکبر هاشمیان به عنوان مدیر عامل بورس کالا توسط صالح‌آبادی تایید شده و داشتن مدرک مالی یکی از امتیازات وی محسوب می‌شده است.

صالح‌آبادی ریاست سازمان بورس اوراق بهادار به عدم آشنایی خود در مورد بورس‌های کالایی اذعان داشت و گفت: نیازی نیست در مورد تمامی زمینه‌‌های فعالیت بورس کالا آشنا باشم.

آزاده حسینی

در این مراسم که به منظور معرفی مدیر عامل شرکت سهامی بورس کالای ایران و آغاز به کار آن شرکت برگزار شده بود، رییس سازمان بورس و اوراق بهادار، معاونان، اعضای هیات‌‌مدیره، مدیر عامل شرکت بورس و کارگزاران بورس‌های کالای کشاورزی و فلزات حضور داشتند.

در ابتدای این مراسم سیدعلی‌اکبر هاشمیان که به عنوان مدیر عامل شرکت سهامی بورس کالای ایران در مراسم حضور داشت، در مورد اهداف بورس کالا صحبت کرد و اشاراتی نیز به عملکرد بورس‌های فلزات و کالای کشاورزی داشت.

سپس صالح‌آبادی رییس سازمان بورس و اوراق بهادار در مورد بورس کالا و اهمیت تشکیل آن صحبت‌هایی کرد و پس از آن نیز هر دو در یک نشست مطبوعاتی به سوالات خبرنگاران پاسخ دادند.

علی صالح‌آبادی در این مراسم در خصوص اهمیت تشکیل بورس‌های کالایی گفت: ایده ایجاد بورس کالای واحد در سال گذشته به وجود آمد سپس کار کارشناسی بر روی آن صورت گرفت که در نهایت از سوی شورای بورس هم تصویب شد.

وی ادامه داد: بورس نفت به لحاظ ماهیت بین‌المللی و حساسی که دارد نمی‌تواند وارد بورس کالا شود و احتیاج به بورس مستقل دارد.

رییس سازمان بورس و اوراق بهادار تاکید کرد: در حال حاضر بورس کالا به وجود آمده و مرحله بعد تعیین تکلیف کارگزاران هر دو بورس فلزات و کشاورزی است،‌ چرا که به دلیل مقرراتی که فعلا حاکم است کارگزاران بورس فلزات نمی‌توانند در بورس کالای کشاورزی فعالیت کنند و یا بالعکس. وی گفت: مقرراتی برای اینکه کارگزاران در هر دو بورس فعال باشند وجود ندارد و این مقررات در حال تدوین است البته این مجوز یعنی اجازه فعالیت کارگزاری در هر دو بورس محدود خواهد بود.

وی اظهار کرد: فعالیت اعضای هیات‌مدیره بورس‌فلزات نیز تا زمان انتقال وظایف به اعضای هیات‌مدیره شرکت بورس کالا ادامه خواهد داشت.

وی مدت این انتقال وظایف را نیز دو ماه اعلام کرد و گفت:‌ بعد از این مدت یعنی بعد از انتقال وظایف به اعضای هیات‌مدیره شرکت بورس کالای ایران و انحلال بورس‌های فلزات و کشاورزی مدیر تسویه مسوول رسیدگی به تسویه‌حساب و کارهای مربوط به انحلال آنها می‌شود.

وی همچنین در خصوص کارمزد‌های کارگزاری‌ها گفت:‌ کارمزدهای بورس کالا به تازگی تصویب شده و اما تاریخ اجرای آن زمانی است که وظایف به اعضای هیات‌مدیره بورس کالا انتقال یابد.

صالح‌آبادی میزان کارمزد‌های دریافتی سازمان بورس و کارگزاران را کمتر از گذشته دانست و گفت:‌ کارمزد دریافتی بورس کالای ایران ۲/۱ در هزار یعنی از هر طرف

۶/ ۰ در هزار کارمزد دریافتی کارگزاران بورس‌فلزات ۸/۱ در هزار است. همچنین کارمزد کارگزاران بورس کالای کشاورزی هم ۲۵/۲ در هزار از هر طرف مبادله است.

وی ادامه داد: کارمزد کارگزاران بورس فلزاتی را کمتر در نظر گرفتیم چرا که حجم مبادلاتی آنها بالاتر است.

وی به هیات‌مدیره شرکت بورس کالای ایران توصیه کرد: به هر دو بورس کالا توجه داشته باشند و تنها توجهشان معطوف به یک بورس نباشد و همچنین گفت:‌ نکته نخستی که باید در نظر بگیرند استقرار شرکت و تحویل گرفتن وظایف، تصویب آیین‌نامه‌ مالی، اداری استخدامی است و کلا تمام اموری که برای فعالیت یک شرکت لازم است.

وی ادامه داد: انتقال وظایف نباید لطمه‌ای به فعالیت‌های جاری بورس ما وارد کند و معاملات یک روز هم در جریان انتقال وظایف نباید تعطیل شوند.

وی افزود: بازنگری در مقررات موجود بورس‌های کالایی نیز از اولویت‌های کاری اعضای هیات‌مدیره است چرا که مقررات برای بورس‌فلزات و کشاورزی جداگانه نوشته شده اما قرار است در قالب یک بورس واحد از این به بعد کار کنند که نیاز به مقررات جدید دارد.

وی همچنین اشاره‌ای به مصوبه اخیر هیات دولت مبنی بر افزایش تعداد کارگزاری‌ها داشت و گفت: افزایش تعداد کارگزاری‌ها باید با درایت و تدبیر انجام شود که مشکلی پیش نیاید.

وی افزود: طبق مصوبه هیات دولت ۳ ماه فرصت برای معرفی و فعالیت کارگزاران وجود دارد که کارگزار مربوطه باید در تجارت فولاد ذینفع نباشد و ذینفع نبودن کارگزار در تجارت فولاد باید از سوی شورای بورس تعیین شود.

وی ادامه داد: در ابتدا برای افزایش تعداد کارگزاران مجددا فراخوانی خواهیم داشت که در این فراخوان کسانی که قبلا هم متقاضی کارگزاری بودند می‌توانند شرکت کنند. پس از فراخوان امتیازبندی شرکت‌ها صورت می‌گیرد و بعد هم مرحله بررسی و اعطای مجوز کارگزاری است که پیش‌بینی می‌شود مدت تدوین مقررات مربوط به کارگزاران جدید سه ماه زمان ببرد و مدت فراخوان و بررسی مدارک هم هر یک دو ماه، اما تعداد کارگزاری‌های جدید هنوز مشخص نیست.

وی افزود: البته تعدادی از کارگزاری‌ها مخصوصا کارگزاران بورس کالای کشاورزی فعال نبوده و به همین دلیل نتوانستند عضو کانون کارگزاران شوند که همین موضوع باعث می‌شود مجوز فعالیت آنها لغو شود اما برای آنها هم یک زمانی مقرر شده که طبق شرایط به عضویت کانون کارگزاران درآیند.

وی اظهار کرد: در گذشته انتقادات زیادی در خصوص نظارت اندک در فعالیت کارگزاران مطرح شده است که با راه‌اندازی سیستم جدید امکان نظارت بورس که یک ماهیت نظارتی دارد به صورت online بر مبادلات فلزات وجود دارد.

صالح‌آبادی از اجرای ابزارهای جدید مالی در بورس کالا خبر داد و گفت: تا زمانی که در مبادلات کالاهای فیزیکی بمانیم بورس‌های کالا قوام کافی ندارند و ماهیت آنها متزلزل خواهد بود لذا باید به سمت مشتقات و ابزارهای مالی نوین برویم.

وی اظهار داشت: در همین زمینه نرم‌افزارهای جدید مبادلاتی در سازمان بورس داریم که امکانات مبادلاتی برای بورس کالا نیز در آن طراحی شده و در اولین فرصت مناسب آن را اجرایی خواهیم کرد.

البته برای اجرای ابزارهای مالی جدید احتیاج به آموزش است که در همین زمینه تاکید سازمان بورس بوده که کلیه کارگزاران و فعالان بازار دوره‌های آموزش لازم را ببینند.

حتی کارگزارانی که دوره‌های آموزشی لازم را در زمینه ابزارهای مالی نبینند اجازه فعالیت در زمینه ابزارهای مالی جدید را ندارند.

بحث دیگری که وی در مراسم معرفی مدیرعامل بورس کالای ایران مطرح کرد پذیرش کالاهای جدید بود: پذیرش کالاهای جدید به صورت جدی در بورس کالا دنبال می‌شود.

وی همچنین خبر از راه‌اندازی یک استودیوی خبری در بورس اوراق بهادار خبر داد و گفت: در نظر داریم به منظور اطلاع‌رسانی بیشتر به سهامداران و علاقه‌مندان بازار سرمایه استودیوی خبری در محل سازمان بورس و اوراق بهادار راه‌اندازی کنیم و با شبکه‌های مختلف خبری هم صحبت‌هایی داشتیم تا زمان مورد نظر را از این شبکه‌ها دریافت کنیم.

وی همچنین تاکید کرد: بورس کالا باید با بورس‌های خارجی مشابه خود ارتباط برقرار کند این کار در‌حال‌حاضر در بورس اوراق بهادار انجام شده و با بورس‌های بحرین و مالزی ارتباط برقرار شده است امیدواریم بورس کالا نیز این رویه را ادامه دهد.

وی در مورد تالارهای منطقه‌ای گفت: در مورد بورس کشاورزی امکان ایجاد تالارهای منطقه‌ای وجود دارد چرا که تعداد کالاهایی که در بورس کشاورزی مبادله می‌شوند زیاد است و تنوع منطقه تولید آن هم بالا است اما در مورد بورس فلزات این امکان محدود است و تازمانی که کارگزار در بورس نباشد و شورای بورس مجوز فعالیت به آن منطقه را تحت عنوان بورس ندهد، آن محلی که داد و ستد در آن صورت می‌گیرد بازار است و بورس نیست.

وی به مسوولان بورس کالا تاکید کرد: باید برای حضور بیشتر فعالان بازار در هر یک از بورس‌های کالایی ایجاد انگیزه شود.

در ادامه سید علی اکبر هاشمیان در خصوص فعالیت بورس کالا گفت: با توجه به اینکه شاخص‌های بورس در مورد بورس کالا برای تصمیم سازان تعیین کننده است بنابر این به هیچ وجه این بورس‌ها احساساتی نبوده و مهم قلمداد می‌شوند.

وی همچنین در خصوص ورود طلا و نقره به رینگ مبادلاتی بورس فلزات گفت: به دلیل اینکه اجرای قانون تجمیع عوارض شامل طلا و نقره شده است و واردات طلا به دلیل ذکر شده به سختی صورت می‌گیرد، ورود طلا و نقره به تاخیر افتاده و به محض اینکه طلا و نقره از لیست تجمیع عوارض حذف شوند وارد بورس فلزات می‌شوند.

وی در خصوص ورود سکه به رینگ مبادلاتی گفت: به دلیل اینکه ضرب سکه در انحصار بانک مرکزی است از ورود سکه به بورس فلزات ممانعت به عمل آمد.

وی همچنین در خصوص پوشش ریسک مبادلاتی به صورت ورود بیمه‌ها به بورس کالا گفت: در گذشته صحبت‌های زیادی با شرکت‌های بیمه‌ای برای پوشش ریسک مبادلات صورت گرفته که متاسفانه به دلیل دولتی بودن، بیمه‌ها تمایلی به این کار نداشته و مهمترین ابزاری که ما برای جذب بیمه‌ها داشتیم این بود که شرکت‌هایی دولتی هستند و از حمایت بالا سری برخوردارند که در این مورد هم به دلیل خصوصی شدن شرکت‌های دولتی، تقریبا منتفی شده است و برای حضور بیمه‌ها در بورس فلزات باید کار کارشناسی بیشتر و تازه‌ای صورت بگیرد.