گروه بورس فلزات - علی غفوری: با افزایش تقاضای چینی‌ها برای ورق مرغوب خودرو، شرکت‌های ژاپنی مانند JEF و NSC برای پاسخگویی به این نیازها طرح‌های جدید توسعه خود را به اجرا گذاشته‌اند. باتوجه به رونق‌ بازارهای فولاد در جهان و تغییر سریع نقشه جهانی عرضه‌کنندگان فولاد، شرکت‌های بزرگ فولادسازی ژاپنی و سرمایه‌گذاران آن به دنبال فرصت‌های جدیدی برای سرمایه‌گذاری در خارج از کشور خصوصا در آسیا هستند.

در ماه مارس ۲۰۰۷ شرکت فولادسازی JFE ژاپن اعلام کرد با همکاری سرمایه‌گذاری مشترک با شرکت آهن و فولاد گوانژوی چین در نظر دارد، برای پاسخگویی به نیاز بازارهای جنوب چین در آنجا ورق گالوانیزه تولید کند. در حال حاضر شرکت ژاپنی نیپون استیل در زمینه تولید ورق خودرو با بائواستیل چین و آرسلور همکاری‌هایی را در همین زمینه دنبال می‌کنند. علاوه‌بر این شرکت نیپون استیل سعی دارد روابط خود را با عرضه‌کنندگان جهانی مواد تولید و تولیدکنندگان مواد اولیه فلزی توسعه داده و کارخانه‌های پایین‌دستی در منطقه آسیا احداث کند. این اقدامات ژاپنی‌ها پس از ادغام آرسلور و میتال در سال گذشته شدت بیشتری یافته تا بتوانند از قافله رقابت با غول جدید فولادسازی در جهان عقب نماند.

برنامه سرمایه‌گذاری شرکت اعلام شده ژاپنی‌ها و چینی‌ها شامل سه پروژه عده برای تولید ورق‌های مرغوب خودرو با ظرفیت سالیانه ۸/۱میلیون تن واحد نورد سرد، یک میلیون تن خط آنیلینگ پیوسته و یک خط گالوانیزه ۴/۰میلیون تنی با کل سرمایه‌گذاری تقریبی ۵۰۰میلیون دلار که قرار است این خطوط جدید تا سال ۲۰۱۰ به بهره‌برداری برسند. این سرمایه‌گذاری ظرفیت کنونی ۴۰۰هزار تنی تولید ورق گالوانیزه در GISS (شرکت چینی و ژاپنی تولیدکننده ورق‌های فولادی) را به دو برابر افزایش داده است که در سال ۲۰۰۶ (ماه مارس) به بهره‌برداری رسیده است. این طرح توسعه از ابتدا برنامه‌ریزی شده بود و مطالعات امکان‌سنجی آن نیز صورت پذیرفته است که براساس آن دو شرکت بر سر ادامه فاز دوم همکاری‌های بلندمدت بهت توافق رسیده بودند.

اما به‌دلیل تغییر سیاست‌های توسعه صنعت فولاد دولت چین از ماه ژوئیه ۲۰۰۵ که محتاطانه احداث کارخانه‌های جدید فولادسازی را محدود می‌کرد و نیز محدودیت میزان سرمایه‌گذاری شرکت‌های خارجی در صنعت فولاد چین به ۵۰درصد، شرکت‌های JFE و گوانگروه تصمیم گرفتند که طرح‌های توسعه مشترک را محدود کنند چون قبلا قرار بود یک کوره بلند و تولید چدن نیز احداث شود. با وجود اینکه JFE اعلام کرده بود که این طرح توسعه را دنبال می‌کند ولی شرکت‌ها منتظر دریافت مجوز مقامات دولت چین هستند تا این سرمایه‌گذاری مشترک را آغاز کنند. در ضمن میزان سرمایه‌گذاری JFE نیز از ۵۱ درصد به ۵۰درصد کاهش یافته که مشکلاتی را از نظر کنترل کار و مدیریت آن ایجاده کرده است.

علاوه بر این در زمینه تولید ورق‌های خودرو شرکت ژاپنی نیپون استیل (بزرگترین فولادساز ژاپن) و بائو استیل چین(بزرگترین فولاد ساز چین) از سال ۲۰۰۵ در این بخش سرمایه‌گذاری مشترکی انجام داده‌اند (شرکت مشترک BNA) که در حال حاضر ظرفیت آن ۷/۱میلیون تن ورق فولاد سرد، ۹۰۰هزار تن در سال خط پیوسته آنیلینگ و مجموعا در خط گالوانیزه غوطه ور گرم پیوسته ۸۰۰هزارتنی است. در این سرمایه‌گذاری مشترک سهم بائو استیل ۵۰درصد، نیپون ۳۸درصد و بقیه مربوط به ارسلور بود که بعدها با میتال، ارسلور میتال را به موجود آوردند. اخیرا گزارش شده است که نیپون با شرکای خود در حال مذاکره است که ظرفیت BNA برای عرضه ورق خودرو را به دو برابر افزایش دهد و بیشترین محصول آن به تولیدکنندگان ژاپنی در چین عرضه خواهد شد که میزان این سرمایه‌گذاری ۴۰۰میلیون دلار خواهد بود. با توجه به افزایش تولید خودرو در چین که در سال ۲۰۰۶ به ۳/۷میلیون دستگاه رسید(۲۷درصد افزایش نسبت به سال ۲۰۰۵)، شکی نیست که این ورق ساز در صدد افزایش تولید خود است تا سهم بیشتری را در این بازار منطقه‌ای به دست آورد.

اهداف جهانی نیپون استیل

اما به نظر می‌رسد که نیپون استیل نه تنها در نظر دارد که زنجیره تولید خود را در چین توسعه دهد بلکه آن را به سایر مناطق جهان نیز گسترش دهد.

در اکتبر سال گذشته نیپون سهام خود را در شرکت تایلندی sus (یک شرکت سرمایه‌گذاری مشترک) به یک‌میلیون تن برای تولید ورق نورد سرد افزایش داد و با افزایش ۵/۱۴درصد سهام در شرکت سیمان سیام (شریک تایلندی این سرمایه‌گذاری مشترک) نیپون استیل در‌حال‌حاضر ۷/۴۴درصد از کل سهام sus را در اختیار دارد که در نتیجه کنترل کامل تولید، بازاریابی و عرضه مواد اولیه در این سرمایه‌گذاری مشترک با تایلندی‌ها را به خود اختصاص داده حال آنکه شریک دیگر نیپون در این سرمایه‌گذاری مشترک یعنی پوسکو نیز سهم خود را از ۱۰ به ۳/۱۲درصد افزایش داده است.

علاوه بر این نیپون استیل یک توافقنامه مشارکت استراتژیک با شرکت عظیم معدنی CVRD برزیل امضا کرده و نیز سهام خود را در Usiminas برزیل در پایان سال گذشته افزایش داده است.

این اقدامات همسو با طرح‌های استراتژیک بلندمدت نیپون است تا بتواند به مواد اولیه و چدن لازم دسترسی داشته باشد.

با توجه به اینکه در‌حال‌حاضر شرکت UFE مطالعات طرح‌های توسعه خود از جمله احداث یک مجتمع فولادسازی و یک کوره بلند در سالت GISS در چین را بالاجبار متوقف کرده است بعید به نظر می‌رسد که منتظر مانده و پس از سال‌ها تاخیر طرح توسعه دیگری را در آسیا اعلام کند. نام سه شرکت بزرگ فولادسازی ژاپنی دارای سود قابل ملاحظه‌ای در فعالیت‌های خود بوده (جدول یک) که انگیزه بالایی است برای مانور آنان در منطقه و مقابله با رقبا برای سرمایه‌گذاری بیشتر.

اما پس از چین چه کشوری هدف بعدی مجتمع‌های بزرگ فولادسازی ژاپنی خواهد بود؟

این یک سوال است اما فرصت های بسیار مهیجی را برای جامعه جهانی فولاد ایجاد می‌کند.