جزییات توزیع سهام و ترکیب سهامداران «شرکت بورس کالا»

گروه بورس فلزات - آزاده حسینی: با اعلام فراخوان پذیره‌نویسی سازمان بورس برای تشکیل شرکت سهامی بورس کالا بسیاری از نهادها و موسسات، شرکت‌ها و سازمان‌های فعال در بخش فلزی و کشاورزی در این پذیره‌نویسی شرکت کردند که پس از بررسی مدارک اشخاص حقوقی و انتخاب آنها توسط سازمان بورس به عنوان هیات موسسین شرکت سهامی بورس کالا کار خود را با انتخاب نمایندگان از میان خود تحت عنوان کمیته اجرایی آغاز کردند. این کمیته اجرایی که تشکیل شده از نمایندگانی از شرکت فولا مبارکه اصفهان، شرکت توسعه معادن روی ایران، سرمایه‌گذاری تامین اجتماعی، بانک ملت، کارگزاری فلزات مفید و کارگزاری خوشه‌چین و همچنین کمیته هیات‌مدیره دکتر حسینی عضو هیات‌مدیره سازمان بورس و اوراق بهادار و هاشمیان دبیرکل بورس فلزات تهران و کبیری دبیر کل بورس کالای کشاورزی است، مسوولیت امور مربوط به ثبت شرکت از جمله افتتاح حساب شرکت در شرف تاسیس بورس کالا و اعلام شماره‌حساب و مهلت پرداخت وجه سهام به سهامداران موسس، تعیین سهامداران قطعی موسس براساس وجوه واریزی را دارد.

درواقع کمیته اجرایی ماموریت دارد تا زمان تعیین سهام برای عرضه عمومی، اعلام فراخوان برای پذیره‌نویسی عمومی، تهیه پیش‌نویس اساسنامه، دریافت وجوه مردمی، برگزاری مجمع عمومی موسسان برای انتخاب هیات‌مدیره و مدیرعامل و ثبت شرکت‌ سهامی بورس کالا به کار خود ادامه دهد.ترکیب سهام شرکت سهامی بورس کالا به صورت ۴۰درصد نهادهای مالی، ۲۰درصد اصناف و فعالان دو بخش کشاورزی و فلزات و ۱۰درصد کارگزاران فعال در دو بخش کشاورزی و فلزات و ۳۰درصد مابقی نیز متعلق به عموم مردم است. در گروه نهادهای مالی که شامل شرکت‌های سرمایه‌گذاری و بانک‌ها و بیمه‌ها و صندوق‌ها است تعداد ۵۷درخواست از سوی شرکت‌های سرمایه‌گذاری و نهادمالی و صندوق و بانک‌ها و بیمه‌ها ارائه شده که متقاضی ۱۲۸میلیون و ۳۴۰هزار سهم بودند که از این میزان ۴۰میلیون و دوهزار سهم این گروه تعلق گرفت که حدودا میزان درخواست آنها ۳برابر آن چیزی بود که سهم به آنها تعلق گرفت، معیار انتخاب متقاضیان به عنوان اعضای شرکت بورس کالا سابقه کاری و توان حضور آنها در بازار بود.

همچنین در گروه اصناف و فعالان که شامل شرکت‌های تعاونی و اتحادیه‌ها و شرکت‌های بازرگانی و تولیدی است. تعداد ۱۱۵ شرکت تعاونی و اتحادیه و شرکت بازرگانی و تولیدی متقاضی سهم شرکت بودند که از این تعداد با حضور ۱۰۴ شرکت موافقت شد و آنها متقاضی ۲۲۱میلیون و ۴۸۲هزار سهم بودند که تنها تعداد ۲۰میلیون و ۱۱هزار سهم به این گروه تعلق گرفت که حدودا میزان درخواست این گروه ۱۱برابر آن چیزی بود که به آنها ارائه شد و معیار انتخاب اعضا هیات موسسان در این گروه هم سابقه کار و میزان فعالیتشان بر اساس سطر اول تراز نامه یعنی گردش مالی آنها بود. در گروه دیگر تعداد ۴۴درخواست از سوی کارگزاران (بورس کالای کشاورزی و فلزات) مطرح شده که به ۲۸کارگزاری تعداد ده میلیون و ۱۱هزار سهم تعلق گرفت این در حالی است که کارگزاران متقاضی حدود ۵برابر سهام ارائه شده یعنی معادل ۵۳میلیون و ۴۸۰هزار سهم بودند. گروه‌هایی که به آنها سهام تعلق گرفته تا پایان وقت اداری سه‌شنبه سوم بهمن ماه فرصت داشتند تا وجه سهام مربوطه را پرداخت کنند. متن ذیل مشروح گفت‌وگو با متقاضیان اعضا هیات موسس شرکت سهامی بورس کالا است که می‌خوانید:

* * *

سهام انصراف دادگان قابل تخصیص است

دکتر سید علی حسینی، عضو هیات‌مدیره سازمان بورس اوراق بهادار معاون نظارت بر بورس‌ها و ناشران در خصوص ترکیب هیات اجرایی، گفت: هیات اجرایی ترکیبی از کمیته منتخب هیات‌مدیره سازمان بورس اوراق بهادار و دبیران کل بورس کالای کشاورزی و فلزات به همراه ۶نفر از منتخبان اعضا هیات موسس شرکت سهامی بورس کالا است. وی در خصوص عمده فعالیت‌هایی که کمیته اجرایی تا به حال انجام داده، گفت: تعیین حداقل و حداکثر سهامی که در پذیره‌نویسی عمومی ارائه می‌شود که حداقل یک هزار سهم و حداکثر ده هزار سهم است، تعیین مهلت برای پرداخت وجه سهام توسط متقاضیان اعضا هیات موسسین شرکت بورس کالا و تعیین بانک ملت به عنوان بانکی که وجوه اعضا در آن جمع‌آوری می‌شود و اصلاح اساسنامه پیشنهادی سازمان بورس اوراق بهادار از جمله کارهایی است که تا به حال انجام شده است. وی افزود: این کمیته با هدف ثبت شرکت سهامی بورس کالا ایجاد شده و تا زمان راه‌اندازی شرکت و برگزاری مجمع عمومی هیات موسسین شرکت بورس کالا به فعالیت خود ادامه می‌دهد.

وی همچنین از برگزاری پنجمین جلسه کمیته اجرایی در روز شنبه در محل بورس کالای کشاورزی خبر داد و گفت: این جلسه با حضور اعضای کمیته و به منظور بررسی سهام اعضایی است که از عضویت انصراف داده‌اند. عضو هیات‌مدیره سازمان بورس اوراق بهادار و معاون نظارت بر بورس ها و ناشران در خصوص ترکیب سهام شرکت بورس کالا گفت: به دلیل اینکه هدف اعضا کمیته منتخب هیات‌مدیره سازمان بورس و کمیته کارشناسی ۶نفره مشارکت شخصیت‌های حقوقی بیشتری بود لذا به همه افراد ۵/۲درصد تعلق نگرفت.

وی افزود: درصد سهامی که برای گروه‌ها در نظر گرفته شده توسط کمیته هیات‌مدیره و کمیته ۶نفر براساس معیارهای خاص صورت گرفته که به تصویب هیات‌مدیره سازمان بورس اوراق بهادار نیز رسیده است.

وی در خصوص تغییر در ترکیب سهام ارائه‌شده به اعضای هیات‌ موسس شرکت بورس کالا گفت: در صورت انصراف هر یک از متقاضیان عضویت در شرکت سهامی بورس کالا به هر دلیل سهام باقیمانده قابل‌تخصیص است. اما اینکه بین اعضا تقسیم شود یا عامه مردم در جلسه‌ای که با حضور اعضای هیات‌مدیره و کمیته کارشناسی ۶ نفره در بورس کالای کشاورزی برگزار خواهد شد، مشخص می‌شود.

نقص مدارک ارسالی عامل کاهش تعداد سهام

علی‌اکبر هاشمیان دبیرکل بورس فلزات تهران و دبیرکمیته اجرایی برای تاسیس شرکت سهامی بورس در خصوص تشکیل شرکت بورس کالا گفت: کمیته‌ای در سازمان بورس کلیه درخواست‌های متقاضیان برای عضویت در شرکت سهامی بورس کالا را بررسی کرده و طبق ضوابط لازم متقاضیان را براساس نوع فعالیتشان گروه‌بندی کرده و برای هر گروه نیز تعداد مشخصی سهام تعیین شده است. وی ادامه داد: روز سه‌شنبه سوم بهمن‌ماه نیز آخرین مهلت متقاضیان برای عضویت در هیات‌موسس بورس کالا بود که عدم‌پرداخت وجه به منزله انصراف آنها تلقی می‌شود.

وی اظهار داشت: در صورت انصراف متقاضیان برای عضویت در هیات‌موسسان شرکت بورس کالا سهام باقیمانده بین دیگر اعضا تقسیم نمی‌شود و به ۳۰درصدی که برای عموم در نظر گرفته شده افزوده می‌شود. وی در پاسخ به سوال خبرنگار ما که بسیاری از اعضای هیات موسسان شرکت بورس کالا از تعداد سهام ارائه‌شده اظهار نارضایتی دارند، گفت: سهام ارائه‌شده در گروه‌ها بر اساس کار کارشناسی انجام‌شده تقسیم سهام بسیار عادلانه و منطقی صورت گرفته است و اگر نارضایتی نسبت به سهام ارائه‌شده وجود دارد ممکن است به خاطر نقص در مدارک ارسالی آنها باشد.

وی ادامه داد: در هر صورت در موارد بسیار خاص امکان اینکه تغییری در تعداد سهام ارائه‌شده به اعضای هیات‌موسسان شرکت بورس کالا صورت بگیرد، وجود دارد.

همچنین محمدحسین دیده‌ور، عضو هیات‌مدیره سازمان کارگزاران بورس‌فلزات و مدیرعامل کارگزاری فولاد مبنا گفت: با تشکیل شرکت بورس کالا فعالیت کارگزاران همانند قبل صورت می‌گیرد با این تفاوت که کارگزاری‌هایی که متعلق به بخش‌خصوصی از سهم کمتری برخوردار می‌شود.

وی ادامه داد: در واقع سهم بخش‌خصوصی در این مجموعه کمتر بوده و این برخلاف مصوبه‌ای است که در اصل ۴۴ قانون اساسی به آن تاکید شده است.

فرزاد هیبتی، عضو هیات‌مدیره سازمان بورس فلزات گفت: پس از تشکیل بورس کالا مشکل بورس‌های کشاورزی و فلزات کاملا تغییر کرده و نقش شرکت‌های سرمایه‌گذاری و نهادهای مالی پررنگ‌تر شده چراکه ۴۰درصد از سهام شرکت بورس کالا مربوط به شرکت‌های سرمایه‌گذاری و نهادهای مالی است. وی ادامه داد: حضور شرکت‌های سرمایه‌گذاری در بورس‌های کالایی راه را برای انجام مبادلات به صورت کاغذی و غیرفیزیکی باز می‌کند بدین ترتیب که برای انجام مبادلات نیازی به حضور فیزیکی کالا نباشد و تنها اوراق مربوط به آن مورد مبادله قرار بگیرد. هیبتی درخصوص ترکیب سهام شرکت بورس کالا به خبرنگار ما گفت: ترکیب سهام شرکت سهامی بورس کالا براساس حجم مبادلاتی که تا به حال در رینگ مبادلات صورت گرفته به اعضا تخصیص یافته یعنی آن دسته از فعالان که فعالیت بیشتری داشتند سهام بیشتر و به آن دسته از فعالینی که فعالیت کمتری داشتند سهام کمتری تخصیص یافته است.

وی ادامه داد: بسیاری از کارگزاری‌ها زیرمجموعه نهادها و سازمان‌ها یا شرکت‌های سرمایه‌گذاری هستند که بدین ترتیب هم از طریق شرکت‌ سرمایه‌گذاری مربوطه سهام دریافت می‌کنند و هم از طریق شرکت کارگزاری به آنها سهم تعلق می‌گیرد.

بهمن تجلی‌زاده، معاون فروش و بازاریابی شرکت فولاد خوزستان در رابطه با تشکیل شرکت سهامی بورس کالا گفت: در ترکیب سهام شرکت بورس کالا به شرکت‌های سرمایه‌گذاری و نهادهای مالی بیشتر توجه شده به طوری که درخواست آنها برای دریافت سهام تنها حدود سه برابر آنچه بود که دریافت کردند اما در بخش فعالان که تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان در آن جای می‌گیرند درخواست برای سهام حدود ۱۱برابر آن چیزی بود که دریافت کردند.

وی ادامه داد: در این بین سهم فولاد خوزستان با تولید ۲۵درصد فولاد خام کشور از شرکت سهامی بورس کالا تنها ۰۷/۰درصد است یعنی حتی به یک درصد هم نمی‌رسد که این برای شرکت فولاد خوزستان با ظرفیت تولید ۵/۲میلیون تن فولادخام بسیار ناچیز است. گرچه این تصمیم قابل تغییر نیست اما پیشنهاد شده تا از ۳۰درصد سهمی که برای عموم در نظر گرفته شده ده درصد دیگر به بخش فعالان و تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان تعلق بگیرد که این پیشنهاد تحت بررسی است.

از سوی دیگر یزدی‌زاده سرپرست معاونت فروش و صادرات ذوب‌آهن اصفهان در این رابطه گفت:

در ترکیب سهام شرکت سهامی بورس کالا تنها نگاه به امروز نهادها و فعالان و کارگزاری‌ها شده و آینده آنها مدنظر گرفته نشده است.

سهم ناچیز بخش خصوصی در ترکیب سهام

علی‌اکبر کریمی مدیرعامل تعاونی تهیه و توزیع آهن‌آلات اصفهان با بیان این نکته که در ترکیب سهام شرکت بورس کالا به تعاونی‌ها کمتر توجه شده، گفت: تعاونی تهیه و توزیع آهن‌آلات اصفهان همیشه بزرگترین خریدار محصولات درب آهن اصفهان و دیگر تولیدکنندگان بوده لذا توقع داشتیم در ترکیب سهام شرکت بورس کالا توجه بیشتری به تعاونی‌ها شود.

وی ادامه داد: تعاونی‌ها از ابتدای راه اندازی بورس تا به‌حال فعالیت مستمری داشتند و فعالیتشان به نوعی است که ارتباط مردمی زیادی دارند و در‌واقع در راستای دسترسی راحت مردم به محصولات آهنی تاسیس شدند بنابراین انتظار داشتیم به تعاونی‌ها به‌عنوان نهاد مردمی بیشتر توجه شود در حالی‌که توجه بیشتر به بخش دولتی بوده و شرکت‌ها و نهادهای دولتی سهم بیشتری از شرکت بورس کالا را دارند.

جلالیان رئیس هیات مدیره بورس کالای کشاورزی با بیان این مطلب که حق‌ بخش کشاورزی در تخصیص سهام شرکت بورس کالا پایمال شده است گفت: در ترکیب سهامی که در حال حاضر وجود دارد سهم بخش کشاورزی بسیار ناچیز است.

وی افزود: علاوه بر اینکه سهم بخش کشاورزی از کل سهام داده شده اندک است سهم کارگزاران بورس کالای کشاورزی هم نسبت به بورس فلزات نادیده شده به‌طوری که سهم کارگزاران بورس کالای کشاورزی ۷۳/۴ است در حالی‌که سهم کارگزاران بورس فلزات ۲۷/۵درصد است.

وی ادامه داد: سهم کارگزاران مورد تایید بورس کالای کشاورزی در حالی ۷۳/۴ است که تعدادشان به ۱۸ شرکت می‌رسد در صورتی که تعداد کارگزاران بورس فلزات که مورد تایید واقع شدند ۱۰شرکت است.

همچنین مصطفی بحرانی، رییس هیات‌مدیره و مدیر عامل کارگزاری برزگر یگانه با ابراز نارضایتی از حضور کمر‌نگ کارگزاران در ترکیب شرکت سهامی بورس کالا، گفت: از ۷۰درصد سهام تخصیص داده شده شرکت سهامی بورس کالا تنها ده‌درصد به کارگزاران اعطا شد که کمتر از حد انتظار بود.

وی افزود: اگر تعداد سهام تخصیص داده شده به کارگزاران بیشتر بود انگیزه فعالیت آنها در شرکت بورس کالا افزایش می‌یافت. بحرانی ادامه داد: البته حضور نهادهای مالی و شرکت‌های سرمایه‌گذاری را نمی‌توان در بورس‌های کالایی انکار کرد، همان‌طور که در بورس‌های کالایی دنیا نیز نقش اثبات‌شده‌ای دارند. وی اظهار داشت: اما در بورس‌های کالایی دنیا شرکت‌های سرمایه‌گذاری و نهادهای مالی در حلقه دوم فعالیت بورس‌های کالایی حضور دارند و نقش اول را کارگزاران ایفا می‌کنند. مدیر عامل کارگزاری برزگر یگانه در خصوص ترکیب سهام شرکت بورس کالا گفت: سهم تمام کارگزاران اینقدر ناچیز است که نمی‌شود در مورد سهم بخش کارگزاران بورس کالای کشاورزی و یا کارگزاری برزگر یگانه بحث کرد.