بهنود دامغانی -پیشنهاد جدید وزارت صنایع و معادن به شورای اقتصاد مبنی بر تامین آهن‌آلات مورد نیاز چهار وزارتخانه مسکن، نفت، راه‌ و ترابری و نیرو از طریق واردات آن هم به منظور کنترل بازار تا چه حدی می‌تواند در ساماندهی قیمت‌ها موثر باشد؟ به فرض اگر این چهار وزارتخانه نیازشان به آهن را از طریق واردات تامین کنند تا چه حد «سیاست جدید وزارت صنایع و معادن در متعادل کردن بازار آهن‌آلات موثر خواهد بود؟ آیا نباید پارامترهای دیگری را نیز در کنترل بازار در نظر گرفت؟

واردات فولاد توسط این چهار وزارتخانه تنها به عنوان یک راه‌حل می‌تواند در کنترل مقطعی قیمت آهن‌آلات موثر باشد. در صورتی‌که پارامترهای دیگری هم در متعادل کردن بازار آهن‌آلات وجود دارد که از سوی دولت نادیده گرفته شده است.

قیمت فولاد در داخل تا حد زیادی متاثر از بازارهای جهانی است. به عبارتی اگر قیمت فلزات در دنیا به هر دلیلی رشد کند به دنبال آن قیمت مواد اولیه فولاد افزایش می‌یابد.

در ایران بخشی از تولید میلگرد توسط بخش‌خصوصی صورت می‌گیرد که باید مواد‌اولیه (شمش) را با مشکلات فراوان از خارج وارد کند و بعد از تبدیل آن میلگرد در حدود قیمت‌های جهانی در بازار داخلی عرضه کند. وقتی قیمت شمش افزایش یابد بخش‌خصوصی ناچار است برای جبران هزینه‌های تولید قیمت میلگرد را افزایش دهد. بنابراین تا حد زیادی قیمت آهن‌آلات در بازار داخلی به قیمت‌های جهانی مرتبط است به‌طور مثال در سال جاری با افزایش قیمت فلزات، قیمت شمش فولاد گران شد.

به‌طوری اگر نرخ این کالا را طی یکسال اخیر بررسی کنیم خواهید دید که شیب قیمت این فلز آهنی مثبت و روند صعودی دارد. نرخ شمش فولاد از ۴۰۰ دلار به ۵۱۵ دلار رسیده است. وقتی تولیدکننده فولاد داخلی مجبور است شمش را ۵۱۵ دلار از خارج وارد کند. بر اینکه ضرر نکند باید قیمت میلگرد را بالا بفروشد حال در چنین شرایطی اگر دولت دو برابر ظرفیت فعلی تولید میلگرد در کشور این کالا را وارد کند کمک موثری در کاهش قیمت‌ها نکرده است چون تولیدکننده فولاد بخش‌خصوصی شمش را گران می‌خرد و مجبور است محصول نهایی را گران در بازار بفروشد.

پس دولت به جای اینکه نسخه سیاست واردات از سوی وزارتخانه‌های دولتی را صادر کند بیاید مواد اولیه ارزان در اختیار تولیدکننده بخش‌خصوصی قرار دهد تا هزینه تولید آهن‌آلات کاهش و قیمت‌ها متعادل‌تر شود.پارامتر دیگری که باید در کنترل بازار مدنظر قرار داد، تهیه بانک اطلاعاتی دقیق از میزان مصرف واقعی و ظاهری فولاد در کشور است. آمارهای متفاوتی در مورد نیاز کشور به آهن‌آلات از سوی نهادهای دولتی و خصوصی ارائه می‌شود.اینکه این آمارها تا چه اندازه می‌تواند مبنای دقیق و صحیحی برای تصمیم‌گیری باشد مشکل است تا زمانی که دولت یا هر نهادی نتواند بانک اطلاعاتی دقیقی در مورد مصرف و تولید فولاد در کشور ارائه کند نمی‌توانیم برای کنترل بازار فولاد کشور تصمیم بگیریم.بنابراین تنها با واردات فولاد توسط این چهار وزارتخانه نمی‌توانیم تضمین‌های لازم را در متعادل کردن قیمت آهن‌آلات در سال ۸۶ بدهیم.