حرکت در مسیر معکوس بازار جهانی
تلاطم قیمت‌ها در بازار آهن
در بازارآهن خبرهایی است
کاهش قیمت فولاد در دنیا با رشد نرخ این کالا در داخل همراه شد!
با رشد قیمت‌های فولاد در داخل به رغم کاهش نرخ‌های جهانی این کالا، چه کسانی از اختلاف قیمت‌ها سود می‌برند؟
خشایار نظریان- در حالی که تا یک ماه پیش قیمت ورق فولادی از کیلویی ۵۰۰ تومان و نرخ تیرآهن از هر کیلو ۶۵۰تومان فراتر نمی‌رفت اما در حال حاضر شاهد رشد قیمت‌ها در بازار فولاد هستیم به طوری که قیمت تیرآهن به مرز ۸۰۰تومان رسیده است.
افزایش قیمت ها در بازار داخلی در حالی است که طی یک ماه و نیم اخیر قیمت‌ها در بازار جهانی فولاد به طور متوسط تنی 100دلار ارزان شده است. حدود 2 ماه پیش که قیمت جهانی فولاد همچنان رو به افزایش بود، فولاد داخلی ارزان‌تر از نرخ‌های جهانی عرضه می‌شد و اکنون که قیمت انواع فولاد در دنیا روند نزولی گرفته و به طور متوسط تنی 100دلار ارزان شده نه تنها شاهد کاهش قیمت محصولات مشابه داخلی به تاثیر از بازارجهانی نیستیم بلکه همواره منحنی قیمت‌ها روند صعودی را نشان می‌دهد.
نرخ ورق‌های فولادی که تا حدود یکی دو ماه پیش تنی ۱۰۰دلار از نرخ‌های جهانی آن ارزان‌تر بود اکنون به سطح قیمت‌های جهانی رسیده است.
قیمت این کالا در داخل پیش از این و در زمانی که نرخ‌های جهانی آن به تنی 610دلار بالغ می‌شد از مرز 400دلار فراتر نمی‌رفت ولی اکنون قیمت آن به تنی 500دلار رسیده در حالی که نرخ‌های جهانی ورق گرم نیز در همین حدود است.
پیشی گرفتن قیمت فولاد داخلی از نرخ‌های جهانی از این پس واردات تیرآهن، میلگرد و ورق را در صورت صفر ماندن تعرفه‌های گمرکی این کالا توجیه‌پذیر خواهد کرد.
قیمت تیرآهن به‌رغم وجود دغدغه‌های دولت و مصوبه‌های مربوط حدود 25درصد افزایش یافته و به نرخ بی‌‌سابقه‌ای در طول تاریخ صنعت و بازار فولاد ایران رسیده است. قیمت میلگرد و ورق نیز اگر چه به شدت تیرآهن، نوسان ندارد ولی چندان از بازار مناسبی برخوردار نیست. در بازار جهانی قیمت ورق گرم با حدود 140دلار افت از تنی 605دلار به تنی 470دلار رسیده و نرخ ورق سرد هم از حدود 700دلار به حدود 600دلار کاهش یافته است قیمت‌های گالوانیزه، تیرآهن و میلگرد نیز در دنیا تنی 60 تا 90دلار پایین آمده اما آیا بازار داخلی هم از این وضعیت تاثیر پذیرفته است؟
نگاهی به قیمت‌ها در ماه‌های گذشته نشان می‌دهد که قیمت تیرآهن و میلگرد رشد ۱۰۰ تا ۱۲۰درصدی را نیز در سال‌جاری تجربه کرده است.
بدون شک این نابسامانی‌ها در چنین بازار مهمی موجب ایجاد ناامنی در اقتصاد کشور، کاهش اشتغالزایی و رشد دلالی و بازارگردانی کاذب می‌شود و صنایع پایین دستی فولاد را هم با بحران مواجه می‌کند.
به راستی دلایل وجود چنین وضعیتی چیست؟
هفته گذشته در نظرسنجی که دنیای اقتصاد از صاحبنظران بازار فولاد ایران به عمل آورد و بخشی از آن را منتشر کرد عوامل تاثیرگذار بر بازار فولاد ایران مورد بررسی قرار گرفت، در آن نظرسنجی از اظهارات صاحبنظران اینگونه پیدا بود که بازار فولاد ایران از تئوری‌ها و مفاهیم علم اقتصاد پیروی نمی‌کند و جریان بازار داخلی فولاد تا حدود زیادی مخالف جریان جهانی این بازار است.
به عنوان مثال رابطه تقاضا با قیمت در آن مطابق یک اقتصاد سالم، معکوس نیست و برخلاف منطق علم اقتصاد تقاضا در این بازار با افزایش قیمت کاهش نمی‌یابد یا قیمت بالاتر منجر به عرضه بیشتر توسط کارخانه‌ها جهت کسب سود اضافه نمی‌شود.
این ناهمخوانی‌ها با شرایط جهانی، بازار فلزات ایران را به بازاری غیرقابل پیش‌بینی تبدیل کرده که عرضه‌کنندگان را مجبور به پیروی کورکورانه از بازار و مصرف‌کنندگان را همواره از آینده بازار وحشت‌زده می‌کند.
در چنین شرایطی این سوال پیش می‌آید که نگاه بازار داخل به خارج و تحولات جهانی چه زمانی جایگزین رابطه سنتی بین عرضه و تقاضا می‌شود و این بازار ۲۵هزار میلیارد تومانی چه زمانی به تعادل می رسد؟
اتفاقاتی که تاکنون در بازار آهن و فولاد رخ داده و این روزها نیز در حال تکرار است شاید شاهد خوبی بر این ادعا باشد که اقتصاد آزاد، خود انتظام است و با برخوردهای بخشنامه‌ای و مستقیم امکان کنترل چنین بازار بزرگی وجود ندارد.
حدود ۳ سال پیش بورس فلزات تهران به عنوان نخستین بورس فولاد جهان با این هدف راه‌اندازی شد تا قیمت فلزات در آن مطابق نظام عرضه و تقاضا تعیین شود و حاشیه قیمت بازار فلزات عاید واسطه‌ها نشود و به چرخه تولید بازگردد ولی در حال حاضر که به سومین سالروز تاسیس نخستین بورس کالا در ایران نزدیک می‌شویم این هدف تا چه اندازه تحقق یافته و قیمت‌ها چقدر مطابق عرضه و تقاضای واقعی به تعادل می‌رسد. شاید چند عامل اصلی دلیل بالا بودن نرخ فولاد خصوصا تیرآهن در بازار داخلی باشد که از عمده‌ترین آن می‌توان به هجوم سرمایه‌های سرگردان به این بازار طی چند ماه اخیر اشاره کرد.
این تقاضای کاذب در بازاری تخصصی جز با ورود سرمایه‌های سرگردان و افراد غیرمرتبط با بازار آهن ایجاد نمی‌شود وقتی یک آهن‌فروش با انتقاد از وضعیت موجود به این واقعیت می‌خندد که فردی با فروش طلای عیال و فرزندان خود قصد خرید سه شاخه تیرآهن را می‌کند تا این کالا را چند روز بعد گران‌تر بفروشد باید به این نتیجه رسید که در بازار آهن خبرهایی است!
فعالان بازار آهن عامل دوم گرانی این کالا را انتشار خبر ۲نرخی شدن قیمت تیرآهن می‌دانند اما وقتی «دنیای اقتصاد» برای اولین بار از عقب‌نشینی بورس فلزات در مقابل فشار بازار و بازگشت تیرآهن به عصر حواله‌ها خبر می‌دهد (دوازدهم مردادماه) یک روز بعد مدیر عامل تعاونی آهن‌آلات آن را تبلیغ منفی می‌داند در اینجا باید سوال کرد که آیا مشکل این بازار با صدور حواله‌ها حل شده و قیمت‌ها کاهش یافته است؟
واقعیت این است که عرضه تیرآهن توسط کارخانه‌ها به تعاونی‌ها و بازاریان به صورت حواله‌ای و خارج از تالار معاملات رسمی این علامت را به بازار می‌دهد که امکان استفاده از قیمت‌های حاشیه بازار با 2نرخی شدن تیرآهن هنوز وجود دارد.
همین عامل روانی کافی است تا امروز قیمت این کالا از رقم بی‌سابقه فعلی هم بگذرد.
ماجرای رشد قیمت بیلت و مواد اولیه هم آنقدر چشمگیر نبوده که بتوان آن را توجیه گرانی قیمت آهن در بازار داخلی دانست.
در چنین شرایطی دولت محترم باید هوشیارانه به دنبال پاسخ این پرسش باشد که چه کسانی از رشد قیمت‌ها در این بازار سود می‌برند. تاجران یا تولیدکنندگان؟
مروری بر روند قیمت‌ها در 3سال اخیر افزایش قیمت مواد اولیه تولید فولاد از جمله سنگ آهن و تبعات ناشی از رشد قیمت حامل‌های انرژی از جمله دلایل اصلی رشد قیمت جهانی فلزات بوده است.
در دو سال گذشته تغییر وضعیت بازار و قیمت فولاد و دیگر فلزات پایه بسیار چشمگیر و شاخص بوده است که علت اصلی آن افزایش تقاضا در کشور‌های پرمصرف چین و هند و تحولات سیاسی در جهان است.
قیمت جهانی تیرآهن (فوب دریای سیاه) از 280دلار در مهر سال 82 به 465دلار در فروردین سال83 افزایش یافت. این قیمت تا خرداد84 از یک ثبات نسبی برخوردار بود و سپس کاهش قیمت آغاز شد، به طوری که قیمت تیرآهن به 390دلار رسید و قیمت این محصول تا آذر 84 هم چنان در مرز 390دلار باقی ماند و پس از آن روند افزایشی قیمت‌ها شروع شد تا این که قیمت تیرآهن در سال 85 به مرز 520دلار رسید.
متوسط قیمت بورس ایران نیز کماکان از این روند تبعیت کرده است و قیمت تیرآهن از ۳۱۵۷هزار ریال در مهرماه ۸۲ به ۳۶۰۵هزار ریال در آبان ۸۳ رسید و روند افزایشی قیمت‌ها تاکنون ادامه یافته است.
در بخش میلگرد نیز قیمت‌های جهانی از 265دلار در مهرماه 82 به بالاترین قیمت خود در فروردین 83 یعنی 446دلار رسید و سپس با نوسانات کم دامنه تا اردیبهشت 84 به مرز 400دلار رسید، قیمت داخلی میلگرد نیز در ایران از 2822ریال در مهر 82 به 4425ریال در فروردین 83 رسید. سپس با نوسانات کم دامنه تا خرداد 84 ضمن کاهش نسبی همچنان در بالای مرز چهار‌هزار ریال به ازای هر تن باقی ماند و از آن تاریخ نیز مطابق قیمت جهانی روند کاهشی پیدا کرد این رقم به عدد 4323 ریال در اردیبهشت سال 85 رسیده است.
در همین حال خبرگزاری ایسنا دیروز به نقل از نشریه برنامه گزارش داد: قیمت جهانی ورق گرم نیز در مهر ۸۲ معادل ۲۹۱دلار بود ولی پس از طی یک روند افزایشی در مهر سال ۸۳ به بالاترین قیمت خود یعنی ۵۸۵دلار رسید البته پس از آن با روندی کاهشی مواجه شد و به ۳۷۸دلار در تیرماه ۸۴ رسید و بالاخره در اردیبهشت امسال به ۵۰۰دلار افزایش یافت.
قیمت ورق گرم در بورس ایران نیز با تاخیری چند ماهه از روند قیمت جهانی تبعیت کرد به طوری که از آذر 83 شروع به افزایش کرد، ولی نرخ رشد قیمت این محصول در داخل کمتر از افزایش قیمت آن در بازارهای جهانی بوده و پیش‌بینی می‌شود با افزایش قیمت بیشتری طی دو تا سه ماه آینده روبه‌رو شود.
قیمت جهانی ورق سرد نیز در مهر ۸۲ معادل ۳۸۰دلار بود که پس از طی یک روند افزایشی در مهر ۸۳ به ۶۲۰دلار و در آذر همان سال به ۶۳۳دلار رسید. قیمت این محصول در اردیبهشت سال‌جاری نیز به ۵۸۹دلار رسید.
ورق سرد در بورس ایران نیز از روند افزایشی قیمت جهانی تبعیت کرد و در بهمن84 به 5350 ریال و در اردیبهشت سال‌جاری به 6094 ریال رسید.
براساس پیش‌بینی مجله متال بولتن، به دلیل بهبود شرایط بازار چین، قیمت ورق در طی شش ماه آینده افزایش خواهد یافت و با افزایش فعالیت بازار در زمینه محصولات طویل درچین و تایوان احتمال ایجاد بازاری مطلوب در کوتاه و میان مدت برای انواع محصولات فلزی وجود خواهد داشت.
به طور کلی امسال بازار محصولات فولادی طویل در آسیا رونق خواهد داشت ولی در ابتدای سال 2007 به دلیل شرایط آب و هوایی و تعطیلات بازار از وضع چندان مطلوبی در این منطقه برخوردار نخواهد بود.
سخت‌تر شدن شرایط تامین مالی تجار واردکننده محصولات فلزی به دلیل بالارفتن نرخ ریسک بیمه و نرخ بهره در بازارهای جهانی، قدرت مانور تجار ایرانی را برای واردات کاهش داده است.
ارسال نظر