چهار دریچه امید صنعت دارو

گروه بورس - زهرا رحیمی: گروه دارویی یکی از ۳۷ صنعت فعال بورسی با در اختیار داشتن ۱۸/ ۳ درصد از ارزش کل بازار یکی از گروه‌های پر اهمیت بازار سهام به شمار می‌رود. در حالی که شاخص کل بورس از ابتدای سال تا کنون با رشد ۷۹/ ۶ درصدی مواجه بوده اما شاخص گروه دارویی در این مقیاس زمانی از بازدهی ۷/ ۱۸ درصدی برخوردار بوده است که به‌زعم کارشناسان نشان‌دهنده پتانسیل بالای این صنعت در بازار سهام است.

در این گزارش به بررسی صورت‌های مالی سه ماهه شرکت‌های دارویی که سال مالی آنها منتهی به ۲۹/ ۱۲/ ۹۴ است، پرداخته شده و در ادامه نیز تحلیل آینده این صنعت در شرایط پسا تحریم از منظر یکی از کارشناسان بازار سهام آورده شده است. مطابق بررسی‌ها، گروه دارویی در قیاس با بیشتر گروه‌های فعال در بورس تهران عملکرد مناسب‌تری در فصل بهار داشته است. بیشتر گزارش‌های سه ماهه شرکت‌های فعال در بورس، مشکل فروش را به‌عنوان یکی از مشکلات جدی خود عنوان می‌کنند این در حالی است که این موضوع در مورد شرکت‌های دارویی کمتر دیده می‌شود که به دلیل ماهیت آنها و وابستگی کمتر‌شان به سیکل‌های اقتصادی است.

پیش از بررسی گزارش‌های سه ماهه این گروه، ذکر این نکته که به‌صورت سنتی نزدیک به ۴۰ تا ۴۵ درصد از فروش شرکت‌های دارویی در ۶ ماه اول سال و ۵۵ تا ۶۰ درصد از فروش این شرکت‌ها در ۶ ماه دوم سال محقق می‌شود نیز حائز اهمیت است (این موضوع در مورد شرکت‌های آنتی‌بیوتیک‌ساز با توجه به فروش بیشتر در فصل سرما به‌صورت پررنگ‌تری دیده می‌شود). همچنین با توجه به تغییر در ترکیب فروش در دوره‌های مختلف در شرکت‌های مزبور امکان تعمیم این گزارش‌ها به کل سال به‌صورت دقیق وجود ندارد.

در مجموع به‌صورت میانگین شرکت‌های دارویی سود سال ۹۴ خود را با ۲۸ درصد افزایش نسبت به سال قبل پیش‌بینی کردند و سود سه‌ماه اول آنها نسبت به دوره مشابه سال قبل ۲ درصد افزایش داشته است. بیشترین درصد افزایش سود سال ۹۴ برای نمادهای «دلر» و «دارو» بوده است که علت آن کاهش قابل توجه سود این شرکت‌ها در سال ۹۳ به علت برخی مشکلات تولید و پیش‌بینی رفع آنها در سال ۹۴ بوده است. در این میان تنها پیش‌بینی سود سال ۹۴ شرکت‌های «کی‌بی‌سی»، «دفارا»، «دفرا» و «کیمیدارو» با کاهش همراه بوده است.بیشترین پوشش سود در گزارش سه‌ماهه مربوط به شرکت «کی‌بی‌سی »و «درازک» بوده است که به ترتیب ۳۷ و ۳۶ درصد از سود خود را محقق کرده‌اند. علت پوشش بالای سود در «درازک» شناسایی درآمد حاصل از سرمایه‌گذاری‌ها در دوره مذکور است.

«کی‌بی‌سی» نیز با توجه به نوع فعالیت شرکت که بازرگانی است از روند سود‌آوری یکنواختی برخوردار نیست. همچنین شرکت‌های «دبالک»، «دابور»، «دفرا» و «دسینا» موفق به پوشش ۲۵ درصد سود یا بالاتر در دوره سه‌ماهه شدند. کمترین پوشش نیز مربوط به «دروز» بوده است که در دوره مذکور زیان شناسایی کرده است. پس از آن شرکت‌های «دپارس»و «دکیمی» به ترتیب با ۶ درصد و ۳ درصد کمترین پوشش را در دوره سه‌ماهه داشت.

گزارش سه‌ماهه «دسینا»

در این خصوص محمد داوود فصاحت، تحلیلگر کارگزاری بورس بیمه ایران صورت مالی چند شرکت را بررسی کرد.وی در مورد گزارش سه ماهه «دسینا» گفت: شرکت سود سال ۹۴ خود را با ۱۷درصد افزایش نسبت به سال ۹۳ مبلغ ۲۸۳۱ریال به ازای هر سهم پیش‌بینی کرده است و در سه‌ماه اول با افزایش ۴۳درصد نسبت به دوره مشابه سال قبل ۷۶۶ریال معادل ۲۷ درصد بودجه خود را محقق کرده و از این حیث جزو شرکت‌های موفق گروه بوده است؛ افزایش فروش، سود عملیاتی و سود خالص شرکت در کنار کاهش نسبی هزینه‌های عمومی و هزینه‌های مالی در دوره مذکور نسبت به دوره مشابه سال قبل از نکات مثبت و قابل توجه گزارش این شرکت است.فصاحت تشریح کرد: شرکت داروسازی سینا در حوزه قطره‌های چشمی و اسپری‌های تنفسی، تقریبا بدون رقیب قابل توجه داخلی در داروسازی کشور فعال است که این موضوع به لحاظ حفظ سهم بازار و فروش شرکت حاشیه امنیت مناسبی را برای شرکت فراهم کرده است. این موضوع در صورت‌های مالی شرکت نیز به خوبی نمود پیدا کرده است؛ نسبت ۵/ ۲ درصدی هزینه‌های مالی به فروش نشان‌دهنده وضعیت مناسب نقدینگی در گردش و دوره وصول مطالبات بسیار پایین شرکت نسبت به بقیه شرکت‌های گروه است.

نقاط ضعف و قدرت شرکت البرز دارو

این تحلیلگر کارگزاری بورس بیمه ایران به بررسی صورت‌های مالی شرکت البرز دارو پرداخت و گفت: یکی از شرکت‌هایی که در این گروه عملکرد سه‌ماهه مطلوبی داشته، شرکت البرزدارو است؛ این شرکت در گزارش جدید خود پیش‌بینی سود سال ۹۴ خود را بدون تغییر نسبت به اطلاعیه قبلی ۲۵۴۴ریال اعلام کرده است و در سه‌ماه اول سال ۶۱۱ ریال معادل ۲۴ درصد از سود خود را پوشش داده است. فصاحت تشریح کرد: نکته قابل توجه در گزارش شرکت حاشیه سود ۵۴ درصدی شرکت در دوره مذکور است که در مقایسه با حاشیه سود ناخالص ۴۵ درصدی در دوره مشابه سال گذشته از افزایش قابل توجهی برخوردار بوده، همچنین سود خالص شرکت نسبت به دوره مشابه سال قبل ۶۸ درصد رشد داشته است، البته گزارش این شرکت نکات منفی نیز دارد و آن افزایش ۷۵درصدهزینه‌های اداری، عمومی این شرکت نسبت به دوره مشابه سال قبل است که عمدتا به دلیل افزایش هزینه‌های بازاریابی برای محصولات جدید بوده است.این کارشناس بازار سهام ادامه داد: این شرکت برنامه افزایش سرمایه ۵۰ درصدی از محل مطالبات و آورده نقدی را در دستور کار خود دارد تا پس از اخذ مجوزهای لازم، مجمع فوق‌العاده خود را برگزار کند.

مشکلات نقدینگی «دروز»

این کارشناس بازار سهام به عملکرد ضعیف «دروز» اشاره کرد و گفت: شرکت داروسازی روزدارو که سال قبل بخشی از سهام شرکت پالایش خون را خریداری کرده است با مشکل تامین نقدینگی برای پرداخت اقساط روبه‌رو‌ شده است؛ این شرکت پیش‌بینی سود سال ۹۴ خود را با ۳۵ درصد کاهش نسبت به سال قبل ۲۱۴ ریال به ازای هر سهم اعلام کرده است. افت فروش، کاهش حاشیه سود ناخالص شرکت به همراه افزایش ۱۰۰درصدی هزینه‌های مالی در مجموع موجب شناسایی زیان ۱۴ ریالی شرکت در دوره سه‌ماهه شده است.

شرایط سخت «دفارا»

فصاحت وضعیت کنونی «دفارا» را نیز تشریح کرد و گفت: شرکت داروسازی فارابی به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین‌ آنتی‌بیوتیک سازهای بزرگ کشور این روزها شرایط سختی را می‌گذراند. این در حالی است که امضای تفاهم‌نامه با سایر شرکت‌ها مبنی بر حذف تخفیفات فروش نیز نتوانسته کمک چندانی به بهبود فروش بازار فوق‌العاده رقابتی آنتی بیوتیک سازها کند؛ شرکت پیش‌بینی سود سال ۹۴ خود را با ۸ درصد افزایش نسبت به سال قبل ۱۹۲۴ریال به ازای هر سهم پیش‌بینی کرده است در حالی‌که شرکت در سه‌ماهه اول سال با ۴۲ درصد کاهش سود نسبت به دوره مشابه سال قبل روبه‌رو‌ بوده است و تنها ۱۴ درصد بودجه خود را محقق کرده است. کاهش فروش، کاهش حاشیه سود ناخالص و افزایش ۵۰ درصدی هزینه‌های مالی از مهم‌ترین‌ دلایل کاهش سود شرکت در دوره مذکور بوده است.

گروه دارویی در پسا تحریم

در این میان تحلیلگر کارگزاری بورس بیمه ایران درخصوص آینده شرکت‌های دارویی گفت: یکی از صنایعی که پس از رفع تحریم‌ها می‌توان افق بسیار روشنی برای آن متصور بود، گروه دارویی است. رفع تحریم‌ها می‌تواند از چهار جنبه مختلف به بهبود عملکرد دارویی‌ها موثر باشد که در این میان، گشایش‌های هسته‌ای از سه راه موجب کاهش هزینه‌های مالی شرکت‌های مزبور می‌شود:

الف- کاهش هزینه‌های مالی:

۱- امکان گشایش اعتبارات اسنادی: با توجه به تحریم بانک‌های ایرانی و عدم دسترسی به سوئیفت، گشایش اعتبار برای تامین مواد اولیه برای شرکت‌های دارویی در چند سال گذشته امکان‌پذیر نبود و شرکت‌های دارویی مجبور به پرداخت نقدی کل بهای مواد اولیه وارداتی در زمان خرید بودند این موضوع در کنار تغییر نرخ ارز مرجع به مبادله‌ای، هزینه‌های مالی این شرکت‌ها را در سال‌های گذشته به شدت بالا برد. با رفع این محدودیت‌ها می‌توان انتظار داشت هزینه‌های مالی این شرکت‌ها به‌صورت قابل توجهی کاهش یابد و از این طریق هم سود خالص شرکت‌های دارویی افزایش پیدا کند.

۲- کاهش دوره وصول مطالبات: در سال‌های گذشته با توجه به کاهش سطح درآمدهای دولت در پی تحریم‌ها، پرداختی بیمارستان‌ها و داروخانه‌های دولتی به شرکت‌های دارویی با تاخیر انجام می‌شد که باعث افزایش دوره وصول مطالبات و افزایش هزینه‌های مالی این شرکت‌ها در سال‌های گذشته شده بود که با رفع تحریم‌ها و دسترسی دولت به منابع فروش نفت می‌توان انتظار داشت که دوره وصول مطالبات شرکت‌های دارویی کاهش یابد و در پی آن باعث کاهش هزینه‌های مالی شرکت‌های دارویی شود.

۳- حذف کارمزد انتقال ارز: در زمان تحریم‌ها استفاد از ارز مبادله‌ای برای شرکت‌های دارویی با محدودیت‌هایی همراه بود (از جمله مکان و نوع ارز قابل تحویل به شرکت‌ها). شرکت‌ها برای استفاده از نوع ارز و مقصد مورد نیاز خود مجبور به استفاده از خدمات صرافی‌ها و پرداخت کارمزد سنگین تا محدوده ۸ تا ۱۰ درصدی بودند، یعنی عملا ارز با نرخ مبادله‌ای در دسترس این شرکت‌ها قرار نمی‌گرفت در حالی که نرخ‌گذاری محصولات این شرکت‌ها برمبنای ارز مبادله‌ای صورت می‌پذیرفت. با رفع تحریم‌ها و امکان دسترسی مجدد به خدمات بانکی این هزینه از روی دوش شرکت‌های دارویی برداشته خواهد شد و هزینه‌های مالی این شرکت‌ها از این منظر کاهش خواهد یافت.

فصاحت در ارتباط با کاهش هزینه‌های مالی در دوران پسا تحریم خاطر‌نشان کرد: موضوع کاهش هزینه‌های مالی بیشتر بر شرکت‌های زیرمجموعه هلدینگ دارویی تامین (تیپیکو) که نسبت هزینه‌های مالی آنها نسبت به فروش عدد بزرگ‌تری نسبت به بقیه شرکت‌های این گروه است، تاثیرگذاری بیشتری خواهد داشت.

ب - همکاری با شرکت‌های بین‌المللی و تولید داروهای تحت لیسانس

فصاحت رفع تحریم‌ها و محدودیت‌های بین‌المللی را بستر مناسبی برای آغازهمکاری مشترک شرکت‌های دارویی بین‌المللی با شرکت‌های داخلی برای تولید تحت لیسانس داروهای برند دانست و گفت: این موضع با سیاست‌های سازمان غذا و دارو مبنی بر کاهش واردات همراستا خواهد بود. این در حالی است که این موضوع باعث افزایش سطح فروش شرکت‌های دارویی و رشد سودآوری آنها نیز خواهد شد، البته شرکت‌هایی از این فرصت استفاده می‌کنند که خطوط تولید آنها در سطح قابل قبولی از استانداردهای GMP باشد.این کارشناس بازار سهام ادامه داد: شرکت داروسازی اسوه که به زودی از خط تولید جدید داروهای بایوتک خود رونمایی خواهد کرد و همچنین برخی شرکت‌های زیرمجموعه سرمایه‌گذاری البرز خصوصا شرکت‌های سبحان آنکولوژی، البرزدارو و سبحان دارو از جمله شرکت‌هایی هستند که شرایط مطلوبی برای این دست همکاری‌ها دارند.

ج - امکان اجرای طرح‌های توسعه

این کارشناس بازار سهام با بیان اینکه اجرای طرح‌های توسعه‌ای در شرایط پسا‌تحریم با سهولت بیشتری صورت می‌گیرد، گفت: در چند سال گذشته با توجه به محدودیت‌های موجود و عدم اختصاص ارز مبادله‌ای برای خرید تجهیزات و دستگاه‌ها، طرح‌های توسعه‌ای شرکت‌های دارویی با روند کند روبه‌رو و در برخی حتی متوقف شده بود، اما با رفع این محدودیت‌ها مسیر توسعه شرکت‌های دارویی تسهیل خواهد شد.

د - ورود سرمایه‌گذار خارجی به صنعت دارو

فصاحت صنعت دارویی را یکی از صنایع جذاب برای سرمایه‌گذاران خارجی دانست و عنوان کرد: در این صورت شرکت‌های هلدینگ حاضر در بازار سهام سود مناسبی از محل فروش بخشی از سهام خود در شرکت‌های زیرمجموعه شناسایی خواهند کرد.

در شرکت‌های هلدینگ صرفا درآمد حاصل از فروش سرمایه‌گذاری‌ها در صورت‌های مالی میان‌دوره‌ای شناسایی می‌شود و سود حاصل از سرمایه‌گذاری‌ها (سود تقسیمی زیر‌مجموعه‌ها‌) در پایان دوره و درگزارش ۱۲ماهه شناسایی خواهد شد. به همین دلیل به‌صورت مجزا در جدول قرار گرفته‌اند.

میانگینP/ E صنعت دارو ۸/ ۵ است که شرکت «دروز »باP/ E ۲۳ بیشترین مقدار را دارد و پس از آن شرکت‌های «دفرا»، «دزهراوی» و «درازک» هستند کهP/ E بالاتر از ۷ دارند. کمترینP/ E در این گروه از آن «دکیمی» و «دفارا» و «سبحان» است که در محدوده ۴ قرار دارند. البته در مجموع ۱۶ شرکت این گروهP/ E برابر یا کمتر از ۵ دارند.

چهار دریچه امید صنعت دارو